No junkfood 4 kids
Animatiefiguren en kinderidolen op voedselverpakkingen maken kinderen een makkelijke prooi voor de fabrikanten. En de wetgever doet daar weinig aan. Het wordt hoog tijd dat hier verandering in komt.
Te veel reclame voor junkfood
Het aantal kinderen met overgewicht neemt toe. Maar hoe ouder een kind met obesitas wordt, hoe kleiner de kans dat zijn overtollige kilo's spontaan verdwijnen. Om hun figuur terug te krijgen, geen wonder, moeten ze dus bewegen en gezond eten. Helaas zorgt kindermarketing ervoor dat kinderen ongezond eten. Ze worden veel vaker blootgesteld aan reclame voor voedingsmiddelen waarvan de consumptie moet worden beperkt.
Voedingsfabrikanten aarzelen overigens niet om de aandacht te trekken door de verbeelding van dit jonge publiek aan te spreken. Kinderen zijn immers heel beïnvloedbaar en gemakkelijk te verleiden. Alles kan: door het gebruik van animatie- en sportfiguren, spelletjes op de achterkant van de doos enz. Daarnaast maken ze reclame via kanalen die populair zijn bij dit publiek: natuurlijk op tv, maar ook via sociale media (YouTube, Instagram en Facebook).
Kinderen = ideaal marketingdoelwit
Het probleem is dat kinderen op jonge leeftijd nog niet in staat zijn om het commerciële doel van marketing te begrijpen. Voor de fabrikanten van vandaag is dat mooi meegenomen: kinderen spelen een grotere rol bij de aankoopbeslissingen van hun ouders dan vroeger. En een jonge consument die zijn hart verloren heeft aan een bepaald merk, heeft meer kans om dat merk op latere leeftijd nog steeds trouw te blijven.
Bovendien is aangetoond dat kinderen producten met een bekend figuur op de verpakking lekkerder vinden dan producten zonder. De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) bevestigt dit ook: de promotie van vet-, suiker- en zoutrijke voedingsmiddelen leiden ertoe dat kinderen dit soort producten verkiezen boven gezondere alternatieven.
Onze analyse over snacks
Onze experts hebben een honderdtal snacks onder de loep genomen, waaronder een reeks koekjes, zuivelproducten, vruchtenmoes, maar ook sapjes en drankjes voor kinderen.
Uit onze analyse blijkt dat de meeste van deze snacks ultraverwerkte producten zijn, meestal met een Nutri-Score D of E, en dat sommige van deze producten grote hoeveelheden suiker, vet of zout bevatten. Kortom, een voedselramp.
Op de volgende pagina's vind je verschillende voorbeelden:
We onderscheiden hier aanvaardbare tussendoortjes qua voedingswaarde van onaanvaardbare snacks die je kind beter niet zou eten.
ONAANVAARDBAAR
Lotus Dinosaurus-koekjes: deze koekjes bevatten te veel calorieën en verzadigde vetzuren (slechte vetten). Op de verpakking staat "granen", maar in werkelijkheid bevatten ze minder dan 2 % vezels.
Bio droge koekjes van Farm Brothers: dit product bevat geen palmolie, maar het tweede ingrediënt is kokosolie. Hierdoor stijgt de totale score voor verzadigde vetzuren tot een van de hoogste van de 100 geanalyseerde koekjes.
Koalakoekjes met chocolade van KuchenMeister: dit product bestaat voor 63 % uit cacao creme (eerste ingrediënt). Het bevat te veel verzadigde vetzuren en toegevoegde suikers.
LuLu Beertje Aardbeien van Lu: het product heeft als eerste ingrediënt glucose-fructosestroop. Het bevat te veel toegevoegde suikers.
Suzy Luikse wafel met chocolade van Lotus: dit product is occasioneel een waar genot om te consumeren, rekening houdend met de portiegrootte en de toch hoge energiewaarde. Het is niet geschikt als snack, vooral niet bij de allerkleinsten (4-6 jaar), in tegenstelling tot wat de televisiereclame impliceert.
AANVAARDBAAR
Mini-cookies met citroen, sinaasappel en wortel van Delhaize: een van de weinige koekjes met Nutri-Score A. Ze bevatten weinig suiker, 57 % granen, vrij veel vezels en geen toegevoegd zout, kleurstoffen of bewaarmiddelen.
NAT BEER ontbijtgranen van Nestlé: een ander zeldzaam product met een Nutri-Score A. Het is rijk aan vezels en bevat volkorengranen. De ingrediëntenlijst is relatief kort en makkelijk te begrijpen. Er zijn geen conserveermiddelen, kleurstoffen of additieven aanwezig. Er wordt gebruikgemaakt van zonnebloemolie die op haar beurt de palmolie vervangt. Suikers vertegenwoordigen minder dan de helft van de totale koolhydraten.
ONAANVAARDBAAR
Zagazoé bio-appelsap uit sapconcentraat: dit sapje bevat veel suiker en zeer weinig vezels. Bovendien zijn vruchtensappen over het algemeen minder verzadigend dan bijvoorbeeld vruchtenmoes.
AANVAARDBAAR
Materne Fruit Pocket: product zonder toegevoegde suikers, zoetstoffen, additieven of bewaarmiddelen. Deze vruchtenmoes heeft dezelfde energie- en voedingswaarde als vers fruit.
ONAANVAARDBAAR
Danone Sprinklins yoghurt aardbei: lange ingrediëntenlijst, met suiker als tweede ingrediënt. Dit product moet worden beschouwd als een dessert, niet als yoghurt.
Ander voorbeeld:
Melkdessert met chocolade en hazelnoten van Monte: dit product heeft een lange ingrediëntenlijst en de portiegrootte is aanzienlijk. Het bevat te veel verzadigde vetzuren en suikers.
AANVAARDBAAR
Halfvolle melk in tetrabrik van Carrefour: een van de weinige licht bewerkte zuivelproducten in een verpakking die aantrekkelijk is voor kinderen. Het bevat geen toegevoegde suikers of zoetstoffen.
Ander voorbeeld:
Aardbeiyoghurt en Bananenyoghurt van Delhaize: de ingrediëntenlijst is vrij duidelijk en begrijpelijk, zonder vermelding van additieven of conserveermiddelen. Dit product is het minst bewerkt in vergelijking met zijn tegenhangers. Belangrijk om weten is dat de versie met banaan 15 % bananenpuree bevat en geen toegevoegde suikers, terwijl de versie met aardbei maar 9 % aardbeien bevat, alsook toegevoegde suikers.
ONAANVAARDBAAR
Oasis Appel-zwarte bes-framboos: dit product, dat duidelijk gericht is op kinderen, bevat een aanzienlijke hoeveelheid suiker (18,5 g) per flesje van 250 ml. Af te raden.
AANVAARDBAAR
Evian water met afbeelding van Frozen: sommige waters, zoals Evian, maken gebruik van tekenfilmfiguren. De afbeelding van Frozen is hier een goede zaak om kinderen meer water te doen drinken.
Er worden pogingen gedaan om kinderen te beschermen tegen de verleiding van voedselmarketing, maar deze volstaan niet:
- EU-pledge:
Enkele jaren geleden hebben bedrijven, zoals Coca-Cola, Nestlé, Ferrero, Danone en McDonald's, zich er vrijwillig toe verbonden om een gedragscode (EU-pledge) na te leven. In die gedragscode beloven ze om de communicatie over ongezonde producten naar kinderen tot 12 jaar te beperken, zonder ze echter te verbieden. Helaas geldt dit alleen voor reclame op de televisie, radio en internet. Voedselverpakkingen vallen hier dus niet onder.
Bovendien is deze code, die de voedingsindustrie zichzelf heeft opgelegd, volgens ons tamelijk laks en biedt ze nog te veel vrijheid.
- Voedingsprofielen WGO:
Een andere poging om kinderen (van 0 tot 18 jaar) te beschermen tegen de verleiding van voedselmarketing komt van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO). Zij heeft voedingsprofielen opgesteld waaraan moet worden voldaan, maar alleen op vrijwillige basis. Deze vrij strikte profielen verbieden kindermarketing voor bepaalde productcategorieën, zoals vruchtensappen. In de praktijk hebben deze profielen echter weinig impact op de verspreiding van al dan niet geoorloofde reclame die gericht is op kinderen.
Echte regels vanaf nu
Om de gezondheid van onze jongeren beter te beschermen, pleiten wij voor:
- Een verbod op het gebruik van bekende personen en animatiefiguren op verpakkingen en in reclamespots voor producten die specifiek gericht zijn op kinderen.
- Een duidelijke, officiële en Europese regelgeving over reclame voor kinderen en jongeren op basis van de voedingscriteria van de WGO.
- Initiatieven om gezonde en evenwichtige voeding te promoten via voorlichtingscampagnes.