Al wat je moet weten over vaccinatie
Om gevaarlijke infectieziektes geen kans te geven, is vaccinatie van levensbelang. In België is alleen het vaccin tegen polio verplicht, de rest sterk aanbevolen. Welke schema's moet je volgen als volwassene en voor je kind, wat zijn de voor- en nadelen, en hoe zit het met griep en covid?
Sinds de covid-19-crisis zijn we meer bekend met termen als vaccinatie, vaccin en antivaxer. Sommige mensen voelden tijdens de vaccinatiecampagnes enig wantrouwen. Daarom is het dus belangrijk om je goed te informeren op basis van betrouwbare bronnen.
Om de gevaarlijkste infectieziektes te vermijden, zijn vaccinaties van levensbelang. De enige verplichte vaccinatie in België is die tegen polio (of kinderverlamming), maar andere vaccins worden sterk aanbevolen. In ons dossier lees je alles over het hoe, waarom en wat van vaccins.
Welke types vaccin zijn er, en hoe werken ze?
Bij vaccinatie wordt een afgezwakte of dode ziektekiem (een bacterie of virus), een klein deeltje daarvan (bv. enkel een deel van het omhulsel) of een via DNA-technologie samengesteld vaccin in het lichaam ingespoten. De lichaamscellen verdedigen zich tegen de vreemde indringer en maken antistoffen aan om hem uit te schakelen.
Als het lichaam bij een latere gelegenheid een aanval van actieve ziektekiemen te verduren krijgt, zullen de cellen de boosdoener herkennen en hem in een mum van tijd neutraliseren. Een vaccin zorgt er dus voor dat je veel beter beschermd bent tegen bepaalde ziektes.
Eens gevaccineerd, altijd beschermd?
Om een voldoende bescherming op te bouwen moet de inenting regelmatig worden herhaald. Vandaar dat men bij baby's en kinderen op verschillende leeftijden een aantal inspuitingen tegen dezelfde ziektes aanbeveelt.
Ook volwassenen hebben er nog belang bij hun bescherming tegen sommige ziektes (bv. tetanus) te bestendigen. Dergelijke herhalingsvaccinaties noemen we boosters.
Vaccins bieden overigens nooit 100 % doeltreffendheid. Om de een of andere reden maken sommige mensen na vaccinatie geen antistoffen aan. De beschermingsgraad verschilt naargelang van het soort vaccin en de leeftijd. Bij jonge en gezonde personen ligt de beschermingsgraad het hoogst.
Voor de meeste vaccins die aanbevolen worden voor kinderen, ligt de beschermingsgraad rond de 85 à 95 %. Het vaccin tegen mazelen, bof en rodehond bijvoorbeeld beschermt na twee dosissen bijna volledig.
Wat zijn de voordelen van vaccineren?
Door jezelf te vaccineren, bescherm je niet alleen jezelf tegen gevaarlijke infectieziekten, maar ook je naaste omgeving en zelfs de bredere samenleving.
Wanneer genoeg mensen gevaccineerd zijn tegen een besmettelijke ziekte, is het immers veel moeilijker voor die ziekte om zich te verspreiden. Dat noemen we ook wel kudde-, groeps- of collectieve immuniteit. Je verkleint dus niet alleen je eigen risico om besmet te raken, maar ook dat van anderen.
Op die manier beschermen we als samenleving ook de kwetsbare personen die zich niet kunnen laten inenten. Denk maar aan mensen met een allergie of een zwak immuunsysteem zoals kankerpatiënten.
In het verleden hebben we via vaccinatie de pokken kunnen verdrijven, en de Wereldgezondheidsorganisatie hoopt ooit hetzelfde te bereiken met polio en mazelen.
Wat zijn de mogelijke nadelen van vaccineren?
De nadelen zijn beperkt. Vaccins zijn immers grondig getest en veilig. Op de injectieplaats kan soms lichte pijn, roodheid of verharding optreden. Die lokale verschijnselen verdwijnen spontaan na enkele dagen. Ook lichte koorts (vanaf 38,5° C) is mogelijk en volledig normaal.
Ernstige bijwerkingen zijn zeldzaam
Eventuele specifieke bijwerkingen bij een bepaald vaccin vermelden wij desgevallend bij het overzicht van de vaccins. De nevenwerkingen van vaccins wegen in elk geval niet op tegen de voordelen, met name het voorkomen van ziektes.
Als jij of je kind na een vaccinatie toch last krijgt, bespreek dit dan met je arts of meld dit zelf via het meldpunt van het geneesmiddelenagentschap (FAGG). Doe dat zeker als de bijwerking niet in de bijsluiter staat of anders verloopt dan je had verwacht. Hoe meer mensen dat doen, hoe meer zicht we hebben op eventuele bijwerkingen.
Is vaccinatie verplicht in België?
De enige verplichte vaccinatie in België is die tegen polio (of kinderverlamming). Ouders kunnen in principe dus vrij kiezen of ze hun kind ook tegen de andere ziektes wensen te laten vaccineren.
Vanuit de officiële instanties wordt evenwel een vaccinatieschema aanbevolen, waarbij de toe te dienen vaccins gratis ter beschikking worden gesteld. Als ouders daarvan wensen af te wijken en hun kind slechts tegen bepaalde ziektes van het vaccinatieschema willen laten inenten, dan kan het zijn dat ze voor bepaalde vaccins wel zelf een deel zullen moeten betalen.
Wanneer mag ik me niet laten vaccineren?
In een drietal gevallen is vaccinatie niet aangeraden:
- bij overgevoeligheid voor één van de ingrediënten van het vaccin;
- indien de inenting van een vroegere dosis van het vaccin een ernstige reactie heeft uitgelokt;
- mensen met een verzwakt immuunsysteem mogen geen vaccins op basis van afgezwakte, maar nog levende ziektekiemen toegediend krijgen (zoals bv. bij de vaccins tegen mazelen, bof en rodehond).
Soms is het beter vaccinatie even uit te stellen, met name bij koorts, een zware infectie of als je immuunsysteem door een medische behandeling verzwakt is.
Sinds de covid-19-crisis zijn we meer bekend met termen als vaccinatie, vaccin en antivaxer. Sommige mensen voelden tijdens de vaccinatiecampagnes enig wantrouwen. Daarom is het dus belangrijk om je goed te informeren op basis van betrouwbare bronnen.
Om de gevaarlijkste infectieziektes te vermijden, zijn vaccinaties van levensbelang. De enige verplichte vaccinatie in België is die tegen polio (of kinderverlamming), maar andere vaccins worden sterk aanbevolen. In ons dossier lees je alles over het hoe, waarom en wat van vaccins.
Welke types vaccin zijn er, en hoe werken ze?
Bij vaccinatie wordt een afgezwakte of dode ziektekiem (een bacterie of virus), een klein deeltje daarvan (bv. enkel een deel van het omhulsel) of een via DNA-technologie samengesteld vaccin in het lichaam ingespoten. De lichaamscellen verdedigen zich tegen de vreemde indringer en maken antistoffen aan om hem uit te schakelen.
Als het lichaam bij een latere gelegenheid een aanval van actieve ziektekiemen te verduren krijgt, zullen de cellen de boosdoener herkennen en hem in een mum van tijd neutraliseren. Een vaccin zorgt er dus voor dat je veel beter beschermd bent tegen bepaalde ziektes.
Eens gevaccineerd, altijd beschermd?
Om een voldoende bescherming op te bouwen moet de inenting regelmatig worden herhaald. Vandaar dat men bij baby's en kinderen op verschillende leeftijden een aantal inspuitingen tegen dezelfde ziektes aanbeveelt.
Ook volwassenen hebben er nog belang bij hun bescherming tegen sommige ziektes (bv. tetanus) te bestendigen. Dergelijke herhalingsvaccinaties noemen we boosters.
Vaccins bieden overigens nooit 100 % doeltreffendheid. Om de een of andere reden maken sommige mensen na vaccinatie geen antistoffen aan. De beschermingsgraad verschilt naargelang van het soort vaccin en de leeftijd. Bij jonge en gezonde personen ligt de beschermingsgraad het hoogst.
Voor de meeste vaccins die aanbevolen worden voor kinderen, ligt de beschermingsgraad rond de 85 à 95 %. Het vaccin tegen mazelen, bof en rodehond bijvoorbeeld beschermt na twee dosissen bijna volledig.
Wat zijn de voordelen van vaccineren?
Door jezelf te vaccineren, bescherm je niet alleen jezelf tegen gevaarlijke infectieziekten, maar ook je naaste omgeving en zelfs de bredere samenleving.
Wanneer genoeg mensen gevaccineerd zijn tegen een besmettelijke ziekte, is het immers veel moeilijker voor die ziekte om zich te verspreiden. Dat noemen we ook wel kudde-, groeps- of collectieve immuniteit. Je verkleint dus niet alleen je eigen risico om besmet te raken, maar ook dat van anderen.
Op die manier beschermen we als samenleving ook de kwetsbare personen die zich niet kunnen laten inenten. Denk maar aan mensen met een allergie of een zwak immuunsysteem zoals kankerpatiënten.
In het verleden hebben we via vaccinatie de pokken kunnen verdrijven, en de Wereldgezondheidsorganisatie hoopt ooit hetzelfde te bereiken met polio en mazelen.
Wat zijn de mogelijke nadelen van vaccineren?
De nadelen zijn beperkt. Vaccins zijn immers grondig getest en veilig. Op de injectieplaats kan soms lichte pijn, roodheid of verharding optreden. Die lokale verschijnselen verdwijnen spontaan na enkele dagen. Ook lichte koorts (vanaf 38,5° C) is mogelijk en volledig normaal.
Ernstige bijwerkingen zijn zeldzaam
Eventuele specifieke bijwerkingen bij een bepaald vaccin vermelden wij desgevallend bij het overzicht van de vaccins. De nevenwerkingen van vaccins wegen in elk geval niet op tegen de voordelen, met name het voorkomen van ziektes.
Als jij of je kind na een vaccinatie toch last krijgt, bespreek dit dan met je arts of meld dit zelf via het meldpunt van het geneesmiddelenagentschap (FAGG). Doe dat zeker als de bijwerking niet in de bijsluiter staat of anders verloopt dan je had verwacht. Hoe meer mensen dat doen, hoe meer zicht we hebben op eventuele bijwerkingen.
Is vaccinatie verplicht in België?
De enige verplichte vaccinatie in België is die tegen polio (of kinderverlamming). Ouders kunnen in principe dus vrij kiezen of ze hun kind ook tegen de andere ziektes wensen te laten vaccineren.
Vanuit de officiële instanties wordt evenwel een vaccinatieschema aanbevolen, waarbij de toe te dienen vaccins gratis ter beschikking worden gesteld. Als ouders daarvan wensen af te wijken en hun kind slechts tegen bepaalde ziektes van het vaccinatieschema willen laten inenten, dan kan het zijn dat ze voor bepaalde vaccins wel zelf een deel zullen moeten betalen.
Wanneer mag ik me niet laten vaccineren?
In een drietal gevallen is vaccinatie niet aangeraden:
- bij overgevoeligheid voor één van de ingrediënten van het vaccin;
- indien de inenting van een vroegere dosis van het vaccin een ernstige reactie heeft uitgelokt;
- mensen met een verzwakt immuunsysteem mogen geen vaccins op basis van afgezwakte, maar nog levende ziektekiemen toegediend krijgen (zoals bv. bij de vaccins tegen mazelen, bof en rodehond).
Soms is het beter vaccinatie even uit te stellen, met name bij koorts, een zware infectie of als je immuunsysteem door een medische behandeling verzwakt is.
In ons land is alleen het vaccin tegen polio verplicht. Naast deze verplichte vaccinatie bevelen Kind en Gezin en de Franstalige tegenhanger ONE (Office de la Naissance et de l'Enfance) een heleboel andere vaccinaties aan: difterie (kroep), tetanus (klem), kinkhoest, mazelen, bof (dikoor), rubella (rodehond), ...
Deze aanbevelingen werden samengebracht in een vaccinatieschema voor kinderen en adolescenten, dat perfect weergeeft wie wanneer welk vaccin zou moeten krijgen.
Omdat kinderen vatbaar zijn voor andere infectieziekten bestaat er een apart schema voor volwassenen.
Raadpleeg ons vaccinatieschema
Onderaan de pagina vind je meer informatie over de ziektes en de vaccins die worden vermeld in het schema.
* Indien Rotarix werd gebruikt, is geen derde dosis nodig.
** Nimenrix/Menveo zijn overkoepelende vaccins tegen meningokokken type A, C, W en Y. Deze vaccinatie is aanbevolen door de Hoge Gezondheidsraad, maar is voorlopig nog niet opgenomen in het basisvaccinatieschema.
Zijn vaccinaties voor kinderen gratis?
De niet-verplichte maar aanbevolen vaccinaties zijn volledig gratis, met uitzondering van het vaccin tegen het rotavirus (oorzaak van gastro-enteritis of buikgriep), waarvoor je wel zelf iets zult moeten betalen.
Sinds juli 2019 beveelt de Hoge Gezondheidsraad aan om op de leeftijd van 15 maanden het gratis vaccin tegen meningokokken type C te vervangen door het overkoepelend vaccin tegen meningokokken type A, C, W en Y. Ook voor 15- of 16-jarigen wordt dit vaccin aanbevolen. Dit vaccin is voorlopig echter nog niet opgenomen in het basisvaccinatieschema van Kind en Gezin en ONE. Vandaar dat je het (voorlopig) ook zelf moet betalen.
Je kunt je kind in theorie ook extra laten inenten, zoals tegen varicella (windpokken) of meningokokken type B. Zulke vaccinaties zijn echter niet aanbevolen en dus betalend.
Moet mijn kind tegen elke ziekte een apart vaccin krijgen?
Neen. Het vaccinatieschema voorziet in inenting tegen een tiental ziektes. Maar de leeftijden waarop tegen de verschillende (groepen) van ziektes wordt gevaccineerd verschillen.
Bovendien werkt men met combinatievaccins, dat zijn vaccins die in een keer worden toegediend (één spuit), maar tegen verschillende ziektes tegelijkertijd beschermen. Zo vermindert het aantal toe te dienen spuitjes gevoelig, wat het kind minder last bezorgt.
Zijn combinatievaccins niet te zwaar voor het immuunsysteem van zuigelingen?
Volgens het huidige vaccinatieschema, dat meerdere combinatievaccins gebruikt, wordt naar schatting slechts 0,1 % van het theoretische potentieel van het immuunsysteem aangesproken. Dat combinatievaccins grotere nevenwerkingen zouden hebben of tot een mindere immuniteit zouden leiden, is een misvatting.
Waar kan ik mijn kind laten vaccineren?
Vlamingen en Vlaamse Brusselaars kunnen met kleinere kinderen terecht bij Kind en Gezin. Voor schoolgaande kinderen steunt het basisvaccinatieprogramma op de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB). In beide gevallen zijn zowel de vaccins als de consultaties gratis.
Ouders kunnen voor de vaccinaties uit het schema ook terecht bij hun huisarts of kinderarts. De vaccins zijn dan eveneens gratis, maar de consultatie moet wél worden betaald.
Hoe worden de vaccins toegediend bij kinderen?
De meeste vaccins worden toegediend met een spuitje in de spier, behalve het vaccin tegen mazelen, bof en rodehond, waar de prik onderhuids wordt toegediend.
Baby’s onder de 12 maand krijgen een prikje in het bovenbeen. Vanaf één jaar neemt men de bovenarm.
Prikken in de bil behoren tot het verleden. Het vaccin kan dan immers in het vetweefsel terechtkomen in de plaats van in de spier. Het vaccin wordt zo mogelijk minder goed opgenomen en er kunnen meer lokale bijwerkingen optreden.
Tegen welke ziektes kan ik mijn kind laten vaccineren?
Baarmoederhalskanker treft vooral vrouwen tussen 30 en 50 jaar. Deze vorm van kanker ontstaat meestal in het overgangsgebied tussen de baarmoederhals en de baarmoedermond en wordt vrijwel altijd veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV).
HPV-infectie vaak onschuldig, soms kankerverwekkend
Het virus komt veelal voor in de genitale en anale zone van zowel mannen als vrouwen. Een HPV-infectie is een courante seksueel overdraagbare aandoening: de meeste mensen maken gedurende hun seksueel actieve leven wel een of meerdere dergelijke infecties door. Meestal merken ze daar echter niets van en gaat de besmetting vanzelf weer over, net als een verkoudheid.
Bij sommige vrouwen houdt de infectie echter hardnekkig stand. Dan bestaat het gevaar dat er zich kwaadaardige cellen gaan ontwikkelen die aanleiding kunnen geven tot baarmoederhalskanker. Er bestaan zowat 35 anogenitale HPV-types, waarvan er 15 baarmoederhalskanker kunnen veroorzaken. De overige types kunnen aanleiding geven tot genitale wratten.
Uitstrijkjes zijn van levensbelang
De ontwikkeling van baarmoederhalskanker wordt voorafgegaan door een voorloperstadium, waarin afwijkende cellen zich zeer traag ontwikkelen tot kanker. Door screening is de ziekte in een vroeg stadium op te sporen, nog vóór er sprake is van kanker. Daarom is het voor vrouwen van 25 tot 65 jaar aanbevolen om elke drie jaar een uitstrijkje te laten nemen.
Voor middelbareschoolkinderen
De HPV-vaccinatie is opgenomen in het aanbevolen vaccinatieschema voor kinderen, voor zowel meisjes als jongens in het eerste of tweede jaar van het secundair onderwijs.
Vaccins
- op 11-13 jaar: Gardasil 9
Bof wordt veroorzaakt door een virus dat wordt overgedragen door direct contact met speeksel of druppels uit de neus of keelholte van een geïnfecteerd persoon. Bof is echter minder besmettelijk dan mazelen.
Soms zonder symptomen, soms gevaarlijk
Mensen die besmet zijn, voelen zich ziek en hebben last van aspecifieke symptomen zoals hoofdpijn, vermindering van eetlust en lichte koorts. Bij 30 tot 40 % van de geïnfecteerden gaat de oorspeekselklier zwellen. 40 tot 50 % heeft enkel aspecifieke luchtwegsymptomen en bij 20 % verloopt bof zonder symptomen.
Bij opgroeiende jongens kan een ontsteking in de teelballen ontstaan, wat zeer zeldzaam tot blijvende steriliteit kan lijden. Sporadisch kan hersen(vlies)ontsteking en ontsteking van de pancreas voorkomen. Doofheid, in één of beide oren, komt voor bij 1 op de 20 000 gevallen van bof. Dankzij de vaccinatie daalde het aantal gevallen in België sterk.
Vaccin veroorzaakt geen autisme
Dat het vaccin tegen mazelen, bof en rodehond autisme of inflammatoire darmaandoeningen (bv. ziekte van Crohn) zou veroorzaken, is niet bewezen in studies.
Vaccins
- op 12 maanden en op 7-9 jaar: M.M.R. VaxPro
Difterie (kroep) is een infectie veroorzaakt door een gifstof van de bacterie Corynebacterium diphteriae. De difteriebacterie komt voor in de neus, de keel en de mond van de geïnfecteerde persoon en wordt doorgegeven via hoesten en niezen.
Het ziektebeeld van difterie bestaat uit een infectie van de bovenste luchtwegen en een keelontsteking met keelpijn, koorts en membraanvorming over de amandelen en het verhemelte. Deze membraanvorming maakt het slikken en ademhalen minder gemakkelijk.
Gevaarlijke complicaties
Er kunnen ook verwikkelingen optreden zoals hartfalen door ontsteking van de hartspier en verlammingsverschijnselen door een zenuwontsteking. In 5 à 10 % van de gevallen leidt difterie tot de dood.
Gelukkig komt die infectie bijna niet meer voor in België.
Vaccins
- op 2, 3, 4 en 15 maanden: Hexyon, Vaxelis
- op 5-7 jaar:Infantrix-IPV
- op 14-16 jaar: Boostrix
Haemophilus influenzae is een bacterie. Er bestaan verschillende types. Het type B wordt verspreid door contact met slijm of druppels uit de neus of de keel van een besmet persoon.
Ernstige gevolgen
Type B veroorzaakt onder meer hersenvliesontsteking, die in 1 tot 5 % van de gevallen leidt tot de dood, en in 15 tot 30 % van de gevallen tot ernstige neurologische gevolgen (bv. doofheid, mentale achterstand, groeiproblemen).
Andere mogelijke infecties zijn ontsteking van het strotklepje, ontsteking van de gewrichten en longontsteking. Ernstige vormen treden meestal op vóór de leeftijd van 18 maanden. Vroeg vaccineren is dus de boodschap.
Sinds de invoering van de algemene vaccinatie in België in 1993 daalde het aantal gevallen sterk.
Vaccins
- op 2, 3, 4 en 15 maanden: Hexyon, Vaxelis
Hepatitis B wordt veroorzaakt door het besmettelijke hepatitis B-virus. Dit virus is honderd keer besmettelijker dan aids. Hepatitis B wordt voornamelijk overgedragen via bloed (besmette spuiten), van een besmette zwangere moeder naar het kind tijdens de bevalling en via seksueel contact (sperma, vaginaal vocht).
Kans op leverschade
Ongeveer de helft (kinderen en volwassenen) van de besmette mensen vertoont geen symptomen. De rest vertoont acute hepatitis B met moeheid, griep, slechte eetlust, misselijkheid, soms koorts en gewrichtsklachten.
Na één tot twee weken nemen deze symptomen af. In een aantal gevallen krijgt men geelzucht. Hepatitis kan spontaan genezen maar het kan ook chronische vormen aannemen, waardoor het risico op verwikkelingen zoals levercirrose en leverkanker toeneemt.
Hepatitis B komt weinig voor in België.
Combinatievaccin voor jonge kinderen
Pas sinds januari 2004 wordt het vaccin tegen hepatitis B toegediend in een combinatievaccin op de leeftijd van 2, 3, 4 en 15 maanden. Vroeger werd het vaccin tegen deze ziekte via aparte inspuitingen toegediend.
Studies tonen geen overtuigend verband tussen deze vaccinatie en multiple sclerose.
Vaccins
- op 2, 3, 4 en 15 maanden: Hexyon, Vaxelis
Kinkhoest wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis en wordt verspreid via de lucht door middel van besmette druppeltjes, bijvoorbeeld via hoesten en niezen.
Het is een gevaarlijke aandoening, vooral bij baby's jonger dan zes maanden. De ziekte begint zeer verraderlijk met een doodgewone (neus)verkoudheid en een algemeen malaisegevoel.
Typische hoest
Na één tot twee weken evolueert dit naar een typische hoest: hoestbuien die elkaar snel opvolgen, waarna een lange piepende inademing volgt. Na een hoestbui komt er dikwijls slijm tevoorschijn of gaat men braken.
Deze periode van hevige hoestaanvallen duurt één tot zes weken. De hevige hoestbuien gaan uiteindelijk over in een losse hoest die nog enkele weken duurt.
Opgelet voor besmettingsgevaar
Kinkhoest kan eventueel lijden tot neus- en keelbloedingen, oorontstekingen, zuurstofgebrek (door de hoestbuien) en longontstekingen. Hersenontsteking en overlijden komen voor bij 1 % van de baby’s die de infectie vóór de leeftijd van zes maanden oplopen.
Bij adolescenten en volwassenen is kinkhoest minder ernstig en ongevaarlijk. Ook complicaties zijn zeldzaam. Er is vooral besmettingsgevaar van volwassenen op niet-ingeënte kinderen.
In de jaren 60 werd de vaccinatie tegen kinkhoest op grote schaal ingevoerd en nam het aantal gevallen sterk af. Sinds de tweede helft van de jaren 90 neemt het aantal meldingen van kinkhoest weer toe.
Vaccins
- op 2, 3, 4 en 15 maanden: Hexyon, Vaxelis
- tussen 5 en 7 jaar: Infanrix-IPV
- tussen 14 en 16 jaar: Boostrix
Mazelen worden veroorzaakt door een virus. De ziekte is zeer besmettelijk en wordt verspreid via besmette neus- en keeldruppels.
Bij het begin van de ziekte hebben patiënten last van een algemene malaise, koorts, neusloop, hoesten en ontsteking van het oogbindvlies. Deze fase duurt drie tot vier dagen.
Daarna verschijnt de grofvlekkige huiduitslag die begint achter de oren en dan afzakt over het hele lichaam. Na vijf, zes dagen verdwijnt deze huiduitslag.
Veel complicaties, zeker tijdens zwangerschap
Complicaties doen zich vaak voor. Zo ontwikkelen 5 tot 10 % van de patiënten een oorontsteking, 1 tot 5 % een longontsteking en 0,1 % een ontsteking van het hersenweefsel. Tijdens de zwangerschap kunnen mazelen bovendien leiden tot vroeggeboorte, miskraam of afwijkingen bij de foetus.
Sinds de invoering van de algemene vaccinatie daalde het aantal gevallen sterk.
Dat het vaccin tegen mazelen, bof en rodehond autisme of inflammatoire darmaandoeningen (bv. ziekte van Crohn) zou veroorzaken, is niet bewezen in studies.
Vaccins
- op 12 maanden en tussen 7 en 9 jaar: M.M.R. VaxPro
Meningokokken (Neisseria meningitidis) zijn bacteriën die kunnen worden onderverdeeld in 13 types (A, B, C, Y, W135…). Type B is het meest voorkomend in België.
Kleine kinderen en adolescenten
Infecties door meningokokken veroorzaken voornamelijk bloedvergiftiging en meningitis (hersenvliesontsteking). Ze treffen vooral kinderen jonger dan 5 jaar en adolescenten tussen 15 en 24 jaar.
Meningokokken verspreiden zich van persoon tot persoon via nauw, langdurig en rechtstreeks contact door uitwisseling van keel- en/of neusdruppels (niezen, hoesten, snuiten).
Vaccins
Tegen types A, C, W en Y:
- op 15 maanden: Nimenrix
- op 15-16 jaar: Nimenrix, Menveo (aanbevolen door de Hoge Gezondheidsraad, maar nog niet opgenomen in het basisvaccinatieschema)
Tegen type B:
- op 2,4 en 12 maanden: Bexsero
- op 15-19 jaar: Trumenba (2 doses)
De Streptococcus pneumoniae is een bacterie met meer dan 90 varianten, waarvan er slechts enkele je ziek maken. De tien meest voorkomende zijn verantwoordelijk voor 62 % van de ziektes.
Ze worden doorgegeven via speekseldruppeltjes. Sommige mensen dragen de bacterie in de neus of keel zonder ziek te worden.
Verschillende symptomen
In de eerste plaats kunnen pneumokokken leiden tot een longontsteking, maar ook tot meningitis (hersenvliesontsteking) of tot bloedvergiftiging.
Ook lichtere aandoeningen zijn mogelijk, zoals sinusitis, middenoorontsteking en bronchitis. Die worden allemaal door dezelfde bacterie veroorzaakt, maar hebben verschillende symptomen zoals overgeven, hoge koorts, hoofdpijn, stijve nek, verwardheid, overgevoeligheid voor licht enz.
Longontsteking door pneumokokken begint na een incubatieperiode van één tot drie dagen met koorts, rillingen, pijn in de borst, hoesten, ademtekort, verhoogd hartritme en verzwakking. Aangezien de bacterie vaak resistent is tegen antibiotica, is vaccinatie erg belangrijk om de ziekte te voorkomen.
Bloedvergiftiging door pneumokokken wordt gekenmerkt door hoge koorts of juist een zeer lage lichaamstemperatuur, koude handen en voeten, neurologische problemen, een versneld hartritme, lage bloeddruk, slaperigheid enz. Een snelle behandeling met antibiotica kan helpen, maar is niet altijd effectief.
Vaccins
- 2, 4 en 12 maanden: Prevenar 13
Het poliovirus komt voor in de ontlasting van geïnfecteerde mensen. Via besmette handen of voorwerpen krijgen andere personen het virus via de mond binnen.
Het merendeel van de infecties (90-95 %) verloopt zonder symptomen, een aantal van de infecties (1-2 %) geeft echter aanleiding tot een hersenvliesontsteking en bij 1 op 100 à 200 geïnfecteerden treden verlammingsverschijnselen op. Polio treft voornamelijk kinderen onder de vijf jaar.
Enige verplichte vaccinatie
Iedereen ontvangt bij de geboorteaangifte een polioattest. Bij de laatste polio-inspuiting (op 15 maanden) vult de arts het polioattest in, dat moet worden bezorgd aan de dienst bevolking van je gemeente. Dit moet gebeuren vóór de baby 18 maanden oud wordt.
In België werd het laatste geval van polio gemeld in 1979. In andere landen komt het wel nog voor.
Vaccins
Enkel tegen polio:
- Imovax Polio
Combinatievaccin:
- op 2, 3, 4 en 15 maanden: Hexyon, Vaxelis
- op 5-7 jaar: Infanrix-IPV
Het rotavirus veroorzaakt hevige diarree en braken bij peuters en kan leiden tot uitdroging. Het is belangrijk om de vochtbalans te herstellen door een orale rehydratatie-oplossing toe te dienen.
In ontwikkelingslanden kan een rotavirusinfectie fataal aflopen, maar bij ons hoegenaamd niet. Wel belanden kinderen hierdoor vaak in het ziekenhuis.
Risico op darmafsluiting
Bij de twee vaccins op de markt is er een kleine maar reële kans op een ernstige darmobstructie. Een arts die zo'n vaccin voorstelt, moet ouders uitleggen wat de alarmsignalen zijn die daarop wijzen.
Vaccins
- Rotarix: 2 dosissen: op 2 en op 3 maanden
- Rotateq: 3 dosissen: op 2, op 3 en op 4 maanden
Rubella of rodehond wordt veroorzaakt door een virus in neus- en keeldruppels van besmette personen. Rodehond wordt verspreid via direct contact met dit vocht of via niezen en hoesten.
Rodehond verloopt in het algemeen mild met onder meer koorts, gezwollen klieren in de nek en bleekroze vlekken die eerst op het gezicht ontstaan en zich uiteindelijk verspreiden over het hele lichaam.
Gevaarlijk voor zwangere vrouwen
Bij kinderen verloopt rodehond meestal goedaardig. Bij zwangere vrouwen geeft een besmetting echter grote kans op een miskraam of op afwijkingen zoals blindheid, doofheid, hartziekten en vertraagde ontwikkeling bij het kind, het zogenaamde "congenitaal rubellasyndroom".
Een andere vaak voorkomende complicatie bij volwassenen zijn gewrichtsontstekingen.
Rodehond komt nog voor, en kinderen worden vooral gevaccineerd om de besmettingskans voor zwangere vrouwen te verminderen.
Dat het vaccin tegen mazelen, bof en rodehond autisme of inflammatoire darmaandoeningen (bv. ziekte van Crohn) zou veroorzaken, is niet bewezen in studies.
Vaccins
- op 12 maanden en op 7-9 jaar: M.M.R. VaxPro
Tetanus of klem wordt veroorzaakt door een gifstof van de bacterie Clostridium tetani. Deze bacterie is wijdverspreid en komt voornamelijk voor in de bovenste grondlagen en in de darmen van mensen en dieren (o.a. in paarden en koeien).
Door besmetting van wonden (ook brandwonden en speldenprikken) met straatvuil, tuinaarde, menselijke en dierlijke uitwerpselen en stof dringt de bacterie het lichaam binnen.
Onschuldig begin
De ziekte begint met niet-specifieke klachten zoals rusteloosheid, prikkelbaarheid en hoofdpijn. Vervolgens treden typische symptomen op, de klassieke kaakkramp vaak als eerste.
Er kan ook stijfheid optreden in nek- en buikspieren en er kunnen slikklachten optreden. Uiteindelijk kunnen spasmen het ademhalen bemoeilijken. In 10 à 40 % van de gevallen leidt klem tot de dood.
Ook in België worden nog elk jaar enkele gevallen van tetanus gemeld.
Vaccins
- op 2, 3, 4 en 15 maanden: Hexyon, Vaxelis
- op 5-7 jaar: Infanrix-IPV
- op 14-16 jaar: Boostrix
Windpokken (ook wel varicella, waterpokken of wijnpokken) wordt veroorzaakt door het zeer besmettelijke varicella-zostervirus. Je kunt besmet raken via de lucht (niezen, hoesten) of rechtstreeks contact met het vocht uit de blaasjes.
Gevaarlijk voor volwassenen
Het is een typische kinderziekte: 35 % van de bevolking heeft het virus opgelopen vóór de leeftijd van één jaar, meer dan 90 % geraakte besmet vóór de leeftijd van negen jaar. De typische uitslag met blaasjes over het hele lichaam is doorgaans het eerste teken van besmetting.
Kinderen zijn meestal niet ernstig ziek, maar bij adolescenten en volwassenen verloopt de ziekte een pak ernstiger. Het varicella-zostervirus kan ook zona (gordelroos) uitlokken.
Het vaccin tegen windpokken behoort bij ons (nog) niet tot de door de overheid aanbevolen vaccinaties.
Vaccins
- Varivax en Varilrix
Welke vaccins worden gebruikt voor kinderen?
- Vaccin tegen meningokokken type B
- 3 dosissen op de leeftijden van 2, 4 en 12 maanden
- Niet aanbevolen door de Hoge Gezondheidsraad
- Zelf te betalen
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Combinatievaccin tegen 3 ziektes:
- difterie in verdunde vorm
- tetanus (klem)
- kinkhoest - 1 dosis tussen 14 en 16 jaar
- Gratis ter beschikking voor kinderen in België
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Vaccin tegen infecties door HPV-virussen die o.a. baarmoederhalskanker veroorzaken, zowel type 16 als 18
- 2 dosissen bij kinderen tussen 11 en 13 jaar
- Gratis ter beschikking voor jongens en meisjes uit het eerste of tweede jaar secundair onderwijs
- Mogelijke bijwerkingen: lichte koorts
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Combinatievaccin tegen 6 ziektes:
- polio (kinderverlamming)
- difterie
- tetanus (klem)
- kinkhoest
- haemophilus influenzae type B
- hepatitis B - 4 dosissen op de leeftijden van 2, 3, 4 en 15 maanden
- Gratis in België
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Vaccin tegen polio (kinderverlamming)
- 3 dosissen
- Gratis voor kinderen die niet met (het aanbevolen vaccin) Hexyon kunnen worden gevaccineerd
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Vaccin tegen meningokokken type A, C, W en Y
- 1 dosis op leeftijd van 15-16 jaar
- Aanbevolen door de Hoge Gezondheidsraad, maar nog niet opgenomen in het basisvaccinatieschema
- Zelf te betalen
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Combinatievaccin tegen 3 ziektes:
- mazelen
- bof (dikoor)
- rubella (rodehond) - 1 dosis op 12 maanden en herhalingsvaccinatie tussen 7 en 9 jaar
- Gratis in België
- Mogelijke bijwerkingen: koorts, huiduitslag, gewrichtspijn
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Vaccin tegen meningokokken type A, C, W en Y
- 1 dosis op 15 maanden
- Herhalingsdosis op 15-16 jaar aanbevolen door de Hoge Gezondheidsraad, maar nog niet opgenomen in het basisvaccinatieschema
- Zelf te betalen
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Vaccins tegen respectievelijk 13 (Prevenar 13) of 15 types (Vaxneuvance) pneumokokken
- Geen volledige bescherming; vooral gevaarlijk voor kindjes jonger dan twee
- Drie dosissen op 2, 4 en 12 maanden
- Gratis in België
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Vaccins tegen windpokken
- Vanaf de leeftijd van 12 maanden zijn twee inentingen vereist. Er moet 4 tot 6 weken tussen de twee dosissen worden gelaten.
- In sommige gevallen kan de eerste dosis aan zuigelingen tussen 9 en 12 maanden worden gegeven. Er moet dan minstens drie maanden worden gewacht voor de tweede dosis wordt toegediend.
- Zelf te betalen
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Vaccins tegen infectie met het rotavirus
- Orale dosis voor zuigelingen tussen 6 weken en 6 maanden, hierna niet meer aangewezen wegens verhoogd risico van darmverstopping
- Mogelijke bijwerkingen: prikkelbaarheid, koorts, maagdarmstoornissen, darmobstructie
- Zelf te betalen
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
Klachten die kunnen wijzen op ernstige darmobstructie bij kinderen die recent gevaccineerd zijn: ernstige buikpijn, aanhoudend braken, bloederige stoelgang, opzwelling van de buik en hoge koorts. Contacteer een arts bij deze symptomen.
- Combinatie- en herhalingsvaccin tegen 4 ziektes:
- polio (kinderverlamming)
- difterie
- tetanus (klem)
- kinkhoest - 1 dosis tussen 5 en 7 jaar
- Gratis in België
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Vaccin tegen meningokokken type B
- 2 dosissen op 15-19 jaar
- Niet aanbevolen door de Hoge Gezondheidsraad
- Zelf te betalen
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
Omdat kinderen vatbaar zijn voor andere infectieziekten bestaat er een apart schema voor volwassenen. Onderaan de pagina vind je meer informatie over de vermelde ziektes en vaccins.
Als je naar tropische bestemmingen reist, kan het zijn dat je extra vaccinaties nodig hebt die niet in het basisschema staan.
Raadpleeg ons vaccinatieschema voor volwassenen
* volgens het advies van de Hoge Gezondheidsraad (augustus 2022) voor volwassenen die in het verleden nog niet gevaccineerd werden tegen pneumokokken. Voor personen die eerder al andere vaccins tegen pneumokokken kregen, bestaan er alternatieve schema’s.
Hoe weet ik of ik al gevaccineerd ben?
Je dokter kan dit voor je nakijken in het medisch dossier, maar je kunt dit ook zelf online opzoeken, via Mijngezondheid.be, Cozo, MyHealthViewer, Helena of Brussels Gezondheidsnetwerk.
Waar vind je andere medische gegevens online?
Let op, op deze online platformen staan enkel de vaccinaties die je arts geregistreerd heeft in Vaccinnet. Voor oudere vaccinaties ben je dus nog altijd aangewezen op een vaccinatiekaart, het boekje van Kind en Gezin of het (papieren) medische dossier van je (toenmalige) arts.
Kan ik tegen een infectieziekte beschermd zijn zonder gevaccineerd te zijn?
Vaccins bootsen in feite je natuurlijke weerstand na. Zowel na vaccinatie als na infectie maakt je immuunsysteem antistoffen aan, waarmee je immuniteit opbouwt. Voor je lichaam is er geen onderscheid tussen het virus en het vaccin, met dat verschil dat je bij natuurlijke besmetting wel ziek kan worden.
Natuurlijke immuniteit is echter wisselend naargelang van de ernst van de besmetting, de virusvariant in kwestie en de toestand van je immuunsysteem. Voor bepaalde ziektes blijf je langer immuun door een ziekte effectief door te maken – mits je er niet aan sterft – dan door vaccinatie.
Dit is bijvoorbeeld zo voor mazelen: na de ziekte ben je levenslang beschermd. Maar... 1 op de 3 000 overleeft de mazelen niet. Dus door te vaccineren tegen de mazelen kun je veel doden voorkomen.
Voor het tetanusvaccin geldt dan weer het omgekeerde: het vaccin beschermt beter dan als je de infectie echt oploopt. Want zelfs na een echte tetanusinfectie, die bovendien erg gevaarlijk kan zijn, ben je nog niet beschermd voor de toekomst, wat met een vaccin wél het geval is.
Jezelf bewust laten besmetten, is geen slimme zet. Elke infectie brengt immers gezondheidsrisico's met zich mee, niet alleen voor jezelf maar ook voor anderen rondom jou. Een vaccin is daarentegen goed bestudeerd. Kies liever het zekere voor het onzekere door jezelf te laten vaccineren.
Waar kan ik mezelf laten vaccineren?
Volwassenen kunnen gewoon terecht bij de huisarts of, in het geval van speciale vaccinaties voor exotische reizen (bv. gele koorts), bij het Tropisch Instituut voor Geneeskunde.
Moet ik betalen voor mijn vaccinaties?
De meeste vaccins voor volwassenen (behalve dat tegen pneumokokken) zijn volledig of gedeeltelijk terugbetaald als je behoort tot één van de risicogroepen waarvoor ze aanbevolen zijn.
De coronavaccins worden gratis aangeboden door de overheid voor iedereen.
Tegen welke ziektes kan ik mij als volwassene laten vaccineren?
Difterie (kroep) is een infectie veroorzaakt door een gifstof van de bacterie Corynebacterium diphteriae. De difteriebacterie komt voor in de neus, de keel en de mond van de geïnfecteerde persoon en wordt doorgegeven via hoesten en niezen.
Het ziektebeeld van difterie bestaat uit een infectie van de bovenste luchtwegen en een keelontsteking met keelpijn, koorts en membraanvorming over de amandelen en het verhemelte. Deze membraanvorming maakt het slikken en ademhalen minder gemakkelijk.
Gevaarlijke complicaties
Er kunnen ook verwikkelingen optreden zoals hartfalen door ontsteking van de hartspier en verlammingsverschijnselen door een zenuwontsteking. In 5 à 10 % van de gevallen leidt difterie tot de dood.
Gelukkig komt die infectie bijna niet meer voor in België.
Vaccins
- tegen tetanus, difterie en kinkhoest: Boostrix, Triaxis
- tegen difterie, tetanus, kinkhoest en polio: Boostrix Polio, Triaxis Polio
- tegen difterie, polio en tetanus: Revaxis
Griep is een besmettelijke aandoening van de luchtwegen, die veroorzaakt wordt door het influenza-virus. Dat wordt verspreid door contact met de druppels die vrijkomen wanneer een besmet persoon niest, praat of de neus snuit.
Elk jaar andere griep
Het griepvirus komt voor in verschillende types (A, B of C), die elk jaar veranderen. Dat verklaart waarom de ziekte elke winter weer anders is. Sommige jaren is de epidemie meer of juist minder ernstig dan andere jaren. Type A is verantwoordelijk voor de ergste epidemies.
Enkele symptomen van de griep zijn rillingen, hoge koorts, keel-, hoofd- en spierpijn en geïrriteerde ogen. Wie in goede gezondheid verkeert, komt de infectie na enkele dagen spontaan te boven. Antibiotica zijn onnodig, want die hebben geen enkel effect op virussen.
Bij patiënten die lijden aan een chronische aandoening van het hart, de longen, de lever, de nieren of de stofwisseling (bv. diabetici) of ouder zijn dan 65, is er een groter risico dat griep ontaardt in een longontsteking. Voor hen is jaarlijkse vaccinatie vóór de aanvang van het griepseizoen dan ook aangewezen.
Vaccins
- Alpha-Rix-Tetra
- Influvac Tetra
- Vaxigrip Tetra
Hepatitis B wordt veroorzaakt door het besmettelijke hepatitis B-virus. Dit virus is honderd keer besmettelijker dan aids. Hepatitis B wordt voornamelijk overgedragen via bloed (besmette spuiten), van een besmette zwangere moeder naar het kind tijdens de bevalling en via seksueel contact (sperma, vaginaal vocht).
Kans op leverschade
Ongeveer de helft (kinderen en volwassenen) van de besmette mensen vertoont geen symptomen. De rest vertoont acute hepatitis B met moeheid, griep, slechte eetlust, misselijkheid, soms koorts en gewrichtsklachten.
Na één tot twee weken nemen deze symptomen af. In een aantal gevallen krijgt men geelzucht. Hepatitis kan spontaan genezen maar het kan ook chronische vormen aannemen, waardoor het risico op verwikkelingen zoals levercirrose en leverkanker toeneemt.
Hepatitis B komt weinig voor in België.
Vaccins
- tegen hepatitis B: Engerix-B, Hbvaxpro, Fendrix
- tegen hepatitis A en hepatitis B: Twinrix.
Kinkhoest wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis en wordt verspreid via de lucht door middel van besmette druppeltjes, bijvoorbeeld via hoesten en niezen.
Het is een gevaarlijke aandoening, vooral bij baby's jonger dan zes maanden. De ziekte begint zeer verraderlijk met een doodgewone (neus)verkoudheid en een algemeen malaisegevoel.
Typische hoest
Na één tot twee weken evolueert dit naar een typische hoest: hoestbuien die elkaar snel opvolgen, waarna een lange piepende inademing volgt. Na een hoestbui komt er dikwijls slijm tevoorschijn of gaat men braken.
Deze periode van hevige hoestaanvallen duurt één tot zes weken. De hevige hoestbuien gaan uiteindelijk over in een losse hoest die nog enkele weken duurt.
Opgelet voor besmettingsgevaar
Kinkhoest kan eventueel lijden tot neus- en keelbloedingen, oorontstekingen, zuurstofgebrek (door de hoestbuien) en longontstekingen. Hersenontsteking en overlijden komen voor bij 1 % van de baby’s die de infectie vóór de leeftijd van zes maanden oplopen.
Bij adolescenten en volwassenen is kinkhoest minder ernstig en ongevaarlijk. Ook complicaties zijn zeldzaam. Er is vooral besmettingsgevaar van volwassenen op niet-ingeënte kinderen.
In de jaren 60 werd de vaccinatie tegen kinkhoest op grote schaal ingevoerd en nam het aantal gevallen sterk af. Sinds de tweede helft van de jaren 90 neemt het aantal meldingen van kinkhoest weer toe.
Vaccins
- tegen kinkhoest: Boostrix, Triaxis
- tegen tetanus, difterie, kinkhoest en polio: Boostrix Polio, Triaxis Polio
De Streptococcus pneumoniae is een bacterie met meer dan 90 varianten, waarvan er slechts enkele je ziek maken. De tien meest voorkomende zijn verantwoordelijk voor 62 % van de ziektes.
Ze worden doorgegeven via speekseldruppeltjes. Sommige mensen dragen de bacterie in de neus of keel zonder ziek te worden.
Verschillende symptomen
In de eerste plaats kunnen pneumokokken leiden tot een longontsteking, maar ook tot meningitis (hersenvliesontsteking) of tot bloedvergiftiging.
Longontsteking door pneumokokken begint na een incubatieperiode van één tot drie dagen met koorts, rillingen, pijn in de borst, hoesten, ademtekort, verhoogd hartritme en verzwakking. Aangezien de bacterie vaak resistent is tegen antibiotica, is vaccinatie erg belangrijk om de ziekte te voorkomen.
Bloedvergiftiging door pneumokokken wordt gekenmerkt door hoge koorts of juist een zeer lage lichaamstemperatuur, koude handen en voeten, neurologische problemen, een versneld hartritme, lage bloeddruk, slaperigheid enz. Een snelle behandeling met antibiotica kan helpen, maar is niet altijd effectief.
Meningitis door pneumokokken herken je aan symptomen als overgeven, hoge koorts, hoofdpijn, stijve nek, verwardheid, overgevoeligheid voor licht ...
Ook lichtere aandoeningen zijn mogelijk, zoals sinusitis, middenoorontsteking en bronchitis.
Vaccins
- Apexnar (PCV20), Pneumovax 23 (PPV23), Vaxneuvance (PCV15)
Voor:
- 16- tot 85-jarigen met een verhoogd risico op pneumokokkeninfectie (vb. wegens een immuunaandoening)
- 50- tot 85-jarigen met een chronische ziekte
- gezonde personen 65-85 jaar
(volgens het advies van de Hoge Gezondheidsraad van augustus 2022 voor volwassenen die in het verleden nog niet gevaccineerd werden tegen pneumokokken)
Tetanus of klem wordt veroorzaakt door een gifstof van de bacterie Clostridium tetani. Deze bacterie is wijdverspreid en komt voornamelijk voor in de bovenste grondlagen en in de darmen van mensen en dieren (o.a. in paarden en koeien).
Door besmetting van wonden (ook brandwonden en speldenprikken) met straatvuil, tuinaarde, menselijke en dierlijke uitwerpselen en stof dringt de bacterie het lichaam binnen.
Onschuldig begin
De ziekte begint met niet-specifieke klachten zoals rusteloosheid, prikkelbaarheid en hoofdpijn. Vervolgens treden typische symptomen op, de klassieke kaakkramp vaak als eerste.
Er kan ook stijfheid optreden in nek- en buikspieren en er kunnen slikklachten optreden. Uiteindelijk kunnen spasmen het ademhalen bemoeilijken. In 10 à 40 % van de gevallen leidt klem tot de dood.
Ook in België worden nog elk jaar enkele gevallen van tetanus gemeld.
Vaccins
- tegen tetanus, difterie en kinkhoest: Boostrix, Triaxis
- tegen tetanus, difterie, kinkhoest en polio: Boostrix Polio, Triaxis Polio
- tegen tetanus, difterie en polio: Revaxis
Welke vaccins worden gebruikt voor volwassenen?
- Jaarlijkse vaccinatie tussen eind september en eind november (na tien dagen biedt het vaccin bescherming)
- Sterk aanbevolen voor risicogroepen:
- Zwangere vrouwen;
- 65-plussers;
- Personen die in een zorginstelling verblijven;
- Chronisch zieken: patiënten met longziektes (bv. ernstige astma), hartziekte (met uitzondering van hoge bloeddruk), leverziekte, nierziekte, een metabole aandoening (bv. diabetes), een spier- of zenuwziekte, of afwijkingen van het immuunsysteem.
- Ook wie de ziekte kan doorgeven aan risicopatïenten, zoals huisgenoten en personen die in de zorgsector werken, laat zich beter inenten.
- De meeste bijwerkingen zijn lokaal en van voorbijgaande aard: de plaats van de injectie voelt pijnlijk aan, ziet rood en is wat gezwollen. Andere neveneffecten zijn zeldzaam en gewoonlijk van voorbijgaande aard, zoals hoofdpijn of koorts.
- Vaccins worden terugbetaald voor risicopersonen.
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Aangeraden voor specifieke risicogroepen
- 16- tot 85-jarigen met een verhoogd risico op pneumokokkeninfectie (bv. mensen zonder milt, met een immuniteitsstoornis, met een cochleair implantaat)
- 50- tot 85-jarigen met een chronische ziekte (diabetes, rook- of alcoholverslaving, hart-, long-, lever- of nieraandoeningen of zenuw- en/of spierproblemen die leiden tot een verhoogd risico op verslikken)
Advies van de Hoge Gezondheidsraad (augustus 2022): eerst te vaccineren met Apexnar, gevolgd door een herhalingsvaccinatie met Pneumovax 23 na vijf jaar.
Alternatief kunnen deze personen gevaccineerd worden met Vaxneuvance, gevolgd door vaccinatie met Pneumovax 23 na minstens acht weken.
- Aangeraden voor gezonde 65-plussers
Advies van de Hoge Gezondheidsraad (augustus 2022): een eenmalige vaccinatie aan met Apexnar, zonder herhalingsvaccinatie.
Alternatief kunnen deze personen gevaccineerd worden met Vaxneuvance, gevolgd door vaccinatie met Pneumovax 23 na minstens één jaar.
- Voor personen die in het verleden al andere vaccins tegen pneumokokken (Pneumovax 23, Prevenar 13) kregen, bestaan er alternatieve schema’s.
- Zelf te betalen
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Combinatievaccins tegen difterie-tetanus-kinkhoest
- Aanbevolen voor zwangere vrouwen (tussen week 24 en 32), gezins- en personeelsleden die in nauw contact zullen staan met kleine kinderen
- Boostrix is in Vlaanderen gratis voor zwangere vrouwen (tussen week 24 en 32), volwassenen die in nauw contact staan met zuigelingen en kleine kinderen en voor wie voor het eerst dit vaccin krijgt of een herhalingsinenting nodig heeft na 10 jaar.
- Boostrix is in Wallonië en Brussel gratis voor zwangere vrouwen (tussen week 24 en 32), voor personen < 20 jaar die een herhalingsinenting nodig hebben en voor wie een inhaalvaccinatie nodig heeft in het niet-universitair hoger onderwijs.
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Vaccin tegen hepatitis B voor volwassenen en adolescenten vanaf 16 jaar
- Aanbevolen voor risicosituaties, zoals bepaalde beroepen of reisbestemmingen, of wanneer men samenleeft met een besmet persoon
- Zelf te betalen, tenzij voor bepaalde risicogroepen en voor bepaalde beroepsgroepen met een verhoogd infectierisico
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen
- Vaccin tegen zowel hepatitis A als hepatitis B
- 3 inentingen: twee met een interval van een maand en een derde 6 maanden later
- Zelf te betalen, tenzij voor bepaalde beroepsgroepen met verhoogd besmettingsrisico
Check de prijs in onze databank geneesmiddelen