Antwoord van expert

Milieu-impact van plantaardige alternatieven voor koemelk: wat zegt de wetenschap?

23 juni 2023

Koemelk door plantaardige dranken vervangen, is steeds populairder bij milieubewuste consumenten. Wat zegt de wetenschap hierover? Kom meer te weten over de ecologische impact van plantaardige alternatieven voor koemelk, de resultaten van vergelijkende studies en de belangrijkste factoren die je in overweging moet nemen om de beste keuze te maken.
Glass.Mapper.Sc.Fields.Image
Véronique Demierbe
Voedingsexperte
Wetenschappelijke studies zijn duidelijk: plantaardige alternatieven voor koemelk hebben een veel lagere impact op het milieu dan koemelk. Maar het is momenteel onmogelijk om te kiezen tussen de ene en de andere categorie, omdat er te veel parameters zijn om rekening mee te houden en wetenschappelijke studies ze niet allemaal kunnen omvatten.

De plantaardige dranken: een milieuvriendelijk alternatief voor zuivelproducten

Steeds meer consumenten willen zuivelproducten (waaronder melk) vervangen door plantaardige producten (namelijk dranken op basis van soja, rijst, haver, enz.). Maar zijn ze ook beter voor het milieu? En zo ja, welke categorie drank is dan het beste?

De milieu-impact van koemelk vergeleken met plantaardige dranken

Verschillende studies tonen aan dat de milieu-impact van koemelk aanzienlijk groter is dan die van plantaardige alternatieven, of het nu gaat om landgebruik, uitstoot van broeikasgassen, watergebruik en eutrofiëring (vervuiling van ecosystemen door een teveel aan voedingsstoffen).

Analyse van milieufactoren: landgebruik, uitstoot van broeikasgassen, waterverbruik en eutrofiëring

Plantaardige alternatieven hebben dus een lagere milieu-impact dan zuivelproducten, maar tussen de verschillende varianten (haver, kokos, soja, enz.) is er geen duidelijke winnaar. Op dit moment is het niet mogelijk om te kiezen tussen de ene categorie en de andere, of tussen het ene merk en het andere. Er zijn namelijk veel andere factoren waarmee je rekening moet houden, waaronder de lokale (de oorsprong wordt zelden vermeld op de verpakking), biologische en sociaaleconomische aspecten. Maar ook de mate van bewerking, want om een plantaardige drank zo veel mogelijk op melk te laten lijken, moet het product (ultra)bewerkt zijn.

De Eco-score: een initiatief in ontwikkeling om de milieu-impact van voedingsmiddelen te beoordelen

Er bestaan initiatieven zoals de Eco-score die is ontwikkeld om de milieu-impact van voedingsproducten te beoordelen en consumenten hierover te informeren. Hoewel we dit initiatief toejuichen, is deze milieuscore nog in ontwikkeling en nog niet betrouwbaar genoeg. Maar het kan al wel een aanknopingspunt zijn voor klanten van Colruyt en Bio Planet, de enige supermarkten die deze score tot nu toe gebruiken.



Bereid zelf je “huisgemaakte” plantaardige dranken om hun samenstelling en ecologische impact te kennen

Steeds meer consumenten kiezen voor “huisgemaakte” dranken om de samenstelling (zonder additieven) en de lokale en biologische aspecten van de gebruikte ingrediënten te beheersen. Vanuit voedingsoogpunt zijn er dus geen toegevoegde vitaminen of mineralen. Tegelijkertijd moet je erop letten dat je deze micronutriënten elders vindt, terwijl je ervoor zorgt dat je gezond, gevarieerd en evenwichtig eet.

Als je bijvoorbeeld weinig of geen zuivelproducten eet, kun je calcium halen uit bepaalde groenten (snijbieten, broccoli, groene kool, prei, enz.) en ook uit bepaalde soorten water (Hépar, Contrex, bijvoorbeeld). Het lichaam neemt het calcium uit zuivelproducten echter beter op dan uit andere voedingsmiddelen.

Hoe kies je een plantaardige drank?

Om je te helpen de plantaardige drank te kiezen die het best bij je past, hebben we een koopgids opgesteld op basis van een analyse van een honderdtal producten die verkrijgbaar zijn bij Delhaize, Carrefour, Colruyt, Albert Heijn, Lidl, Aldi, BioPlanet, Intermarché, Jumbo en Cora.

Hoe kies je een plantaardig alternatief voor koemelk?