Insecten in je eten? Ja, dat mag (maar het is ook streng gereguleerd!)

Meelwormen in je brood zonder dat je het weet, echt waar?

Een paar dagen geleden postte Barbara Bonte, lid van het Europees Parlement, op haar sociale netwerken het nieuws dat er vanaf 10 februari insecten in je brood kunnen zitten. Volgens de Europarlementariër heeft de Europese Commissie toestemming gegeven voor de aanwezigheid van meelwormpoeder in voedsel vanaf deze datum. De aanwezigheid van insecten in voedsel zou “opzettelijk verborgen” worden gehouden voor consumenten. Ze is niet het enige parlementslid die deze (valse) informatie heeft verspreid.

Nee, de aanwezigheid van insecten in je eten wordt niet voor je verborgen gehouden

Je moet weten dat meelwormen en andere insecten in de Europese Unie al een aantal jaren zijn toegestaan voor gebruik in voeding. Ze zijn sindsdien dus in allerlei producten te vinden. Maar consumenten moeten altijd via de verpakking worden geïnformeerd over de aanwezigheid van dergelijke stoffen in het product. Op 10 februari 2025 ging een nieuwe regel van kracht voor een speciale vorm van meelwormpoeder met UV-behandeling en dat is verrijkt met vitamine D. Het is deze nieuwe regel die het parlementslid gebruikte om te beweren dat meelwormen zonder medeweten van de consument aan voedsel werden toegevoegd.

De voordelen, nadelen, risico's en regelgeving rondom insecten in voedsel: we leggen alles uit in de rest van dit artikel.

Waarom insecten eten?

Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) zouden insecten een vast onderdeel van onze voeding moeten zijn vanaf 2050. De reden is de steeds toenemende bevolking. Omdat er niet genoeg plaats is voor veeteelt om in de behoefte aan proteïnen van iedereen te voorzien, moeten er alternatieven worden gezocht.

Zonder het nog maar te hebben over de uitdagingen op milieuvlak die ons de komende jaren te wachten staan: klimaatverandering, droogte, energiecrisis ... Ook deze veranderingen zullen hun impact hebben op onze voedingsgewoonten.

Insecten worden al ettelijke jaren gegeten

Insecten eten roept weerstand op bij een gedeelte van de Belgen. Nochtans is dit niet nieuw. In sommige landen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika worden ze al lang gegeten; gefrituurd, gekookt of gebakken.

Nog voor de regelgeving rond nieuwe voeding (Novel Food) lieten sommige Europese landen, waaronder België, al de verkoop van insecten toe (sinds 2018). Je vindt ze intussen al terug in verschillende soorten voeding, zoals snoep, smeerpasta, deeg en sauzen ...

Sinds die verordening er is zijn bedrijven die insecten op de markt brengen verplicht om een aanvraag te doen om te worden ingeschreven op de lijst van de Europese Unie om de insecten te mogen blijven verkopen. 

Wat zijn de voor- en nadelen van insecten in onze voeding?

Voordelen:

• Hoge voedingswaarde (rijk aan vetten, proteïnen, vitaminen, vezels en mineralen);
• Lage impact op het milieu (minder broeikasgassen, minder water en erosie, ecologische verwerking van afval);
• Lage productiekost;
• Alternatieve bron van proteïnen.

Nadelen:

• Negatief imago;
• Risico op kruisallergie voor schelpdieren, weekdieren en mijten.

Insecten eten: welke risico's zijn er voor de gezondheid?

Is de chitine in de schaal van insecten ongezond?

In het exogeen skelet van insecten zit chitine. Op sociale media zien we over die stof heel wat berichten circuleren. Op meerdere platforms lezen we bijvoorbeeld dat deze stof  "schadelijk" zou zijn voor de mens en dat "alleen het spijsverteringsstelsel van vogels in staat is om insecten in alle veiligheid op te nemen".

De experten van de Europese Autoriteit voor de voedselveiligheid (EFSA) bevestigen dat insecten chitine bevatten. Maar ze voegen er meteen aan toe dat chitine een vezel is waarvan de structuur sterk lijkt op die van cellulose (wat we bijvoorbeeld in groenten terugvinden). Die vezels zijn niet schadelijk voor mensen, integendeel. Bovendien is de hoeveelheid chitine in insecten beperkt.

Kan ik insecten eten als ik allergisch ben aan schelpdieren en aan mijten?

Wie allergisch is aan schelpdieren, weekdieren en mijten kan ook allergisch zijn aan insecten, maar dat is niet noodzakelijk het geval. Het kan ook dat je allergisch bent aan het ene insect en niet aan het andere.

De Europese regelgeving schrijft alvast voor dat er op een voedingsmiddel waarin insecten zitten verwerkt, moet worden vermeld dat dit ingrediënt allergische reacties kan veroorzaken bij mensen die gekende allergieën hebben voor schelpdieren en weekdieren en producten die deze bestanddelen bevatten, alsook voor mijten.

Deze vermelding moet in de onmiddellijke nabijheid staan van de lijst van ingrediënten.

Insecten toegelaten in voeding: Europese regelgeving

Voordat een nieuwe voedingsstof wordt toegelaten, moet de EFSA:

• Een risicoanalyse uitvoeren voor het product (van het insect in kwestie);
• Bevestigen dat de inname ervan geen gevaar oplevert voor consumenten.

Dit wil zeggen dat alles wat niet als volledig veilig wordt beoordeeld, geen toestemming krijgt om op de markt te worden gebracht.

Welke parameters regelen het gebruik van insecten in voeding?

De EFSA beoordeelt niet alleen de veiligheid van insecten en afgeleide producten, maar legt ook bepaalde parameters vast die moeten worden in acht genomen bij het gebruik ervan, net zoals die gelden voor de productie van andere voeding, zoals limieten voor verontreiniging zoals lood, cadmium en de afwezigheid van listeria of salmonella.

Als er insecten in een product zitten, moet dit worden weergegeven in de ingrediëntenlijst.

Deze soorten insecten worden door de Europese Commissie als veilig en geschikt voor consumptie beschouwd

De Europese Commissie heeft voor de volgende insecten de toelating gegeven om ze te gebruiken in voeding:

• De gele meelworm. Dit was het eerste insect dat werd goedgekeurd voor menselijke consumptoe, in mei 2021. De gele meelworm kan diepgevroren, gedroogd of in poedervorm worden gebruikt.
• De sprinkhaan. In november 2021 was dit het tweede insect dat werd goedgekeurd. Ook dit insect kan diepgevroren, gedroogd of in poedervorm worden gebruikt.
• De huiskrekel. Het derde insect dat diepgevroren, gedroogd en als poeder mag worden gebruikt voor consumptie, sinds november 2021. Het mag ook als ingrediënt worden gebruikt in een reeks voedingsmiddels zoals eiwitproducten, koekjes of deeg.
• Larven van de graanschimmelkever. Sinds juli 2022 mag dit insect als ingrediënt worden toegevoegd aan verschillende soorten voeding, zoals graanrepen, deeg, vleesvervangers en bakkerijproducten.

Hoe zit het met het meelwormpoeder waar mensen het op sociale media over hebben?

De verordening van 2025 staat een nieuwe vorm van geel meelwormpoeder toe, verrijkt met vitamine D3 door middel van UV-behandeling. De verordening, die op 20 januari 2025 werd ondertekend en op 10 februari van kracht werd, beschrijft in detail de toepassingen die dit poeder mag hebben en de voedselcategorieën waarin het mag worden aangetroffen. Bovenal versterkt het de etiketteringsvoorschriften om consumenten te informeren.

Naast de etiketteringsverplichtingen met betrekking tot allergenen, schrijft de verordening uit 2025 voor dat, als voedingsmiddelen die dit poeder bevatten een aanzienlijk gehalte aan vitamine D bevatten, het productetiket de vermelding “bevat vitamine D geproduceerd door UV-behandeling” moet bevatten en de hoeveelheid vitamine D in de voedingswaardemededeling moet specificeren.

Horen insecten bij een vegetarisch dieet?

Ook al zijn er verschillende stromingen binnen het vegetarisme, het merendeel van de vegetariërs kiest ervoor om geen insecten te eten.

Het vegetarische V-Label blijft een praktisch en betrouwbaar instrument voor vegetariërs om snelle keuzes te maken. Dit label garandeert dat een product geen enkel ingrediënt en geen hulpstoffen van dierlijke oorsprong bevat, inclusief E-nummers of aroma’s van gedode dieren of slachtafval.

Alle info over plantaardige voeding

Ben je op zoek naar meer informatie over verschillende diëten? Weet dat een plantaardig dieet niet alleen beter is voor de planeet, maar ook voor jouw gezondheid. Als je tenminste kiest voor geschikte basisproducten. In ons speciaal dossier krijg je antwoorden op al je vragen. 

Lees alles over plantaardige voeding

Heb je andere vragen over voeding of gezondheid?

Bel ons op het nummer 02 542 32 00. Je kunt ons bereiken van maandag tot vrijdag van 9u tot 12u30 en van 13u tot 17 u (op vrijdag tot 16u).