Waarom we plantaardige drinks geen "melk" mogen noemen

Wat is het verschil tussen echte melk en plantaardige melkvervangers?

Dierlijke melk en plantaardige "melk" verschillen vooral qua voedingswaarde en samenstelling:

• Dierlijke melk bevat van nature essentiële eiwitten, calcium, vitamine B12 en andere essentiële voedingsstoffen zoals fosfor en riboflavine (vitamine B2).  

• Plantaardige "melk" wordt gemaakt van water en plantaardige ingrediënten zoals soja, haver, amandelen of rijst, en bevat van nature minder eiwitten en vaak niet evenveel calcium, vitamine B2 en vitamine B12. 

Veel (niet-biologische) plantaardige melkvervangers worden echter verrijkt met deze voedingsstoffen, waardoor ze een vergelijkbare voedingswaarde kunnen hebben. Sommige voedingsstoffen, zoals calcium, worden wel minder goed opgenomen uit plantaardige producten dan uit zuivel.  

De keuze tussen beide hangt af van persoonlijke voorkeur, voedingsbehoeften en eventuele dieetbeperkingen. 

De definitie van melk  

Melk is een witte vloeistof die door de melkklieren van vrouwelijke zoogdieren wordt geproduceerd als voeding voor hun jongen. Het bestaat uit water, vetten, eiwitten (zoals caseïne en wei), lactose (melksuiker), vitamines en mineralen, waaronder calcium.

Waarom mogen we plantaardige melkvervangers geen melk noemen?

De benaming "melk" mag in de EU enkel worden gebruikt voor producten van dierlijke oorsprong. Er mag voor de consument immers geen verwarring zijn of het gaat om een plantaardig of dierlijk product. Dranken op basis van soja, amandelen of andere plantaardige ingrediënten mogen dus geen "melk" genoemd worden. 

In de volksmond wordt de term "melk" echter wel gebruikt voor zulke plantaardige alternatieven (zoals sojamelk, havermelk of amandelmelk), al zijn deze technisch gezien geen melk. Zulke producten worden vaak gebruikt als melkvervanger, omdat ze lijken op echte melk en op dezelfde manier gebruikt kunnen worden. 

Waarom is het belangrijk om de juiste termen te gebruiken en verwarring te vermijden?

Het is belangrijk dat consumenten goed begrijpen in welke opzichten plantaardige dranken verschillen van dierlijke melk. Er zijn immers (grote) verschillen qua voedingswaarde, waardoor je moet opletten voor eventuele tekorten. 

Ontdek de gezondste melkvervangers

Wat zegt de Europese wetgeving over de benaming "melk"?

In de Europese Verordening (EG) nr. 1234/2007 is vastgesteld dat de benamingen van melk en zuivelproducten niet voor andere producten mogen worden gebruikt.

Er is wel een lijst met uitzonderingen (die verschillen per taal) op grond van traditioneel gebruik en/of wanneer duidelijk is dat de benamingen bedoeld zijn om een kenmerkende eigenschap van het product te omschrijven. 

Uitzonderingen amandelmelk en kokosmelk  

In het Frans geldt er in de wetgeving een uitzondering voor "lait d’amande" en "lait de coco". In het Nederlands mogen we echter alleen "kokosmelk" gebruiken, niet "amandelmelk". 

Onze eisen over de benamingen van plantaardige melkvervangers

Net als de Europese consumentenorganisatie BEUC vinden wij dat het gebruik van alle vleesachtige namen op plantaardige producten moet worden toegestaan, zolang de verpakking duidelijk vermeldt dat het product geen vlees bevat (bijvoorbeeld met termen als "plantaardig", "vegetarisch" of "veggie").

Zulke benamingen bieden houvast aan consumenten die minder bekend zijn met vegetarische alternatieven. 

Ook de consument zelf ligt niet wakker van de kwestie, tenminste als er geen verwarring mogelijk is. Uit onze recente bevraging blijkt dat 27,5 % van de Belgen geen enkel probleem ziet in zulke benamingen, en nog eens 38 % vindt het enkel oké zolang duidelijk wordt vermeld dat het gaat om een plantaardig alternatief. 

Net als BEUC vinden wij zulke beperkingen helemaal niet nodig. Het maakt plantaardige zuivelalternatieven alleen maar minder herkenbaar en minder aantrekkelijk voor consumenten, terwijl wij iedereen aanmoedigen om naar een meer plantaardig dieet over te schakelen.

Zo eet je vegetarisch, maar gevarieerd