Kun je veilig zonnen zonder risico?

Zonlicht heeft een positief effect op ons humeur. Bovendien bevorderen uv-stralen op onze huid de aanmaak van vitamine D, die onder meer botontkalking tegengaat.

Om deze voordelen te genieten, hoef je echter niet te zonnekloppen: dagelijks 15 minuten natuurlijk licht op je gezicht en handen volstaan om genoeg vitamine D aan te maken. Daarna produceert je huid geen extra vitamine D meer, maar verhogen de risico's van uv-stralen.

Het is daarom belangrijk om je goed te beschermen tegen de zonnestralen, vooral met een goede zonnecrème. Wij geven een overzicht van alle factoren waarmee je rekening moet houden op zonnige dagen, en van het belang van zonnecrèmes.

De verschillende soorten uv-stralen en hun gevaar voor de huid

Een goede laag zonnecrème helpt je huid te beschermen tegen uv-straling. Ontdek het verschil tussen de soorten uv-stralen, hun risico's en hoe de uv-index werkt.

Wat zijn de gevaren van de zon?

Je huid blootstellen aan de zon is niet zonder risico. Als je jezelf niet goed beschermt, kan de zon verschillende gezondheidsproblemen veroorzaken, waaronder huidkanker. Hoewel zonnebrandmiddelen een goede verdediging zijn, bieden ze geen perfecte bescherming tegen huidkanker.

Hoe bescherm je je huid tegen de zon en uv-straling?

Kweek de goede gewoonte om jezelf, en zeker ook jonge kinderen, tegen uv-stralen te beschermen. Onze experts zetten alle zaken op een rijtje die je niet mag vergeten vooraleer je in de zon gaat.

Het belang van een goede zonnecrème als bescherming tegen de zon

Hoe weet je welke zonnecrème het best bij jouw huid past? Welke SPF-factor moet je gebruiken? Hoe moet je je zonnecrème correct bewaren? Onze experts beantwoorden al jouw praktische vragen.

Verbrand door de zon? Zo verzorg je je huid

Als je ondanks de juiste voorzorgsmaatregelen en een goede zonnecrème toch verbrandt, kun je de pijn verlichten en je huid hydrateren voor een optimaal herstel. Wees echter extra voorzichtig als het gaat over zonnebrand bij een jong kind.

Wat als je allergisch bent voor zonnecrème?

Net als bij andere cosmetica kun je allergische of overgevoeligheidsreacties krijgen bij het gebruik van zonnecrème. Welke ingrediënten veroorzaken allergieën, en hoe herken je deze allergenen op de ingrediëntenlijst?

Zijn zonnebanken gevaarlijk?

Ga jij wel eens onder de zonnebank? Weet dan dat het gebruik ervan niet zonder risico is. De uv-stralen van een zonnebank zijn immers sterker dan die van onze Belgische zon. Wees daarom voorzichtig en overdrijf er niet mee.

De zon straalt drie soorten ultraviolet licht uit met een verschillende golflengte: uv A, uv B en uv C. Enkel uv A- en uv B-stralen bereiken de aarde, de rest wordt tegengehouden door de ozonlaag.

Welke uv-stralen zijn schadelijk voor de huid?

Uv B-stralen

Uv B-stralen zorgen voor een langdurige bruining, maar veroorzaken ook zonnebrand en huidkanker. De bruining van de huid door de vorming van pigment (melanine) is in feite een verdedigingsmechanisme tegen verdere verbranding. Het is echter ook een teken dat de huid beschadigd is.

Uv A-stralen

Uv A speelt een even grote rol bij de ontwikkeling van huidkanker als uv B. Daarnaast is uv A verantwoordelijk voor een snellere huidveroudering en rimpels. De uv A-stralen zijn weliswaar minder sterk, maar dringen dieper door in de huid dan de uv B-stralen. Ze zorgen voor een snel kleurtje, dat echter snel weer verdwijnt.  

De uv-index geeft aan hoe intensief de zon schijnt en hoe hoog het risico is op zonnebrand. De uv-waarden, die variëren tussen 1 en 10 of meer, zijn afhankelijk van meerdere elementen.

Hoe dichter bij de evenaar, hoe hoger de uv-index. Doordat de zonnestralen hier gedurende minder lange tijd door de atmosfeer gaan, wordt slechts een kleiner gedeelte van de ultraviolette straling geabsorbeerd.

Ook het weer speelt een rol. De uv-index is het hoogst bij een stralend blauwe hemel en wordt doorgaans gematigd door wolken. Bij verspreide bewolking kan de straling echter gereflecteerd worden aan de randen van de wolken, met meer straling tot gevolg. Bewolking is dus geenszins een garantie dat je niet zult verbranden. Ook een bries vermindert het risico niet.

Vanaf uv-index 3 krijg je het advies om jezelf en kinderen in te smeren. Verder wordt zonlicht ook weerkaatst door sneeuw, zand, gras en zowel stilstaand als bewegend water. Een plekje in de schaduw is dus geen garantie om niet te verbranden.

Risico voor de huid in functie van de uv-index

De verschillende uv-waarden geven telkens aan in welkemate je aan zonlicht, en dus ultraviolette stralen, wordt blootgesteld en welke maatregelen er nodig zijn.

• uv-waarde 0, 1 of 2: geen of lage blootstelling. Je kunt buiten zonder bescherming.
• uv-waarde 3, 4 of 5: matige blootstelling. Je zult niet zo snel verbranden. Gebruik zonnecrème en draag een zonnebril met uv-filter.
• uv-waarde 6 of 7: hoge blootstelling. Opgelet voor zonnebrand! Gebruik zonnecrème, draag een zonnebril met uv-filter, een hoedje en een t-shirt.
• uv-waarde 7 of 8: zeer hoge blootstelling. Groot risico. Je huid zal snel verbranden. Een parasol of paraplu kan extra bescherming bieden. Laat kinderen niet in de zon.
• uv-waarde 9 of hoger: uitzonderlijke blootstelling. Gevaarlijk! Blijf zoveel mogelijk uit de zon en liefst binnenshuis.

Welke zonnecrème moet je kiezen?

De eerste maatregel is je niet te lang in de zon begeven. Als je in de zon gaat, denk er dan aan om je te beschermen!

Het belang van zonnecrème of je te beschermen tegen zon en uv-straling

Pas de instellingen van de cookies aan om deze video te bekijken. Accepteer "Advertentie cookies". KLIK HIER

Om je goed te beschermen, volg je het best volgend advies:

• Gebruik een geschikte zonnecrème voor jouw huidtype en omstandigheden, zelfs als je al wat gebruind bent. Aan het begin van je vakantie, op grote hoogte of in de tropen kies je beter voor een hogere beschermingsfactor.
• Smeer je elke twee uur in, en opnieuw nadat je veel hebt gezweet of in het water bent geweest.
• Breng voldoende zonnecrème aan. De meeste mensen gebruiken te weinig, waardoor de werkelijke beschermingsfactor twee tot drie keer lager ligt. Om dat te compenseren, raden wij aan een product te gebruiken met een twee tot drie keer hogere beschermingsfactor. 
• Stel je niet al te lang bloot aan de zon, ook al ben je ingesmeerd. Zelfs met zonnecrème ga je beter niet urenlang zonnekloppen. Blijf zo veel mogelijk in de schaduw, al ben je zelfs daar niet 100 % beschermd. Zonlicht wordt immers gereflecteerd door strandzand, stilstaand en bewegend water en zelfs door gras.
• In de zomer is de zon het sterkst om 14 uur. Blijf zo mogelijk dus uit de zon tussen 12 en 16 uur. 
• Draag gepaste kledij, een hoed met brede rand en een zonnebril. Gewone T-shirts kunnen enige bescherming tegen de zon bieden als ze nieuw, voldoende dik van stof en donker van kleur zijn, maar ze zijn hoe dan ook minder efficiënt dan speciale uv-beschermende kleding. Net als zonnecrèmes heeft uv-bestendige kleding een beschermingsfactor (UPF of UV Protection Factor). Hoe hoger de factor, hoe groter het percentage ultraviolette stralen dat wordt tegengehouden.

Hoe vaak moet je zonnecrème aanbrengen?

5 tips om kinderen te beschermen tegen de zon

Bovenstaand advies geldt meestal ook voor kinderen. Daarnaast hou je het best rekening met een aantal extra maatregelen:

• Gebruik een zonnecrème met SPF 50+, de hoogste beschermingsfactor, en met uv A-bescherming voor kinderen.
• Een pasgeboren baby, tot zes maanden, hou je het best volledig uit de zon, omdat de huid nog te gevoelig is voor zonnecrème. Bedek hem of haar voldoende met lichte kleding en een hoedje. Ook vanaf een half jaar, wanneer je wel zonnecrème kunt gebruiken, hou je het kind het best zo veel mogelijk uit de zon en laat je het niet uit de schaduw zonder hoedje dat nek en oren bedekt en een licht, comfortabel katoenen shirt. Er bestaan ook uv-beschermende shirts, die zijn speciaal ontworpen om weinig of geen uv-stralen door te laten en biedt zo een betere bescherming dan een gewoon shirt.
• Vanaf uv-index 3 zet je je kind het best een zonnebril op.
• Wees niet te zuinig met de zonnecrème en spreid de crème gelijkmatig uit. Je moet het product niet helemaal inwrijven.
• Smeer je kind een half uur voordat het in de zon gaat in. Herhaal dit minstens om de twee uur, en meteen nadat het heeft gezwommen of fel gezweet. Tussen 12 en 16 uur hou je kinderen het best in de schaduw.

Om te genieten van de voordelen van de zon, hoef je geen uren in de volle zon te bruinen: dagelijks 15 minuten natuurlijk licht op je gezicht en handen volstaan om genoeg vitamine D aan te maken. Daarna produceert je huid geen extra vitamine D meer, maar nemen de risico's van uv-stralen wel toe: zonnebrand, huidveroudering en -verslapping, oogschade (bv. een oogontsteking of cataract) en natuurlijk huidkanker.

Alles over zonnecrèmes

Het risico van zon en uv-straling op huidkanker

Hoe meer je jezelf blootstelt aan uv-stralen, hoe groter je kans op verschillende vormen van huidkanker. Huidkanker ontstaat bijna altijd in de bovenste laag van de huid, de epidermis of opperhuid.

Het type huidkanker en de naam ervan zijn afhankelijk van welke huidcellen zijn aangetast.

Niet-melanome huidkankers

Basaalcelcarcinoom ontwikkelt zich in de basale cellen, terwijl plaveiselcelcarcinoom zich ontwikkelt in epitheelcellen. Deze vormen van kanker worden niet-melanome huidkankers genoemd. Zij vertegenwoordigen 90 % van de ongeveer 40 000 huidkankers die jaarlijks in België worden vastgesteld.

Huidkanker met melanoom

Wanneer de tumor zich ontwikkelt in pigmentcellen (of "melanocyten"), wordt dit een kwaadaardig melanoom genoemd. Deze vorm van huidkanker is het meest agressief. Gelukkig is het ook de minst voorkomende vorm, slechts 8 % van de diagnoses.

Melanomen kunnen zich overal op het lichaam ontwikkelen. Ze verschijnen meestal op plekken die het vaakst aan de zon worden blootgesteld, zoals de rug, armen, benen en gezicht.

Onbehandeld kan zo'n tumor snel uitzaaien naar andere organen, zoals de lever, longen of hersenen. In het ergste geval leidt dit tot overlijden. Als melanomen op tijd worden opgemerkt en behandeld, zijn de kansen op herstel relatief goed.

Zorgwekkende stijging van het aantal huidkankers

De afgelopen decennia blijft het aantal gevallen van melanoom stijgen, vooral onder jongvolwassenen. Als je een gevoelige huid hebt of als kind ernstige zonnebrand hebt gehad, loop je een hoger risico op huidkanker.

Bovendien beschermt zonnecrème niet volledig tegen huidkanker. Daarom is het belangrijk dat je je blootstelling aan uv-straling beperkt.

Kies voor een zonnecrème met een beschermingsfactor die is afgestemd op jouw huidtype en de intensiteit van de zon. De zonnekracht (of uv-index) hangt af van het weer, het uur van de dag, de geografische ligging (hoogte en ligging tegenover de evenaar), de weerkaatsing enz.

Breng de eerste laag zonnecrème ongeveer 20 tot 30 minuten aan voordat je de zon ingaat: dat geeft je huid de tijd om het goed te absorberen.

Zo kies je de juiste zonnecrème

Hoeveel zonnecrème moet je smeren?

Smeer genoeg. De meeste mensen gebruiken te weinig zonnecrème, waardoor de werkelijke beschermingsfactor twee tot drie keer lager ligt dan de factor op de verpakking. Om dat te compenseren, raden wij aan een product te gebruiken met een twee tot drie keer hogere beschermingsfactor.

Voor je hele lichaam heb je ongeveer 35 ml, of ongeveer zeven theelepels:

• Eén voor je gezicht en hals
• Eén voor elke arm
• Eén voor elk been
• Eén voor je torso
• Eén voor je rug

Vergeet ook niet om je handen en voeten in te smeren, en een extra laag op de meest gevoelige delen van het lichaam.

Wat is de beschermingsfactor of SPF van zonnecrème?

De beschermingsfactor, op verpakkingen vaak aangeduid als SPF (Sun Protection Factor), duidt op de bescherming tegen uv B-stralen, die verantwoordelijk zijn voor zonnebrand. Concreet gaat het om het verband tussen:

• de minimale dosis uv B-stralen die roodheid (erytheem) veroorzaakt op de huid die wordt beschermd door zonnecrème;
• de minimale dosis uv B-stralen die roodheid op onbeschermde huid veroorzaakt.

Op basis hiervan worden zonnebrandmiddelen ingedeeld in klassen:

• lage bescherming: SPF 6 en 10 
• matige bescherming: SPF 15, 20 en 25
• hoge bescherming: SPF 30 en 50
• zeer hoge bescherming: SPF 50+

Biedt een SPF hoger dan 50 biedt extra bescherming?

SPF 50+-indexen blokkeren een beetje meer UVB-stralen , maar laten we duidelijk zijn: geen enkele zonnecrème biedt 100 % bescherming tegen UVB-stralen. Het verband tussen SPF en de bescherming tegen UVB is niet lineair: SPF 15 blokkeert 93,3 % van de UVB-stralen, SPF 30 blokkeert 96,7 % en SPF 50 blokkeert 98 %.

Een hogere SPF betekent niet dat je langer in de zon kunt blijven

De eerste beschermingsmaatregel is de zon vermijden. Is dit niet mogelijk? Blijf dan vooral niet te lang in de zon, en denk zeker niet dat je veilig bent omdat je je hebt ingesmeerd met zonnecrème.

“Blijf zoveel mogelijk in de schaduw”, adviseert onze experte, “maar onthoud dat schaduw geen 100 % bescherming biedt. De zon wordt namelijk gereflecteerd door zand, stilstaand of bewegend water en zelfs door gras.

Welke zonnecrème past bij elk huidtype?

In het overzicht hieronder zie je welke beschermingsfactor aanbevolen is voor jouw huidtype. Natuurlijk moet je ook rekening houden met andere factoren, zoals je locatie (bv. op het strand) en je activiteiten (bv. sport).

Zeer lichte huid

• Vaak sproeten
• Rood of lichtblond haar
• Blauwe ogen
• SPF 50+

Lichte huid

• Blond haar
• Grijze, groene of lichtbruine ogen
• SPF 30 à 50

Lichte getinte huid

• Donkerblond tot bruin haar
• Vrij donkere ogen
• SPF 15 à 25

Meestal een getinte huid

• Donker haar
• Donkere ogen 
• (mediterraan type)
• SPF 15 à 25

Hebben mensen met een donkere huid zonnecrème nodig?

Ja, iedereen heeft zonnecrème nodig. Het klopt weliswaar dat melanine, geproduceerd door melanocyten, een natuurlijke barrière vormt als eerste verdediging tegen uv-straling. Maar een donkerdere huid is daarom niet ondoordringbaar, en uv-stralen kunnen nog steeds cellen beschadigen.

Mensen met een donkere huid ontwikkelen minder huidkanker dan mensen met een lichtere huidskleur. Maar als ze eenmaal huidkanker ontwikkelen, is de kans groter dat ze deze pas in een vergevorderd stadium van de ziekte ontdekken. Het is daarom des te belangrijker dat deze mensen zichzelf goed beschermen tegen de zon.

Kan zonnecrème vervallen?

De meeste zonnecrèmes zouden tot 12 maanden na opening werkzaam blijven. We hebben de doeltreffendheid van vijf zonnebrandmiddelen met SPF 50+ getest een eerste keer bij opening, en een jaar later opnieuw, nadat we de omstandigheden op vakantie hadden nagebootst. Ze behielden allemaal hun SPF-factor en uv A-bescherming, zelfs na 12 maanden.

Weet wel dat zonnecrème die zijn doeltreffendheid is verloren, gevaarlijk is voor je gezondheid. Omdat uit onze test is gebleken dat de bescherming tegen de zon langer dan een jaar na opening werkzaam blijft, eisen wij een duidelijke en vooral correcte houdbaarheidsdatum op zonnecrèmes en andere cosmetica.

Is je zonnecrème vervallen of nog goed?

Als je regelmatig een dikke laag zonnecrème aanbrengt, heb je aan het eind van het seizoen sowieso niet veel meer over. Maar als je toch je oude fles zonnecrème wilt gebruiken:

• Let op de geur. Als je zonnecrème vies ruikt, kun je hem maar beter weggooien.
• Kijk naar de textuur. Als de zonnecrème niet meer uniform is en er vreemd uitziet, gooi hem dan weg.
• Check de ingrediëntenlijst. De zonnefilter octocrylene kan na verloop van tijd benzofenon vormen, een hormoonverstorende stof. Gebruik zonnecrèmes met octocrylene daarom nooit na de aangegeven vervaldatum of OAP (product na opening).

Leg je zonnecrème ook nooit in volle zon, maar zoveel mogelijk in de schaduw.

Zonnebrand kan behoorlijk pijn doen, en je kunt er zelfs oververhit van geraken. Deze symptomen laten zich vooral de eerste uren voelen. Sommige mensen krijgen ook koude rillingen. De huid wordt gevoelig, na een week begint ze los te komen. Het is belangrijk dat je er niet aan krabt, omdat de nieuwe huid kwetsbaar is voor infecties.

7 tips om de pijn van zonnebrand te verzachten

Dit kan de pijn van een verbrande huid verlichten:

• Krab niet aan de blaasjes, dat kan leiden tot infecties en uiteindelijk littekens achterlaten.
• Neem een lauw (geen koud) bad. Of breng voorzichtig vochtige kompressen aan om de pijn en de verhitting te verminderen.
• Zonnebrand kan leiden tot uitdroging. Drink dan ook veel water.
• Je kunt de pijn ook verzachten door hydraterende lotion aan te brengen op de huid. Wrijf het evenwel niet in. Als het te pijnlijk is om de huid aan te raken, doe dit dan niet.
• Stijgt de lichaamstemperatuur tot boven 38° C, kun je eventueel paracetamol nemen.
• Breng geen alcohol aan op de huid, dit kan leiden tot onderkoeling.
• Blijf uit de zon zolang de verbrande huid niet helemaal is hersteld.

Ons advies voor zonnebrand bij kinderen

Bij kinderen blijf je maar beter extra alert:

• Bij een baby van minder dan een jaar oud moet zonnebrand steeds als een spoedgeval worden behandeld. Ga dus meteen naar een dokter.
• Is je kind ouder dan een jaar, ga dan naar de dokter als het veel pijn heeft, lusteloos wordt of koorts ontwikkelt, en als er blaasjes verschijnen.

Heb je na het gebruik van een zonnecrème een allergische reactie, probeer dan de oorzaak te achterhalen. Blijf met de geïrriteerde huid uit de zon en gebruik de crème niet verder. Na enkele dagen kun je het product nog eens aanbrengen op een klein stukje huid. Treedt er opnieuw een allergische reactie op, vraag dan je dokter om raad.

Wat veroorzaakt de allergische reactie?

De allergische reactie kan te wijten zijn aan een zonneallergie, maar evengoed aan een overgevoeligheid voor een ingrediënt van de zonnecrème. Bepaalde stoffen in zonnebrandmiddelen en cosmetica kunnen immers contactallergieën veroorzaken. Zo zijn geur- en bewaarmiddelen bij de meest risicovolle substanties voor contactallergieën.

Welke ingrediënten in zonnecrèmes kunnen allergie veroorzaken?

Een Europese richtlijn vermeldt 24 geurstoffen die volgens het "Scientific Committee for Cosmetic Products and Non-food Products" frequent huidreacties uitlokken. Deze moeten op het etiket vermeld staan als ze een bepaalde gevoeligheidsdrempel overschrijden. Zo kun je producten met bepaalde ingrediënten gemakkelijker mijden als blijkt dat je gevoelig bent.

80 stoffen die waarschijnlijk allergie kunnen veroorzaken

Daarnaast heeft de Europese Commissie wijzigingen aangebracht in de Europese cosmeticaverordening en 56 allergene geurstoffen toegevoegd aan de lijst van allergenen. Deze lijst zal voortaan 80 ingrediënten bevatten die op het etiket van cosmetica vermeld moeten staan zodra ze in bepaalde concentraties aanwezig zijn.

Heb je geen last van allergie, dan moet je met de aanwezigheid van deze stoffen uiteraard geen rekening houden. Ze zijn immers helemaal niet schadelijk of gevaarlijk voor jou.

Wil je weten welke ingrediënten een allergie kunnen uitlokken? In ons dossier Ingrediënten in cosmetica vind je een duidelijk overzicht.

Welke ingrediënten vermijd je beter?

Ook de zonnebank is gevaarlijk voor je huid

Zonnebanken zijn niet zonder gevaar: hun uv-stralen zijn sterker dan die van de Belgische zon. Lampen die de maximale stralingsintensiteit respecteren, komen overeen met een hoge uv-index van 12, te vergelijken met de intensiteit van de middagzon in zuiderse landen.

De zonnebank is dus minstens even schadelijk, aangezien ze uv A en in mindere mate ook uv B afgeeft. Terwijl lang werd gedacht dat alleen uv B-stralen kankerverwekkend waren, staat inmiddels immers vast dat uv A-stralen even schadelijk zijn.

Zonnebank verhoogt je risico op huidkanker

Aanvankelijk werden zonnebanken en gezichtsbruiners als "waarschijnlijk kankerverwekkend" beschouwd. Op basis van wetenschappelijk onderzoek klasseerde het Internationaal Instituut voor Kankeronderzoek (IARC) ze in 2009 echter in de hoogste risicocategorie, net als uv-straling in het algemeen.

Uit onderzoek van de British Medical Journal in 2012 blijkt dat het risico op melanoom met 20 % toeneemt voor mensen die minstens één keer naar de zonnebank gingen. Vóór de leeftijd van 35 jaar verdubbelt dat risico nog. Vermijd de zonnebank dus.

In plaats van je huid onder de zonnebank "voor te bereiden" op de felle vakantiezon, kun je ze dus beter gewoon goed beschermen tijdens je vakantie.

Kun je veilig onder de zonnebank?

Lichte huid (huidtype 1) of jonger dan 18? Dan is de zonnebank absoluut verboden terrein. Helaas zullen te weinig zonnebankcentra de toegang weigeren, hoewel ze daar wettelijk toe verplicht zijn.

Verder eist de wet de aanwezigheid van een opgeleide onthaalverantwoordelijke, goede verluchting, een noodnummer en de nodige voorzieningen voor een snelle evacuatie in elke cel, de verstrekking van een beschermingsbrilletje, duidelijke informatie en instructies, gepaste reinigingsmiddelen, een maximale stralingssterkte van 0,3 W/m² enz.  

7 tips voor de zonnebank

Hou dus zelf het hoofd koel en volg ons advies wanneer je toch onder de zonnebank gaat:

• Let erop dat jouw huidtype op een grondige manier wordt bepaald, met correcte informatie over het bruinen en verbranden ervan;
• Wanneer je geen beschermingsbrilletje wordt aangeboden: vraag een bril om de ogen te beschermen tegen beschadiging door ultraviolette stralen;
• Volg de instructies die aanwezig zijn in de cabine (ontschminken, geen zonnecrème smeren, de zonnebank reinigen …); 
• Het verplichte blootstellingsschema vermeldt de maximumduur van de zonnebankbeurt per huidtype, rekening houdend met de technische eigenschappen van de zonnebank en de lampen. Respecteer deze duur en frequentie, ook al raadt het zonnecentrum een langere sessie aan; 
• Beperk de tijd van de blootstelling tijdens de eerste sessie tot de helft van de normale tijd. Zo kun je zien hoe je huid reageert;
• Vraag om de gelaatsbruiner niet te activeren, de straling hiervan is vaak nog intenser dan die van de overige lampen;
• Laat voldoende tijd tussen twee beurten: na de eerste zonnebankbeurt van een nieuwe sessie moet je 48 uur wachten. Wacht tussen de daaropvolgende beurten minstens 24 uur.

Maar zelfs met al deze maatregelen blijft de zonnebank af te raden.

Te weinig controles en te veel laksheid in zonnebankcentra

Veilig zonnebankgebruik bestaat dus niet, ook niet wanneer zonnebankcentra de regels respecteren die de wetgever oplegt. De centra doen de consument echter graag wat anders geloven, en verspreiden zelfs misleidende claims over zogenaamd positieve effecten van de zonnebank op de gezondheid. 

Uiteraard is het risico op huidkanker nóg groter wanneer zonnebankcentra de wet overtreden. En daar wringt het schoentje: de regels worden lustig met de voeten getreden in ons land.

Undercover onderzoek van Testaankoop in zonnebankcentra

Wij gingen in 2001, 2009 en 2016 undercover op bezoek bij zonnebankcentra. De resultaten waren telkens teleurstellend: te weinig blootstellingsschema's, onvoldoende informatie of gebrekkig advies, mensen met lichte huid toegelaten en nog veel meer overtredingen.

Uit onze onderzoeken blijkt dat heel wat zonnebankcentra de wet niet respecteren en zo een loopje nemen met de gezondheidsrisico's. Naar aanleiding van ons laatste onderzoek hebben we minister van Economische Zaken Kris Peeters gecontacteerd om onze eisen over te maken.

Te weinig controle door de overheid

De overheid controleert onvoldoende of zonnebankcentra de huidige regelgeving goed naleven. Hoewel we tijdens het mandaat van Kris Peeters als minister van Volksgezondheid even een toename aan controles constateerden, daalde de trend snel.

Van 199 controles in 2016 en vervolgens 269 controles in 2017 zijn de cijfers gedaald naar 99 controles in 2019 en 67 in 2021. De FOD Economie vermeldt geeneens hoeveel controles werden uitgevoerd in 2022, wat wij zorgwekkend vinden.

Veel overtredingen tijdens controles

De overheid controleerde in 2016 bijna 200 zonnebankcentra, slechts een fractie van het totale aantal in België, en maar liefst 94 % daarvan beging één of meerdere overtredingen.

In 2021 werden er amper 67 gecontroleerd, waarvan 54 in overtreding waren.

Onze eisen: tijd voor actie en sancties

Naar aanleiding van de teleurstellende resultaten hebben we campagne gevoerd om dingen te veranderen. Enkele jaren lang vormden we een coalitie met andere verenigingen (Testaankoop, Stichting tegen Kanker, Kom op tegen Kanker, zorgverzekeraars, dermatologen) als de Alliantie tegen Huidkanker. Zo konden wij ons laten horen door minister van Economische Zaken, Kris Peeters. Deze laatste had een koninklijk besluit uitgevaardigd om de consument beter te beschermen. Vervolgens werd het besluit helaas door de Raad van State vernietigd.

Wij willen dringende maatregelen zodat consumenten beter geïnformeerd zijn en de wet beter gerespecteerd wordt:

• Verbod op de promotie van de voordelen of gunstige effecten van het gebruik van zonnebanken;
• De verplichting om duidelijk en expliciet te waarschuwen voor gezondheidsrisico's in advertenties, bij de receptie en in de cabines van zonnecentra. Daarin moet vermeld worden dat het gebruik van zonnebanken kanker bevordert.
• Alle zonnebankcentra moeten regelmatig door de overheid worden geïnspecteerd. Er moeten strenge sancties worden ingevoerd als zij zich niet aan de wetgeving houden. De inspectieresultaten moeten openbaar worden gemaakt, zodat de consument weet welk zonnebankcentrum de wet respecteert, en welk niet.
• Automatische zonnecentra moeten verboden worden. Ondersteuning en toezicht zijn er nog minder gegarandeerd.
• Personeel in zonnecentra moeten beter opgeleid worden, zodat zij hun taak beter kunnen uitvoeren.
• De verkoop van apparaten met hoge straling moet verboden worden.