Het stond in alle kranten: er is een tekort aan
Ozempic en
Rybelsus, twee geneesmiddelen op basis van
semaglutide om
diabetes type 2 te behandelen. Met als gevolg dat sommige diabetici noodgedwongen moeten overschakelen op een alternatief dat mogelijk niet even goed werkt om hun bloedsuikerspiegel onder controle te houden.
Hoe komt het dat er een tekort is? In de media wordt vooral met de vinger gewezen naar mensen zonder diabetes die deze middelen nemen om af te vallen. En ook naar artsen die deze middelen voorschrijven voor niet-diabetici.
De oorzaak ligt volgens ons voor een belangrijk deel bij Novo Nordisk zelf, die enorm heeft geïnvesteerd in de
marketing van
Wegovy, waardoor de
lokroep voor patiënten en artsen wel heel erg groot werd.
Wegovy bevat hetzelfde werkzame bestanddeel als Ozempic (semaglutide), maar is in tegenstelling tot Ozempic wél erkend als vermageringsmiddel. Omdat het hier (nog) niet verkocht wordt, vechten de mensen hier bij ons om Ozempic.
Miljoenen dollars voor de marketing van Wegovy
In België is reclame voor geneesmiddelen op voorschrift verboden. In de Verenigde Staten niet. Maar we leven momenteel in een wereld waarin meer dan de helft van de wereldbevolking op sociale media zit. Zo komt reclame uit Amerika ook bij ons terecht.
Volgens de
nieuwszender CNBC gaf Novo Nordisk in de VS de eerste 7 maanden van 2023 al minstens 20 miljoen dollar uit aan reclame voor Wegovy, vooral via
online video's.
Daarnaast investeerde Novo Nordisk rond de launch van Wegovy in de VS in een knaller van een
voorlichtingscampagne over obesitas, met niet minder dan
Queen Latifah als uithangsbord. Op sociale media was deze campagne een grote hit. Vergis je niet: ook dit is marketing. Het is een publiek geheim dat aandacht voor een aandoening automatisch aandacht voor mogelijke “oplossingen” met zich meebrengt.
Novo Nordisk schakelde Queen Latifah in om meer aandacht voor obesitas te vragen.
In Europa was de firma ook niet bepaald terughoudend met de persberichten die ze de wereld instuurde over hoe goed semaglutide werkt om af te vallen en de gezondheid bevordert. Die werden kritiekloos overgenomen door de media, vóór alle resultaten bekend waren. Uiteraard ook goed voor de verkoopcijfers, als je het ons vraagt ...
En laat ons ook de “minder zichtbare” vormen van marketing niet vergeten: de
Britse krant The Observer onthulde dat Novo Nordisk in het VK maar liefst 21,7 miljoen pond uitgaf aan
sponsoring van gezondheidsorganisaties en specialisten. Sommigen daarvan begonnen plots Wegovy te promoten. Farmaceutische firma's weten natuurlijk dat zulke initiatieven de verkoop van hun geneesmiddelen alleen maar goed doen.
Testaankoop waarschuwt voor belangenvermenging bij terugbetaling geneesmiddelen
We vermoeden dat Novo Nordisk nog tal van initiatieven neemt of zal nemen om Wegovy te promoten. De firma heeft helaas
geen onbesproken reputatie wat het naleven van reclameregels betreft. Zo is ze onlangs tijdelijk uit de
Britse Association of the British Pharmaceutical Industry (ABPI) gezet vanwege
“ernstige inbreuken” op de gedragscode van deze bond die de farmaceutische industrie vertegenwoordigt. De feiten dateren van een aantal jaar geleden. Novo Nordisk had op LinkedIn op een verdoken manier gezondheidswerkers zitten sprokkelen om hen aan te moedigen om
Saxenda voor te schrijven, een ouder geneesmiddel van Novo Nordisk om te vermageren. Bij de FDA loopt momenteel dan weer een
onderzoek naar onwettelijke reclame vermomd als een nieuwsbericht op CBS’s 60 Minutes.
Wie is er verbaasd dat de vraag voor semaglutide explodeert?
Met een marketingmachine die op volle toeren draait, verbaast het dan dat de vraag voor semaglutide explodeert? Ons niet.
Novo Nordisk
geeft nu aan dat ze vanwege een “
capaciteitstekort in de productie” niet kan volgen. Prikpennen met de hoogste dosis Ozempic (1 mg) zullen zelfs nog tot minstens het einde van dit jaar niet beschikbaar zijn. Dat roept bij ons de vraag op: had het bedrijf niet kunnen/moeten anticiperen op mogelijke productieproblemen vooraleer ze haar marketingmachine voor semaglutide om af te vallen in gang zette? Volgens ons wel …
Maatregelen a.u.b.
Heeft Novo Nordisk de geldende reclameregels gerespecteerd? Moet Novo Nordisk aansprakelijk gesteld worden voor het tekort aan Ozempic en Rybelsus in ons land op basis van het niet voldoen aan zijn bevoorradingsplicht (fabrikanten zijn wettelijk verplicht om de markt continu van geneesmiddelen te voorzien)? We vragen aan het geneesmiddelenagentschap FAGG om dit te onderzoeken.
Temeer omdat we vermoeden dat Novo Nordisk bij de verdeling van de voorraad van semaglutide – of het nu voor Ozempic of voor Wegovy is – in eerste instantie kijkt naar hoe en waar de meeste winst te halen valt, in plaats van naar de noden van de volksgezondheid.
We zijn er ons bewust van dat de autoriteiten in de praktijk veel moeite hebben om de leveringsplicht af te dwingen van firma’s en groothandelaars. Maar Europa is op dit moment bezig aan een herziening van de wet op geneesmiddelen. Dus het is nu hét moment om ervoor te zorgen dat dit in de toekomst gemakkelijker wordt.
Verder zouden wij graag zien dat de regels met betrekking tot reclame voor geneesmiddelen een update krijgen. Die regels dateren van een tijd van ver vóór sociale media.
Tot slot, vragen wij meer investeringen in preventie van overgewicht in obesitas. De overheid moet eindelijk werk maken van een gezondere voedselomgeving en omgeving die stimuleert om meer te bewegen. Daarnaast moet de marketing van ongezonde producten die gericht is op kinderen aan banden worden gelegd. De voedingsindustrie moet voedselrecepten verbeteren, de portiegrootte aanpassen en de beschikbaarheid van gezonde producten tegen beter betaalbare prijzen bevorderen.
