Geen speciale wasproducten nodig, zo verzorg je je intieme zone
Intieme hygiëne is het schoon houden van je intieme delen. Soms wordt ook de term ‘vaginale hygiëne’ gebruikt, maar eigenlijk is dat geen correcte term. Je moet immers enkel je vulva (buitenkant) wassen en niet je vagina zelf (binnenkant). Wij vertellen je wat je intieme zone nodig heeft, en wat niet.
Geurtjes zijn normaal
Hoewel het perfect normaal is dat de vrouwelijke intieme zone een (licht zurig) geurtje heeft, zijn heel wat dames hierover zelfbewust en soms zelfs beschaamd. Daardoor durven ze wel eens overdrijven in hun intieme hygiëne door te vaak of te agressief te wassen, wat net problemen kan veroorzaken.
Hoe vaak moet je je vagina wassen?
Het antwoord is simpel: nooit. De vagina, dus het inwendige deel van de vrouwelijke geslachtorganen, is volledig zelfreinigend. Ze bevat van nature allerhande micro-organismen, de zogenaamde "vaginale flora", die een zure omgeving (pH 3,5-4,5) creëren en de vagina zo beschermen tegen potentieel schadelijke invloeden van buitenaf.
Witverlies, de vaginale afscheiding die heel wat vrouwen als storend ervaren, speelt daar net een belangrijke rol bij. Dit vocht helpt immers om dode cellen en micro-organismen uit de vagina af te voeren. Het is dus een teken van gezondheid, dat de vagina zichzelf reinigt.
Je hoeft je vagina dus niet te wassen, spoelen, scrubben of stomen, integendeel. Je kunt daarmee juist de natuurlijke balans verstoren, waardoor potentieel schadelijke micro-organismen gaan woekeren en problemen kunnen veroorzaken.
Vaginale douches zijn mogelijk gevaarlijk
Er zijn zelfs aanwijzingen − zij het uit niet erg overtuigende studies − dat vaginaal douchen kan leiden tot ernstige problemen, zoals ontstekingen van het bekken of het baarmoederslijmvlies, buitenbaarmoederlijke zwangerschappen, enz. Ze zouden ook het risico op bacteriële infecties van de vagina en soa's verhogen.
Eerste hulp bij vaginale infecties
Waarom is intieme hygiëne belangrijk?
De vulva, de buitenkant van de vrouwelijke geslachtsdelen, was je daarentegen beter wél. In tegenstelling tot de vagina zijn de buitenste delen van je geslachtsorganen niet zelfreinigend.
Was (de buitenkant) dagelijks met lauw water
Tussen de schaamlippen en in de huidplooien kunnen vuil en oude lichaamssappen (bv. urine, zweet, sperma, menstruatiebloed) ophopen, wat irritatie of vieze geurtjes kan veroorzaken.
Was daarom de buitenste en binnenste schaamlippen, de venusheuvel, de clitoris, het plasgaatje en de opening van de vagina één keer per dag met lauw water. Dep de huid nadien droog met een handdoek en wrijf niet te hard, zodat je de gevoelige huid in die regio niet irriteert.
Waarom je je intieme zone beter niet wast met zeep
Bijna de helft van de bevraagde vrouwen wast zich down under met dezelfde douchegel of zeep die ze voor de rest van het lichaam gebruiken. Nochtans overdrijf je er liever niet mee en laat je ze beter volledig achterwege bij het wassen van je geslachtsdelen. Daarvoor zijn er twee redenen.
Eerst en vooral kunnen zepen geur- en kleurstoffen bevatten. Aangezien je huid op die plek van je lichaam iets gevoeliger is, zou er sneller irritatie kunnen ontstaan. Anderzijds kan zeep ook het natuurlijke beschermlaagje van je huid aantasten.
Zeep haalt je natuurlijke beschermlaag weg
Zeep weekt wel het vuil los, maar maakt daarbij geen onderscheid tussen echt vuil en de natuurlijke talglaag op je huid. Die laag is echter essentieel: ze houdt je huid soepel en beschermt ze tegen uitdroging. Bovendien biedt ze samen met je zweet, dode huidcellen en natuurlijke flora van je huid bescherming tegen vreemde ziekteverwekkers.
Was je jezelf daar met zeep of douchegel, dan verwijder je (een deel van) dat laagje. Dat kan leiden tot uitdroging, irritatie, jeuk en op termijn - als je ook nog eens gaat krabben - wondjes. Dit geldt trouwens ook voor de huid op andere plaatsen van ons lichaam, maar des te meer in de buurt slijmvliezen zoals de vagina.
Ook te lang of te vaak wassen met heet water kan leiden tot een te droge huid. Eén keer per dag wassen is genoeg, en enkel met lauw water.
Drie misvattingen en mythes
1. Een vagina moet naar bloemetjes ruiken
Ongeveer één op de drie gebruiksters van intieme wasproducten geeft aan zich er properder door te voelen, en meent dat zulke producten helpen tegen onfrisse geurtjes. Maar waarom zou onze intieme zone überhaupt naar bloemen moeten ruiken?
Vaginale afscheiding is perfect normaal en kan nu eenmaal een licht zurig geurtje hebben. Een vagina ruikt naar... vagina. In tegenstelling tot wat reclamemannen ons willen doen geloven, is dat niets wat verdoezeld moet worden of waar je je over hoeft te schamen.
Zolang je vaginale afscheiding niet afwijkt qua kleur, geur of textuur van wat voor jou gebruikelijk is, hoef je je geen zorgen te maken.
2. Je intieme zone heeft speciale (was)producten nodig
Een opgeblazen (en vooral) leeg verkooppraatje. Producenten van zulke wasproducten creëren een onnodige behoefte bij vrouwen door in te spelen op hun schaamte voor geurtjes en hun angst voor vaginale infecties.
Dat intieme wasproducten beter zouden zijn dan water alleen, daar is immers totaal geen bewijs voor. Sterker zelfs, het is simpelweg niet getest!
Wij doorprikken de vele claims van intieme wasproducten
Wil je toch zulke producten gebruiken om je frisser of zelfzekerder te voelen, gebruik ze dan met mate en enkel aan de buitenkant.
3. Je moet ook de binnenkant wassen
Eén op de acht vrouwen reinigt ook binnenin, en dat is helemaal niet nodig. Je vagina moet niet gewassen, gespoeld of gestoomd worden. Meer nog, je riskeert er, net als met zeep, je interne flora mee te verstoren.
Gelukkig beperken de meeste producenten van producten voor intieme hygiëne zich in ons land tegenwoordig tot producten voor uitwendig gebruik. Gebruik zulke wasproducten of doekjes dan ook nooit inwendig, en vermijd vaginale douches, die doen meer kwaad dan goed.
Producenten van intieme verzorgingsproducten willen ons doen geloven dat ze de natuurlijke flora van je intieme zone versterken. Ze beweren dermatologisch, gynaecologisch of klinisch getest te zijn, en beloven om irritatie te verlichten of een kalmerend effect te hebben, het intiem evenwicht te respecteren en herstellen, de intieme zone te beschermen, en geschikt te zijn voor bepaalde doelgroepen zoals zwangere of menstruerende vrouwen.
Naast deze waslijst aan claims krijg je er ook nog een "fris gevoel" en "frisse geur" (van bloemetjes) boven op. Logisch dus dat veel vrouwen overstag gaan. Maar is dat ook terecht?
Zijn intieme wasproducten zoals Lactacyd en Saforelle beter dan water?
Uit onze bevraging bij meer dan 600 vrouwen blijkt dat één op de vier zulke wasproducten gebruikt, met als voornaamste argument dat ze hun natuurlijke flora niet zouden verstoren. Dat intieme wasproducten beter zouden zijn dan water alleen, daar is echter totaal geen bewijs voor. Sterker zelfs, het is simpelweg niet getest.
De beloftes dat zulke producten irritatie of jeuk verlichten, de natuurlijke flora herstellen of de intieme zone beschermen, zijn meestal niet onderbouwd door degelijke studies. Wij contacteerden enkele (kinder)gynaecologen, en ook zij bevestigen het beperkte nut van zulke middeltjes.
Door creatief om te springen met bepaalde claims, profiteren fabrikanten van de onwetendheid van de consument om haar te misleiden. Mag dat zomaar? Helaas wel.
Minder strenge regels voor cosmetica
Intieme verzorgingsproducten vallen onder de cosmeticawetgeving, en die is op zijn zachtst uitgedrukt niet erg streng. En dus volstaat het om een klein aantal testgebruikers te bevragen over het product. Het gaat dus meestal niet over een objectief meetresultaat, maar een subjectieve mening.
Zelfs als het gaat om studies waarbij objectieve parameters zoals de zuurtegraad worden gemeten, wordt er geen controlegroep gebruikt waarin proefpersonen zich wassen met water alleen.
Acht verpakkingen onder de loep
Om aan te tonen hoe weinig zulke claims om het lijf hebben, hebben we de verpakkingen van acht intieme wasproducten geanalyseerd. Daarnaast vroegen we de verdelers om extra informatie, zoals welke studies ze hebben uitgevoerd en wat de resultaten precies waren. We zochten ook naar relevante studies met deze producten op hun websites en in de wetenschappelijke literatuur. Daaruit bleek dat het zogenaamde "bewijsmateriaal" voor deze beloftes flinterdun is.
De verdelers van de Lactacyd-lijn en van Puressentiel weigerden alle medewerking aan ons onderzoek, over deze producten hebben we dus weinig tot geen informatie.
Het Hydraserum van Saugella was daarentegen het best bestudeerde product. Het werd als enige vergeleken met andere, soortgelijke wasproducten en het aantal proefpersonen lag in deze studies beduidend hoger dan bij de andere producten die we beoordeelden. Let op, dat betekent nog niet dat dit product nuttig is of beter zou zijn dan water alleen. Dat is immers ook voor dit wasproduct niet onderzocht.
Intieme wasproducten bieden géén extra bescherming
Laat je dus niet inpakken door zulke lege en misleidende claims. Neem nu die beloftes over bescherming. Fabrikanten houden die bewust vaag, om te verdoezelen dat ze slecht onderbouwd zijn. Op geen enkel van de door ons geanalyseerde producten vinden we een duidelijke omschrijving waartegen het product dan juist zou beschermen.
Alvast niet tegen vaginale infecties, want dat is nooit onderzocht. Nochtans mist deze tactiek zijn doel niet, want meer dan één op de vijf gebruiksters gelooft (verkeerdelijk) dat zulke producten hen beschermen tegen infecties.
Hoe kun je je wél beschermen tegen vaginale infecties?
Zijn de ingrediënten van intieme wasproducten goed voor je?
Er bestaan veel verschillende soorten intieme wasproducten van veel verschillende merken. Er worden ook verschillende termen voor gebruikt, zoals wasemulsies, waslotions, wasgels, intieme mousse enz.
Maar of het nu gaat om grote merken zoals Lactacyd, Saforelle, Saugella, Eucerin of Nivea, of huismerken zoals Femme Care van Kruidvat, eigenlijk bevatten ze allemaal min of meer dezelfde ingrediënten.
Welke ingrediënten in cosmetica vermijd je beter?
Heel wat intieme wasproducten bevatten echter ook extracten of oliën van bloemen, vruchten of planten, waaraan door de firma’s een heleboel eigenschappen worden toegeschreven, zoals een kalmerende, antibacteriële of ontstekingsremmende werking.
Let op, zulke kwaliteiten zijn in de meeste gevallen enkel aangetoond in het labo en in hoge concentraties. Of die eigenschappen ook in kleinere hoeveelheden en dagelijkse toepassingen gelden, is meestal niet onderzocht.
Heb je intieme wasproducten wél nodig tijdens bepaalde periodes, bv. als je zwanger bent of menstrueert?
Sommige firma’s vermelden dat hun product bijzonder geschikt is voor een bepaalde doelgroep, zoals vrouwen met een gevoelige huid, die gevoelig zijn voor vaginale infecties, zwangere of net bevallen vrouwen, vrouwen tijdens hun menstruatie enz.
In de meeste gevallen werd inderdaad bij een kleine groep personen die behoren tot die bepaalde doelgroep getest of het product goed verdragen werd. Dat is voldoende voor de firma’s om zich in te dekken en die doelgroep te mogen vermelden. Maar dat betekent nog niet dat dat product ook nodig of nuttig is voor deze vrouwen!
Het advies blijft voor élke vrouw: één keer per dag de buitenste geslachtsdelen wassen met lauw water en zonder zeep. Intieme wasproducten zijn volstrekt overbodig, ook voor vrouwen uit bovenstaande doelgroepen.
Als je vaginale afscheiding afwijkt van wat voor jou persoonlijk gebruikelijk is, dus anders is qua geur, kleur of textuur, ga dan langs de dokter. Mogelijk heb je een vaginale infectie of soa, en daar helpen intieme wasproducten niet tegen.
Kunnen intieme wasproducten helpen na de menopauze?
Producenten van intieme wasmiddelen willen vrouwen graag doen geloven dat de intieme zone rond en na de menopauze extra verzorging nodig heeft, en dat hun product daarvoor uitermate geschikt is.
Nu klopt het dat het oestrogeengehalte rond en na de menopauze daalt, wat kan leiden tot klachten zoals vaginale droogte, jeuk en een branderig gevoel of pijn tijdens het vrijen. Het is dan belangrijk om de huid van de vulva niet extra te irriteren of uit te drogen.
Maar ook hier is de meerwaarde van speciale wasproducten in vergelijking met water niet overtuigend aangetoond: zulke producten zijn niet beter dan water alleen. Aangezien zulke producten dienen om de vulvahuid uitwendig te reinigen, zijn ze bovendien niet nuttig om vaginale problemen aan te pakken.
Heb je zelf last van zulke menopauzeklachten, dan bespreek je dit beter met je arts. Vaak kunnen ze aangepakt worden met vaginale vochtinbrengende crèmes, gels of glijmiddelen, en bij ernstige symptomen met hormoontherapie.
Kun je met intieme producten je vaginale afscheiding doen verminderen?
Aangezien witverlies uit de vagina komt, beïnvloeden intieme wasproducten - bedoeld voor uitwendig en niet voor intern gebruik - de hoeveelheid, geur of kleur van de vaginale afscheiding niet.
Zijn intieme wasproducten slecht of ongezond?
Speciale producten voor intieme hygiëne zijn niet beter dan water, maar er zijn ook geen duidelijke aanwijzingen dat ze kwaad kunnen. Zolang ze je enkel uitwendig en met mate gebruikt toch, aangezien bepaalde ingrediënten of parfums de gevoelige huid van je intieme zone kunnen irriteren of uitdrogen.
Vaginale douches en inwendig gebruik van intieme wasproducten zijn daarentegen wel gevaarlijk en wordt dan ook door alle gezondheidsautoriteiten afgeraden. Niet alleen riskeer je om het natuurlijke evenwicht van de vaginale flora te verstoren, er zijn er ook bepaalde aanwijzingen dat vaginaal douchen kan leiden tot ernstige bijwerkingen, zoals ontstekingen van het bekken of het baarmoederslijmvlies, buitenbaarmoederlijke zwangerschappen enz.
Zo gebruik je een intiem wasproduct
Als je desondanks toch een intiem wasproduct wilt gebruiken om jezelf fris en verzorgd te voelen, gebruik het dan enkel uitwendig om je vulva te wassen, nooit in je vagina zelf.
Gebruik zulke producten bovendien met mate, liever niet elke dag. Hoe vaker je zo'n product gebruikt, hoe meer kans op irritatie en uitdroging van de (gevoelige) huid rond je vulva. Spoel altijd goed na met water, en vermijd contact met de ogen.
Let op voor overgevoeligheid of allergische reacties
Ben je gevoelig voor allergenen, test het product dan eerst op een ander stukje huid, bijvoorbeeld aan de binnenkant van je elleboog.
Vermijd zulke producten als je huid geïrriteerd of beschadigd is. Stop het gebruik van het product als er tekenen van irritatie (roodheid, jeuk, zwelling enz.) optreden.