Nutri-Score berekenen

De Nutri-Score wordt berekend met behulp van een algoritme dat rekening houdt met de nutritionele samenstelling per 100 gram. De formule geeft positieve punten voor voedingsstoffen die als gezond worden beschouwd (vezels, eiwitten, fruit, groenten, noten en/of peulvruchten, koolzaad-, olijf- en walnootolie) en negatieve voor voedingsstoffen die je beter beperkt (calorieën, verzadigd vet, suiker en zout).

De eindscore wordt bepaald door de negatieve punten van de positieve af te trekken, en in een kleur en letter gegoten: van een donkergroene A tot een rode E, op een schaal van gunstig tot minst gunstig.

Om de score te berekenen, kies je eerst om welk type product het gaat: vaste voeding, kaas, dranken of vet.

Vervolgens geef je per 100 gram product de kilocalorieën, suikers, verzadigde vetzuren, zout, eiwitten, vezels en het percentage groenten en fruit in. Deze waarden vind je in de voedingswaardetabel op de verpakking. Het percentage fruit, groenten en noten staat in de ingrediëntenlijst. 

Weet wel dat je geconcentreerd of gedroogd fruit en groenten apart moet ingeven. Als de vezels en het percentage fruit, groenten en noten niet zijn aangeduid, vul je 0 in.

De Nutri-Score wordt aangeduid met een letter (van A tot E) en een kleur (van donkergroen tot rood). Donkergroen komt overeen met de beste voedingswaarde (te verkiezen), rood met de slechtste voedingswaarde (te beperken).

De score houdt rekening met voorkeursparameters (vezels, eiwitten, fruit, groenten en noten) en te beperken parameters (kilocalorieën, verzadigde vetzuren, suikers en zout), en wordt toegepast op alle bewerkte voedingsmiddelen en (alcoholvrije) dranken.

Het systeem is zeer intuïtief, en kan helpen om binnen een productcategorie snel betere voedingskeuzes te maken. Zo kun je bijvoorbeeld in één oogopslag een gezondere keuze vinden tussen de ontbijtgranen in de winkel, zonder dat je zelf voedingswaarden moet gaan vergelijken.

Niet dat de Nutri-Score een kritische analyse van het etiket kan vervangen, maar het bespaart wel veel tijd en is daarom een handig hulpmiddel in de supermarkt.

Je kunt de Nutri-Score gebruiken om gezondere voedingskeuzes te maken. Je gebruikt hem correct:

• om producten binnen dezelfde categorie te vergelijken;
• als hulpmiddel om betere keuzes te maken, niet als vaste regel.

Weet wel dat de Nutri-Score geen rekening houdt bepaalde factoren zoals de aanwezigheid van additieven, aroma's, de grootte van de porties, de verwerkingsgraad, bepaalde nuttige voedingsstoffen zoals omega 3, de productiewijze (bv. biologisch) enz. Wil je deze elementen meenemen in je beslissing, check dan onze gezondheidsscore.

Wat is de gezondheidsscore?

Hoewel de Nutri-Score een handig hulpmiddel is om snel gezondere voedingskeuzes te maken, blijft de ingrediëntenlijst belangrijk om weloverwogen beslissingen te nemen. De Nutri-Score is geen voedings- of gezondheidsrichtlijn, daarvoor volg je nog steeds de voedingsdriehoek of de voedingstak.

De berekening van de Nutri-Score voor een gerecht gebeurt in een aantal stappen. Eerst heb je de de voedingswaarde-informatie voor elk ingrediënt nodig. Die informatie vind je op het etiket of aan de hand van een zogenaamde samenstellingstabel (de Franse CIQUAL-tabel is online gratis beschikbaar).

Afhankelijk van de hoeveelheden heb je per ingrediënt de volgende gegevens nodig: kilocalorieën, verzadigd vet, suikers, zout, vezels, eiwitten, het percentage fruit en groenten, peulvruchten en de gebruikte olie (raapzaad, noten of olijf).

Je moet de som maken voor alle ingrediënten in je gerecht, in de juiste proporties, en dit verrekenen naar 100 gram van je gerecht. De Nutri-Score wordt immers altijd berekend per 100 gram, niet per portie. Door deze gegevens in te vullen in onze rekenmodule, bekom je de Nutri-Score voor het gerecht.

Zoals je merkt, is het best ingewikkeld om de Nutri-Score te berekenen voor bereide maaltijden omwille van de verschillende ingrediënten en de wisselende hoeveelheden.

De Nutri-Score van een product/gerecht kan verbeterd worden door:

• de hoeveelheid groenten en fruit te vergroten;
• vezelrijke en eiwitrijke ingrediënten toe te voegen (zoals volkorengranen);
• peulvruchten, noten en zaden toe te voegen;
• de hoeveelheid verzadigd vet, suiker en zout te verminderen.

Kortom, door de voorkeur te geven aan voedingsmiddelen die rijk zijn aan nuttige voedingsstoffen, en minder goede voedingsstoffen te beperken.

De Nutri-Score moedigt fabrikanten aan om hun producten te herzien: een slechte Nutri-Score kan verbeterd worden door het recept aan te passen.

Heel wat fabrikanten hebben de samenstelling van hun producten aangepast: we zien tegenwoordig minder suiker, verzadigd vet en zout, of meer vezels dan in eerdere tests. Dat bewijst dat het perfect mogelijk is om gezonde(re) tussendoortjes te maken. Bij ontbijtgranen zien we vooral verbetering op het vlak van suiker, vezels en zout. 

De Nutri-Score is niet verplicht, maar er is in België wel een duidelijk wettelijk kader voor het vrijwillig gebruik ervan, in de vorm van een Koninklijk Besluit.

Frankrijk lanceerde de Nutri-Score als eerste in 2016, België volgde in 2018. De score moet eenvoudige informatie te geven over de voedingskwaliteit van een levensmiddel. Omdat wij het belangrijk vinden dat consumenten de juiste tools krijgen om keuzes te kunnen maken die echt bij hen passen, hebben we het systeem vanaf het begin ondersteund.

Soms lijkt de Nutri-Score van een product niet helemaal logisch, maar dat betekent niet dat die verkeerd is. Wij krijgen geregeld vragen van consumenten over "vreemde" Nutri-Scores. Zulke uitzonderingen doen consumenten helaas wel eens twijfelen aan de betrouwbaarheid van het label.

Kijk maar naar frietjes. De Nutri-Score houdt geen rekening met de bereidingswijze, enkel met de voedingswaarden van het product zoals het in de winkel ligt. Zo bevatten diepvriesfriet (en aardappelen in het algemeen) veel koolhydraten en weinig vet of suiker, waardoor ze een gunstige Nutri-Score (A) krijgen.

Diezelfde frietjes gaan echter meteen van een A naar een C zodra je ze onderdompelt in de olie van je frituurpan. Voeg je zout toe, dan zakken ze nog verder. Als je je frietjes in de oven bakt, blijft de Nutri-Score wél goed.

Het algoritme van de Nutri-Score staat ons toe om producten uit dezelfde categorie snel te classificeren op basis van hun voedingswaarde: de gezondste voedingsmiddelen krijgen een A, de te beperken voedingsmiddelen een E. Maar wat betekent een C?

Qua voedingskwaliteit scoort een product met Nutri-Score C gemiddeld: het bevat zowel nuttige als te beperken voedingsstoffen. Vergeet echter niet dat er binnen de Nutri-Score geen "goede" of "slechte" producten zijn, enkel producten die de voorkeur genieten en andere die met mate moeten worden geconsumeerd.

Wil je écht betere voedingskeuzes maken, dan kijk je maar beter ook naar de voedingswaardetabel en de ingrediëntenlijst op het etiket. 

Neen, helaas niet. Critici hebben reeds aangeklaagd dat de Nutri-Score geen rekening houdt met bijvoorbeeld de aanwezigheid van additieven, verontreiniging door pesticiden of de bewerkingsgraad. De Nutri-Score is enkel een vereenvoudiging van de voedingswaarde van een product, niet meer en niet minder.

De Nutri-Score helpt ons te vergelijken tussen de voedingswaarde van verschillende voedingsmiddelen in dezelfde categorie, maar is geen vervanging voor de ingrediëntenlijst of de voedingsdriehoek.

Wie bewust kiest voor minimaal bewerkt voedsel en industriële, ultrabewerkte producten wil vermijden, bestudeert dus het best zelf nog het voedingsetiket of gebruikt onze gezondheidsscore.

Verschillende onderzoeken hebben het nut van de Nutri-Score al aangetoond. Zo heeft de aanwezigheid van dit keurmerk een directe invloed op ons koopgedrag en onze keuzes. Wanneer de Nutri-Score op het etiket staat, kiest de consument bijvoorbeeld systematisch voor een kleinere porties van een ongezond product.

Een grootschalig onderzoek onder 12 000 consumenten uit 12 verschillende landen (verspreid over Europa, Amerika, Azië en Australië) bestudeerde ook hun interpretatie van vijf verschillende keurmerken, waaronder de "aanbevolen dagelijkse hoeveelheid" (ADH) en de Nutri-Score. Met de Nutri-Score werd de voedingswaarde van producten veel vaker goed ingeschat.

Je moet ook weten dat de Nutri-Score niet vastligt. Het oorspronkelijke algoritme achter de berekening werd in 2005 ontwikkeld door een groep wetenschappers uit Oxford, en vervolgens aangepast door de Franse Hoge Raad voor Volksgezondheid. Sindsdien werd de Nutri-Score na diepgaand wetenschappelijk onderzoek op bepaalde niveaus aangepast, om zo de geldende voedingsaanbevelingen beter te volgen.

Wat verandert er aan de Nutri-Score?

Daardoor wordt de Nutri-Score vooral strenger, bijvoorbeeld voor gearomatiseerde waters, en voor de aanwezigheid van suiker en zout. Bovendien zijn er inmiddels specifieke regels voor bepaalde voedingsgroepen zoals noten, vlees, oliën en kazen.

Ook de drempel tussen Nutri-Score A en B wordt met één punt aangescherpt, waardoor het in de toekomst moeilijker wordt om Nutri-Score A te behalen. 

Tot 2026 zul je nog nieuwe en oude Nutri-Scores door elkaar zien op verpakkingen, pas daarna wordt de vernieuwde berekening verplicht voor fabrikanten.