Dossier

Wat staat er op het etiket van voedingsmiddelen?

Heb jij al eens in de supermarkt staan kijken naar de achterkant van een voedingsproduct en je afgevraagd wat er staat? Wat is juist een voedingsetiket en hoe lees je dat? We geven je enkele tips om een voedingsetiket juist te begrijpen.

24 april 2025
Het etiket op een voedingsproduct lezen in de supermarkt

Wat is een voedingsetiket?

Op elk voorverpakt voedingsproduct moet in ons land een etiket staan, een soort “identiteitskaart”. Zo kun je zien of een product al dan niet aan je verwachtingen beantwoordt.

De Europese wetgeving verplicht de fabrikant van een voedingsproduct om een aantal vermeldingen op de verpakking te plaatsen. Sommige vermeldingen klinken zeer vertrouwd, andere veel minder.

In de interactieve infografie hierboven zie je in het blauw de verplichte informatie die op het etiket moet staan en in het groen de optionele informatie die erop mag staan.

Wat lees je op een voedingsetiket?

1. Benaming van een voedingsproduct

De benaming van een voedingsproduct is niet altijd hetzelfde als de commerciële naam of de merknaam van het product, die je aan de voorzijde van de verpakking vindt. Ze is gedetailleerder, maar vaak ook veel minder opvallend. Meestal staat ze in kleine lettertjes boven de ingrediëntenlijst, op de achter- of zijkant van de verpakking.

Wat is het nut van de benaming? Ze geeft een juistere en meer uitgebreide uitleg dan de naam van het product aan de voorkant van de verpakking. Het is ook een goede manier om het product te controleren. 

Zo moet de benaming bijvoorbeeld aanduiden in welke vorm het product verkocht wordt en welke behandeling het kreeg: in poedervorm, opnieuw ingevroren, gevriesdroogd, diepgevroren, concentraat, gerookt. 

Wanneer een typisch ingrediënt (bijvoorbeeld eieren in mayonaise) vervangen werd door een alternatief, dan moet dat trouwens ook duidelijk vermeld worden in de productbenaming.

Kortom: de benaming geeft een duidelijker beeld van wat je in je winkelkar steekt.

2. Ingrediëntenlijst op een voedingsetiket

Dit is logischerwijs een lijst met alle ingrediënten die een voedingsproduct bevat. Ze staan gerangschikt in functie van hun respectievelijke gewicht (van hoog naar laag, voor de ingrediënten die meer dan 2 % van de samenstelling uitmaken). De ingrediëntenlijst is een onderdeel van de verpakking waar je altijd op kunt vertrouwen om niet misleid te worden. 

Soms vind je er vrij onherkenbare elementen in terug. Denk maar aan de bekende “E-nummers” die op de aanwezigheid van additieven slaan in het voedingsproduct, of aan de vele natuurlijke of kunstmatige smaakstoffen of aroma's.

Let ook op voor toegevoegde suikers, die niet altijd als zodanig vermeld staan in de ingrediëntenlijst. In ons speciale dossier rond suikers en zoetstoffen lees je hoe je de verschillende benamingen ervan kunt herkennen.

Sommige producten vereisen geen ingrediëntenlijst. Het gaat bijvoorbeeld om alcoholische dranken (meer dan 1.2 vol%) die een ingrediëntenlijst digitaal ter beschikking kunnen stellen, vers fruit en verse groenten, aardappelen, water, ... Maar ook kaas, boter, melk en room, op voorwaarde dat ze geen bijkomende ingrediënten bevatten.

 
3. Aanwezige of mogelijk aanwezige allergenen

Het etiket moet verplicht vermelden wanneer het product bepaalde allergenen bevat, ook als het om zeer kleine hoeveelheden gaat. Dit is essentiële informatie voor personen met voedingsallergieën.

Je vindt ze terug onder de benaming of in de ingrediëntenlijst (over het algemeen in het vet gedrukt).

In totaal zijn er 14 allergenen die expliciet vermeld moeten worden: gluten, schaal- en weekdieren, eieren, vis, pindanoten, soja, koemelk, noten, selder, mosterd, sesamzaad, sulfieten en lupine. Meer info hierover vind je in ons dossier over voedingsallergenen.

 
4. Nettogewicht

Het totale nettogewicht van een product, zonder inbegrip van gewicht van de verpakking, moet worden vermeld.

Voor een voedingsproduct dat in vocht wordt verpakt (bijvoorbeeld groenten in blik), moeten zowel het nettogewicht als het netto uitgelekt gewicht vermeld worden.

Voor producten die ijs bevatten (bijvoorbeeld diepgevroren vis met een beschermend ijslaagje), moet het nettogewicht zonder ijs vermeld worden.


5. Vervaldatums op voedingsproducten

Er bestaan twee verschillende vermeldingen, helaas zijn die niet zo makkelijk te interpreteren :

  • "te gebruiken tot": dit betekent “niet gebruiken na de aangegeven datum”. Dit wordt gebruikt bij producten met een grote kans op bederf en met mogelijke risico's voor de volksgezondheid. We denken daarbij aan vlees, sla, gebak met room enz.

  • "ten minste houdbaar tot": dit betekent “kan nog gebruikt worden na de aangegeven datum” en wil zeggen dat de producent geen product van optimale kwaliteit meer kan garanderen. Het gaat om producten die microbiologisch minder gevoelig zijn, zoals graanproducten, thee, koffie, fruitsap, conserven enz. 

Zolang je de verpakking niet opent en het product in de beste omstandigheden bewaart, kunnen deze producten na het overschrijden van de datum perfect nog een tijdje  geconsumeerd worden, afhankelijk van de productcategorie. 

Bron: Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

 

Bepaalde voorverpakte moeten geen houdbaarheidsdatum vermelden:
  • verse groenten en vers fruit (uitgezonderd gekiemde zaden en soortgelijke producten zoals scheuten van peulvruchten), die niet geschild of gesneden zijn of soortgelijke bewerkingen hebben ondergaan
  • wijnen en dranken met een alcoholgehalte van meer dan 10 % (LINK https://www.test-aankoop.be/voeding/wijn/dossier/zo-lees-je-het-wijnetiket/wetgeving)
  • broodbakkerij- of banketbakkerijproducten die bedoeld zijn om binnen de 24 uur na bereiding te consumeren
  • azijn
  • keukenzout
  • suikers in vaste vorm en suikergoedproducten die bijna uitsluitend uit suikers bestaan
  • kauwgom
6. Bewaartips van voedingsproducten

Ontdek met deze tips hoe je een product na opening optimaal kunt bewaren en gebruiken. In ons dossier rond het bewaren van voedingsproducten vind je meer tips

7. Gegevens van de producent of distributeur

Naam en adres van de fabrikant, verpakker of verdeler moeten verplicht vermeld worden. Zo kan de koper gemakkelijk een klacht indienen of bijkomende informatie vragen.

Een e-mailadres en telefoonnummer zijn wettelijk niet verplicht, al beschouwen wij dit wel als een meerwaarde. 

 
 
8. Erkenningsnummer

EG-erkenningsnummer

De stempel of het erkenningsnummer is een code die verplicht is op producten van dierlijke oorsprong (bijvoorbeeld vlees, vis of melk) om ze gemakkelijker te kunnen traceren. Het is niet verplicht voor producten die verwerkte ingrediënten van dierlijke oorsprong bevatten, zoals melkpoeder.

Het erkenningsnummer vermeldt de naam of de code van het land waar het product werd vervaardigd en het bedrijf waar het product het laatst verwerkt werd.

9. Land van oorsprong of plaats van herkomst van het voedingsproduct

Het etiket moet het land of de plaats van herkomst van een product vermelden als de weglating ervan de consument zou kunnen misleiden.

Indien de oorsprong van het hoofdingrediënt verschilt van dat van het product, dan moet dat eveneens worden vermeld. Bijvoorbeeld: “Griekse yoghurt op basis van Nederlandse melk”.

Wij stootten al op verschillende producten met bijvoorbeeld een Italiaanse vlag die toch een andere oorsprong blijken te hebben.

 
 
10. Gebruiksaanwijzing

Enkel verplicht indien nodig, dus als het voedingsmiddel zonder gebruiksaanwijzing moeilijk te gebruiken zou zijn.


11. Lotnummer

Het lotnummer is verplicht wanneer er geen vervaldatum aanwezig is. Deze moet dan minstens de dag en de maand van vervaldatum bevatten. 

Wanneer je een klacht hebt over een bepaald product, kun je door middel van het lotnummer ook duidelijk communiceren naar de fabrikant welk product je exact hebt gekocht.

 
12. Voedingswaarde

De verpakking van voorverpakte voedingsproducten moet verplicht de voedingswaarde vermelden. 

Het gaat om zeven elementen die in een vaste volgorde en liefst in tabelvorm op de verpakking moeten staan, telkens weergegeven per 100 gram of 100 ml:

  • energiewaarde (in Kj en kcal)
  • vetgehalte
  • verzadigde vetzuren
  • koolhydraten
  • suikers
  • eiwitten
  • zout

Andere elementen, bijvoorbeeld het vezelgehalte, mogen vermeld worden maar zijn geen verplichte informatie.

Soms kunnen bepaalde voedingsproducten misleidende claims bevatten. Deze zijn dankzij de voedingswaarden altijd wel te achterhalen.

13. Labels en keurmerken

Labels zeggen iets over het kwaliteitsniveau van het product of over de mate waarin bepaalde criteria gerespecteerd werden. Denk bijvoorbeeld maar aan het biolabel of de Nutri-Score.

Labels gaan van bedrijfslogo’s die alleen binnen één bedrijf worden gebruikt tot keurmerken die door een organisatie worden beheerd, en tot labels waarvan de criteria en controle wettelijk zijn vastgelegd.

Een keurmerk is een gecontroleerd label dat aangeeft dat een product aan bepaalde eisen uit een lastenboek voldoet, maar de mate van transparantie en controle verschilt per keurmerk. 

14. Serveersuggestie
Zoals de naam zegt, is een serveersuggestie een illustratie die de consument een voorbeeld biedt hoe hij of zij het voedingsproduct kan serveren, met ander voedsel (peterselie of een sneetje brood bijvoorbeeld).


 
15. Voedings-, gezondheids- of marketingclaims

Claims zijn volkomen optioneel. Het zijn beweringen op de verpakking van een product, waarvan de fabrikant zelf beslist of hij ze vermeldt.

Grosso modo zijn er twee soorten claims die gereglementeerd zijn op Europees niveau: voedingsclaims (bv. “rijk aan calcium”) en gezondheidsclaims (bv. “vitamine C versterkt uw weerstand”). Lees hier meer over in ons dossier over claims.

Tot slot gebruiken sommige fabrikanten ingrediëntenclaims om andere kwaliteiten van hun product te benadrukken (zoals “volkorenmeel” op hamburgerbroodjes). Deze geven je veel minder garanties, omdat ze niet gereguleerd zijn.


16. Alcoholgehalte

Het alcoholgehalte moet worden vermeld op dranken met meer dan 1,2 volumeprocent alcohol en op gedealcoholiseerde wijnen.

Wat bieren betreft, zijn er verschillen in interpretatie tussen Europese landen over de termen “alcoholvrij” of “met laag alcoholgehalte”.

Er zijn geen etiketteringsvereisten voor niet-vloeibare producten die alcohol bevatten. Maar aangezien de naam van een voedingsproduct verplichte informatie is, raden we aan dat fabrikanten vrijwillig de aanwezigheid van alcohol op de voorkant van de verpakking vermelden, met vermelding van het percentage alcohol in het eindproduct als het als ingrediënt wordt gebruikt.

We hebben geen bezwaar tegen de vermelding van “aroma (bevat alcohol)” in de lijst van ingrediënten, behalve wanneer dit deel uitmaakt van een “clean label”-strategie gericht op het vermijden van het gebruik van conserveermiddelen met een E-nummer. Het gebruik van alcoholische aroma's om de houdbaarheid van broodjes te verlengen zou bijvoorbeeld kunnen leiden tot verwarring over de feitelijke hoeveelheid aanwezige alcohol, die over het algemeen minimaal en verwaarloosbaar is vanuit het oogpunt van gezondheid en specifieke dieetvoorkeuren.

Wat zijn de valkuilen van een voedingsetiket?

Soms maken fabrikanten de informatie over hun producten een beetje misleidend voor de consument. In dit artikel vertellen we je hoe je deze valkuilen op voedingsetiketten kan vermijden. 

ZO VERMIJD JE VALKUILEN

Welke informatie moet volgens ons op een voedingsetiket staan?

Wij streven naar betere informatie op voedingsetiketten: in onze vergelijkende tests evalueren we de vrijwillige info op het etiket en in onze onderzoeken brengen we misleidende praktijken onder de aandacht: hier lees je hoe fabrikanten hun etiketten kunnen verbeteren.

ZO BEOORDELEN WIJ VOEDINGSETIKETTEN

 

Aanbevolen voor jou