Besmet: ziek door voeding
Bacteriën zitten overal en hebben hun nut, maar sommige micro-organismen in onze voeding kunnen ziekten veroorzaken. Enkele simpele voorzorgsmaatregelen helpen je om niet ziek te worden.
Zijn bacteriën een bron van ellende? Niet noodzakelijk: de aanwezigheid van micro-organismen in onze voeding is heel normaal en volkomen onschadelijk, als hun aantal tenminste binnen bepaalde grenzen blijft. De problemen duiken op wanneer die grenzen worden overschreden door bijvoorbeeld een gebrek aan hygiëne of slechte bewaaromstandigheden.
The good, the bad and the very bad
De micro-organismen die in voeding aanwezig zijn, kunnen worden onderverdeeld in drie categorieën:
- De "goede" micro-organismen beletten dat ziektekiemen zich ontwikkelen en dragen bij tot een langere houdbaarheid zonder risico’s.
- Er zijn ook micro-organismen die, wanneer ze te talrijk aanwezig zijn, een negatieve invloed hebben op het product, al is die soms niet merkbaar. Sommige tasten de voeding wel zichtbaar aan: ze doen ze rotten, veranderen van uitzicht, kwalijke geuren verspreiden en slecht smaken. Deze groep van micro-organismen zijn niet giftig maar kunnen u wel ziek maken.
- De "slechte" micro-organismen zijn pathogene kiemen die min of meer zware gezondheidsstoornissen kunnen veroorzaken en zelfs tot de dood kunnen leiden.
De micro-organismen kunnen in de voeding terechtkomen via besmet sproeiwater of besmette grond. Ook mensen en dieren kunnen drager zijn van ziektekiemen. Door een gebrekkige hygiëne of door contact met de huid, wonden, speeksel of uitwerpselen kan voedsel besmet raken. De bacteriën die aanwezig zijn in het darmstelsel van dieren, kunnen in het vlees terechtkomen, tijdens het slachten bijvoorbeeld.
Een infectie is geen voedselvergiftiging
Een voedselinfectie is een ontsteking van de maag en de darmen, veroorzaakt door een voedingsmiddel of een drank die besmet is met een bacterie, virus of parasiet. Bij een voedselvergiftiging zijn het giftige stoffen (toxines) die ons ziek maken en niet de ziekteverwekkers zelf (bacteriën, virussen), ook al worden de toxines wel door bacteriën aangemaakt.
Een dag lang misselijkheid en braken
Voedselvergiftiging gaat gepaard met misselijkheid en hevig braken, meestal zonder koorts, en dat al enkele uren na consumptie van de besmette voeding. De ongemakken duren doorgaans een dag.
Niet iedereen reageert op dezelfde manier op een infectie of een voedselvergiftiging. Kinderen, zwangere vrouwen, bejaarden en mensen met een verzwakt immuunsysteem (kankerpatiënten, aidslijders, …) zijn er gevoeliger voor. Bij hoge temperaturen moeten ze extra opletten.
Ziek? Eerst hydrateren
Wat te doen als u ondanks alle voorzorgen toch een infectie of een voedselvergiftiging hebt opgelopen? Meestal gaat die gepaard met diarree. Daar is weinig tegen te beginnen, behalve veel drinken om uitdroging te vermijden. Tekenen van uitdroging zijn: dorstgevoel, droge mond, tong en huid, weinig plassen, donkere urine, prikkelbaarheid, spierkrampen, algemene slapte, ingevallen ogen en verlies van eetlust. Toevlucht tot medicatie is zelden nodig. De doeltreffendheid van geneesmiddelen tegen uitdroging is overigens niet altijd bewezen. Wel is het aangewezen een arts te raadplegen als de diarree dagenlang aanhoudt of als de stoelgang bloed of slijmen bevat.
- Hoe maag- en darmproblemen voorkomen? Geef bacteriën geen kans! Ontdek hoe u voedsel op de correcte manier moet bereiden en bewaren in ons dossier Voeding: besmetting voorkomen.