Grootbanken verplicht om extra bankautomaten te voorzien

Wat is het probleem met de bankautomaten?

Als gevolg van het Batopin-project van de vier grootbanken (BNP Paribas Fortis, KBC, ING en Belfius) is het aantal bankautomaten in ons land de laatste jaren sterk gedaald. Van 8 000 stuks in 2017 naar 5 900 eind 2021 en minder dan 4 000 eind 2024. Bovendien moet je bij sommige automaten betalen om geld af te halen. 

Wij krijgen dan ook veel klachten van consumenten die zeggen dat ze niet meer aan hun geld kunnen en zelfs het gevoel hebben dat banken ons beletten om toegang te krijgen tot ons geld wanneer we dat willen. De banken gijzelen ons geld, vinden ze.

Vind de best zichtrekening voor jouw geld

In maart 2023 lanceerden we samen met onze partners Financité en Okra de petitie "SOS CASH" om bankautomaten weer dichter bij de consument te brengen. Samen met meer dan 33 000 ondertekenaars eisten wij toen dat:

• er onmiddellijk een einde kwam aan het schrappen van bankautomaten;
• we terugkeren naar het aantal automaten van 31 december 2021, gelijk verdeeld over het hele land;
• de federale regering, bij gebrek aan een aanvaardbaar en bindend akkoord, overgaat tot wetgeving.

En daar komt binnenkort dus verbetering in.

Wat is er beslist over de extra bankautomaten?

BNP Paribas Fortis, KBC, ING en Belfius, de initiatiefnemers van het Batopin-netwerk, zijn akkoord om meer plaatsen met bankautomaten over te houden tegen het einde van 2026.

Het oorspronkelijke plan was om maar 750 locaties te hebben over heel België. Dat was veel te weinig, en daarom sloot de Belgische regering twee jaar geleden al een eerste deal met Batopin. In dat akkoord van 31 maart 2023 werden nog eens 220 extra sites beloofd. Eind 2025 zouden die er allemaal moeten zijn.

Na een onderzoek van de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA), is Batopin ermee akkoord om haar netwerk van bankautomaten in België nog eens uit te breiden met 70 nieuwe sites tegen eind 2027 en deze te verdelen tussen Vlaanderen, Wallonië en Brussel. Dat brengt het totaal locaties waar Batopin bankautomaten zal voorzien op 1 040.

"We zijn blij met de beslissing van de BMA en roepen de regering op om een wetgevend kader goed te keuren dat deze verbintenissen definitief bindend maakt", klinkt het bij onze woordvoerder Laura Clays. "Hoewel het gebruik van cash geld in ons land afneemt, blijft het een belangrijk betaalmiddel en moeten consumenten gemakkelijk en gratis aan hun eigen geld geraken," besluit ze.

Wie of wat is Batopin, de oorzaak van het tekort?

Batopin staat voor Belgian ATM Optimization Initiative en is door de vier grootbanken (Belfius, BNP Paribas Fortis, ING en KBC) opgezet met als doel het beheer van de automaten te fusioneren in een nieuw netwerk, wat gepaard ging met een drastische vermindering van het aantal bankautomaten.

Wat zijn de gevolgen van het Batopin-project?

Het project beweert efficiënt te zijn door de bankautomaten beter over het hele grondgebied te verdelen. Zo zou je een automaat moeten kunnen vinden binnen een afstand van vijf kilometer, maar de ontwikkelaars van het project hanteren die afstand in vogelvlucht terwijl je over de weg vaak een veel langere afstand moet afleggen.

Het is niet alleen moeilijker geworden om een bankautomaat te vinden. Wat te denken van KBC en CBC, die hun automaten vervangen door Batopin-automaten, maar deze beschouwen als "extern aan hun netwerk". Zowel KBC als CBC rekenen sommige van hun klanten kosten aan als ze hun eigen geld afhalen van een Batopin-automaat. Dat zorgt uiteraard voor extra ergernis.

Belgen meest ontevreden van heel Europa

De afgelopen jaren heeft de Belgische Mededingingsautoriteit onderzocht of Batopin wel alle mededingingsregels volgde. Uit die analyse bleek dat de invoering van het Batopin-netwerk een negatief effect had op:

• toegang tot cash geld, door de grotere afstand tot een bankautomaat

• kwaliteit van de dienstverlening, door de langere wachtrijen bij bankautomaten

Dat laat zich ook voelen in de (on)tevredenheid van de Belgische consument, aangezien recente cijfers van de Europese Centrale Bank uitwijzen dat wij Belgen het meest ontevreden zijn over de toegang tot cash geld in heel Europa.