Yoghurt, gefermenteerde melk, veganistische alternatieven of zuiveldesserts
Skyr, Griekse yoghurt, plantaardige alternatieven op basis van soja of amandelmelk... Hoewel ze er quasi hetzelfde uitzien, zijn niet alle producten op de yoghurtafdeling daadwerkelijk yoghurt. Sommige zijn eigenlijk gefermenteerde producten en anderen vallen onder de categorie zuivelspecialiteiten. Bekijk onze koopgids.
Bereidingen op basis van melk zoals "yoghurt" zijn tegenwoordig in overvloed aanwezig op de zuivelafdeling van onze supermarkt. Natuuryoghurt, 0% yoghurt, Griekse yoghurt, kefir, Skyr, bifidus, plantaardige alternatieven op basis van soja of kokos... Het wordt voor de consument dan ook steeds moeilijker om te begrijpen wat nu werkelijk het verschil is tussen deze producten. Ook het gelijkaardig uiterlijk van de verpakkingen van verschillende soorten yoghurt, wat tot verwarring kan leiden.
Hoe kies je de juiste yoghurt? Hoe vind je je weg tussen al deze variëteiten? En hoe omzeil je de "beloftes" die op het etiket staan? Naast alle adviezen die je in deze koopgids vindt, testen wij regelmatig verschillende soorten yoghurt in het laboratorium. Alle testresultaten vind je in onze vergelijker:
Is yoghurt gezond?
Eén ding staat vast, alle yoghurtvarianten hebben interessante gezondheidsvoordelen, denk aan mineralen zoals calcium, fosfor, kalium, en vitamine B2 en B12. Yoghurt en gefermenteerde melk bevatten bovendien eiwitten met een hoge biologische waarde die het verzadigingsgevoel langer behouden en een dipje om 11 uur vermijden. Ze leveren, in de juiste verhoudingen, alle essentiële aminozuren aan je lichaam. We kunnen yoghurt dan ook elke dag eten.
Uit onderzoek blijkt dat specifieke bacteriën die in yoghurt voorkomen, ook wel "melkzuurbacteriën" (Lactobacillus bulgaricus en Streptococcus thermophilus), een stimulerend effect zouden hebben op het immuunsysteem, met name ter hoogte van de dikke darm.
Hoe kies ik de beste yoghurt?
Het is belangrijk om te beseffen dat de verschillende yoghurtvarianten niet allemaal even voedzaam zijn, want hoewel sommige soorten yoghurt een gunstig effect op je gezondheid hebben, lijken andere eerder op desserts, die dus met mate moeten worden geconsumeerd.
Wij helpen je een onderscheid te maken tussen alle categorieën, zodat je een goed geïnformeerde keuze kunt maken. In deze koopgids bespreken wij:
- De verschillende soorten yoghurt (roer- of standyoghurt, puur, mager, enz.);
- Wat is Griekse yoghurt?
- Het speciale geval van kefir;
- Verse kaas, cottage cheese en Petit Suisse;
- De hype van IJslandse Skyr;
- Plantaardige alternatieven op basis van soja, amandel, kokosnoot...
- De soorten yoghurt die niet in de bovengenoemde categorieën passen;
- Het etiket, de Nutri-Score, de oorsprong van melk...
- Kan ik yoghurt nog eten wanneer de houdbaarheidsdatum verstreken is?
In deze gids vind je ons advies voor de beste yoghurt
De basis van yoghurt is in feite niets anders dan gepasteuriseerde melk, d.w.z. verhit om ongewenste micro-organismen te vernietigen en vervolgens snel terug afgekoeld. Aan die melk wordt yoghurtferment toegevoegd. Die fermenten gaan een deel van de lactose omzetten in melkzuur. Het is dat melkzuur dat de melk vervolgens zal doen opstijven tot yoghurt.
De benaming "yoghurt" is strikt gereglementeerd. Om deze te bekomen, moet het product twee zeer specifieke fermenten bevatten, namelijk Lactobacillus bulgaricus en Streptococcus thermophilus.
Bovendien moeten beide bacteriën in voldoende grote hoeveelheden levend aanwezig zijn op het moment van levering bij de consument. Als dit niet het geval is, heeft de fabrikant niet het recht om de benaming "yoghurt" te gebruiken.
Er bestaan eveneens soorten yoghurt met, naast de klassieke bacteriën, andere soorten bacteriën, zoals Bifidobacterium animalis lactis, beter bekend onder de marketingnaam Bifidus ActiRegularis.
Ontdek de beste soorten yoghurt
Wat is het verschil tussen standyoghurt en roeryoghurt?
Yoghurt is ofwel standyoghurt, ofwel roeryoghurt.
Dit hangt af van het productieproces. De ingrediënten zijn dezelfde, net als de gunstige effecten. Het verschil ligt echter in de textuur.
- De fermentatie van standyoghurt vindt rechtstreeks plaats in de potjes. Het product wordt in potten verpakt en gedurende 3 uur verwarmd (bij 42-43°C). De bacteriën vermenigdvuldigen zich en breken lactose af, die gedeeltelijk wordt omgezet in melkzuur, dat de structuur van de eiwitten wijzigt (het vormt een "gel"). De yoghurt wordt in een geventileerde koelruimte of koeltunnel opgeslagen bij 2-4°C. Het resultaat is een stevigere yoghurt.
- De fermentatie van roeryoghurt vindt daarentegen in bulk plaats, in grote kuipen waar de yoghurt wordt geënt en geïncubeerd (over het algemeen gedurende 10 tot 16 uur, bij 42-43°C). Daarna worden ze voorzichtig omgeroerd en afgekoeld voordat ze in potten worden verpakt om koud te worden bewaard. Dit geeft een meer vloeibare yoghurt. Drinkyoghurt is een roeryoghurt met een lage viscositeit.
Het is aan jou om de consistentie te kiezen die je lekkerder vindt.
Volle, magere of halfvolle melk
Yoghurt kan vol, halfvol of mager zijn, afhankelijk van de gebruikte melk. Dit heeft uiteraard ook invloed op het gehalte aan vetten, proteïnen en vitamines. Het vetgehalte van gewone yoghurt, ongeacht hij gemaakt is met magere of volle melk, ligt doorgaans echter niet zeer hoog, en het cholesterolgehalte is beperkt (10 mg per 100 g).
Enkele voorbeelden:
Wanneer yoghurt tijdens het productieproces wordt verwarmd, waarbij de aanwezige bacteriën worden gedood, spreken we van thermisch behandelde gefermenteerde melk.
"Griekse yoghurt" is doorgaans yoghurt die uitgelekt is, en dus minder vocht bevat dan een klassieke yoghurt. Gewoonlijk bevatten ze dus ook meer eiwitten.
Maar in werkelijkheid is de yoghurt op Griekse wijze die we op de markt terugvinden niet altijd uitgelekt, maar soms verrijkt met room om de typische smeuïge textuur te bekomen.
De ingrediënten zijn heel uiteenlopend. Dit komt door het feit dat de term "Griekse" niet gereglementeerd is. De éne yoghurt op Griekse wijze is dus de anderen niet. Sommigen bevatten geen vetten en veel eiwitten, terwijl anderen net heel veel vetten bevatten en minder eiwitten. Deze laatste eerder als een dessert beschouwd. Met mate te consumeren dus.
Enkele voorbeelden:
Kefir is een gefermenteerde melk. Net zoals yoghurt, wordt het gemaakt op basis van melk waar melkzuurbacteriën aan worden toegevoegd. Kenmerkend voor kefir is dat er ook gisten aan toegevoegd worden.
Aangezien deze melkzuurbacteriën niet dezelfde zijn als die in yoghurt zijn (Lactobacillus bulgaricus en Streptococcus thermophilus) mag gefermenteerde melk niet de benaming van "yoghurt" krijgen.
Kefir, afkomstig uit Oost-Europa, is melk die gefermenteerd werd met behulp van kefirkorrels, ook wel "kefirbloempjes" genoemd. Het wordt verkocht in vloeibare vorm en is dus een drankje. Het heeft een licht zure smaak en is koolzuurhoudend. Dit komt door de fermentatie door melkzuurbacteriën en gisten.
Kefir bevat een zeer kleine hoeveelheid alcohol die tussen 0,1 en 1% schommelt. Dit percentage is afhankelijk van de fermentatieduur en de bereidingswijze. De nutritionele samenstelling lijkt op die van een natuuryoghurt met een beetje minder suiker, want de lactose die in de melk zit, wordt grotendeels omgezet in melkzuur.
Enkele voorbeelden:
Plattekaas
Plattekaas is melk waaraan stremsel is toegevoegd, een ingrediënt dat de caseïne-eiwitten in de melk laat samenklonteren. Wanneer de melk is gestremd, wordt het product uitgelekt om het vocht, of de wei, te verwijderen. Deze techniek sluit nauw aan op de productie van gerijpte kaas, waarbij de kaasstof of wrongel wordt geperst en daarna gedurende verschillende weken wordt gerijpt.
Aangezien de wei werd verwijderd, is er meer droge massa, en dus meer eiwitten, dan in een yoghurt. In bepaalde gevallen voegen fabrikanten ook room toe.
Plattekaas heeft een fluweelachtige structuur.
Petit Suisse
Petit Suisse is een interessant geval, want in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is deze kaas niet afkomstig uit Zwitserland, maar uit Frankrijk. Hier is een nog interessanter weetje: het product dat we onder deze naam in België terugvinden, kan de helft minder vet bevatten dan zijn Franse tegenhanger.
De Franse wetgeving heeft immers een aantal strikte regels met betrekking tot dit product uitgevaardigd. Zo moet de droge stof van een Petit Suisse minimum 40% vet bevatten en ten minste 23% droge stof om de benaming ‘Petit Suisse‘ te mogen gebruiken.
België is daarentegen toleranter. Als bewijs hiervan vinden we in ons land magere Petit Suisse terug, met een vetgehalte dat overeenkomt met 20% van de droge massa.
Enkele voorbeelden:
Skyr is oorspronkelijk afkomstig uit IJsland en is een product op basis van melk die gefermenteerd is door er actieve skyr-cultuur aan toe te voegen en vervolgens de wei te verwijderen (zoals voor plattekaas).
Het is een proteïnebom (ongeveer 11g per 100g) en is rijk aan calcium. Het bevat amper vet (het is minder vet dan een volle of halfvolle yoghurt), want het wordt altijd geproduceerd op basis van magere melk. Ook het suikergehalte is zeer laag. Het is dus een goede afslankingsbondgenoot als je op de lijn let.
Dit product met zeer stevige consistentie heeft een gladde, volle en zijdeachtige textuur.
Enkele voorbeelden:
Bekijk testresultaten plantaardige "yoghurt"
Plantaardige alternatieven mogen officieel geen "yoghurt" genoemd worden
In onze tests - de meest uitgebreide op de markt en wetenschappelijk onderbouwd, in tegenstelling tot de vele meningen die in de media en op sociale netwerken te vinden zijn - evalueren wij niet alleen de smaak en de samenstelling van de producten, maar analyseren wij ook het aantal levende bacteriën in de yoghurt (Lactobacillus bulgaricus en Streptococcus thermophilus). Onder de plantaardige alternatieven zien we dat sommigen ook andere fermenten gebruiken, zoals bifidobacteriën en Lactobacillus acidophilus.
In het laboratorium hebben wij in de verschillende plantaardige alternatieven de essentiële bacteriën aangetroffen, die daarvoor dus kwaliteitsscores behalen.
De "niet-classificeerbare" onderscheiden zich van de vorige zuivelproducten omdat ze een ietwat originele samenstelling hebben. Omwille van de atypische ingrediënten die ze bevatten, behoren ze tot geen enkele categorie. Enkele gekende merknamen:
De zuivelspecialiteit Perle de lait bevat naast room en melkpoeder ook getransformeerd rijstzetmeel. Deze is vetter dan een klassieke yoghurt, waardoor het beter is om ze als dessert te consumeren.
Fjørd de Danone is een zuivelspecialiteit die room en melkproteïnen bevat. De nutritionele samenstelling lijkt wat op die van Perle de lait. Dient met mate te worden geconsumeerd.
Danone met verse kaas bestaat uit verse kaas, yoghurt 0% V.G. en room. Op nutritioneel vlak situeert dit product zich tussen yoghurt en verse kaas.
Eerder smeuïg, vloeibaar of zurig? Nu kent u de verschillende productfamilies, maar welke moet u kiezen? De etikettering kan je verder helpen bij het kiezen van de juiste yoghurt.
Bekijk de Nutri-Score
Controleer om te beginnen de Nutri-Score als die op het etiket van het product staat. Fabrikanten vermelden dit etiket steeds vaker op hun verpakking, zoals wij in onze laatste tests hebben gezien.
Vertrouw op de Nutri-Score die op het etiket van de producten staat vermeld. Aan de hand van dit label weet u meteen of u een verantwoorde keuze maakt op nutritioneel vlak.
Bekijk de nutri-score van de geteste yoghurt
Met de Nutri-Score kunt je makkelijk in één oogopslag zien of je een verantwoorde keuze maakt. Zuivelproducten met Nutri-Score A of B zijn doorgaans een goede keuze. Het zijn producten met een laag vetgehalte en/of een hoog eiwitgehalte. Een product met een C-label bevat meer vet en minder eiwit. Het wordt dan eerder als een dessert beschouwd en wordt niet aanbevolen voor dagelijkse consumptie.
Hoewel de Nutri-Score een belangrijke maatstaf is, is het ook interessant om producten te kiezen die niet ultrabewerkt zijn (vooral voor plantaardige alternatieven). De vermelding "natuurlijk" kan een eerste aanwijzing, maar het is altijd beter om de lijst van ingrediënten te controleren (aroma´s, additieven zoals zoetstoffen en kleurstoffen, enz.)
Lees het etiket
Hoe zit het met de producten zonder Nutri-Score? Sommige producten dragen alleen het woord "yoghurt" zonder ingrediëntenlijst, hetgeen door de Europese wetgeving is toegestaan.
Als je twijfelt tussen twee producten, kies dan hetgene dat het rijkste is aan proteïnen, want deze hebben als voordeel dat ze het verzadigingsgevoel langer doen behouden.
Ga voor producten zonder toegevoegde room of die geproduceerd zijn op basis van magere melk. Deze zijn gewoonlijk minder vet.
Herkomst van de ingrediënten
Weet jij waar jouw yoghurt vandaan komt? Is het melk van een lokale boerderij of van de andere kant van Frankrijk? Hoewel de laatste jaren meer aandacht wordt besteed aan het vermelden van de herkomst van ingrediënten op het etiket, vinden wij als consumentenvereniging dat dit systematisch moet gebeuren. Het is inderdaad nuttig voor de consument om te weten waar de melk in zijn yoghurt vandaan komt (en andere ingrediënten in de plantaardige versies).
Tijdens onze laatste tests in het categorie magere yoghurts heeft bijna een derde van de producten (7/20) de oorsprong van de melk op het etiket vermeld: Franse melk in 4 van de 7 gevallen, Belgische voor de 3 andere producten. Terwijl bij Danone Natuur Mager "lokale boeren in een straal van 130 km" werd vermeld, gaf het merk Boni informatie over de Belgische boerenfamilie die de melk produceert. De verschillen kunnen dus zeer groot zijn. Wat de plantaardige alternatieven betreft, werd in 5 van de 16 producten verwezen naar de oorsprong van het hoofdingrediënt: 3 naar Franse soja, 1 naar rijst uit de Camargue en 1 naar Europese amandelen.
Ook het land van oorsprong zou duidelijk vermeld moeten worden ("geproduceerd in" + land). Bij de laatste geteste producten was dit het geval voor 10 van de 19 klassieke yoghurts, tegenover slechts 1 plantaardig alternatief. Er zij op gewezen dat een adres in België niet officieel wordt geïnterpreteerd als productie in België: het kan alleen gaan om het adres van de distributeur of een bedrijf, en niet om de werkelijke plaats van productie.
Vertrouw op je smaak
Smaak is een veel subjectiever element. Daarom is het hiering moeilijker je te adviseren. Vertrouw dus vooral op je eigen smaakpapillen! Wat we je wel kunnen vertellen is dat in geval van echte, klassieke yoghurt met thermofiele melkfermenten, het de Streptococcus thermophilus-bacteriën zijn die zorgen voor zoetheid en rondheid omdat hun diacetyl (een keton-achtige verbinding) een boterachtige/romige noot verspreidt, terwijl Lactobacillus bulgaricus zorgt voor de typische yoghurtzuurheid. Als je een pittige smaak verkiest, bevat je favoriete yoghurt waarschijnlijk meer van deze laatste voedingsbacterie. Maar je kunt ook je eigen yoghurt maken om de smaak te krijgen die je wilt.
In onze laatste tests, waarbij we alternatieven op plantaardige basis introduceerden, werden deze door onze testers minder hoog gewaardeerd dan de klassieke yoghurts. Waarschijnlijk omdat zij niet vertrouwd waren met deze zeer verschillende smaken (soja, amandel, kokos) die in het begin verrassend kunnen zijn. Het kan even duren voor je hieraan gewend bent.
Onze yoghurt-testers in actie
Voeg zelf fruit toe
Aarzel niet om seizoensfruit toe te voegen aan zuivelproducten. Het is niet enkel lekker, maar het kan ook helpen om het doel van 250 gram fruit per dag te bereiken, zoals aangeraden door de Hoge Gezondheidsraad in de Voedingstak. Een fruityoghurt die je in de winkel koopt, bevat doorgaans heel weinig fruit.
Bestel onze gids over gezond diëten