Verspil je geld niet aan supplementen met glucosamine en chondroïtine tegen artrose

Wat is het verschil tussen glucosamine en chondroïtine?

Glucosamine en chondroïtine zijn allebei lichaamseigen stoffen, wat betekent dat ons lichaam ze zelf aanmaakt. Ze zijn belangrijk om kraakbeen in je gewrichten aan te maken, en je gewrichten soepel en veerkrachtig te houden.  

Glucosamine komt bovendien ook voor in andere lichaamsdelen zoals onze huid, de bloedvaten en de ogen, waar de stof bijdraagt aan structuur, veerkracht en vochtbalans. 

Waarom je supplementen beter met je arts bespreekt

Welke voedingsmiddelen zijn rijk aan glucosamine en chondroïtine? 

Chitine, een stof die chemisch sterk lijkt op glucosamine, zit in het kraakbeen en de harde delen van schaaldieren. Chondroïtine komt in grote hoeveelheden voor in het kraakbeen en bindweefsel van dieren. Allemaal onderdelen die wij doorgaans niet eten, en dat is ook niet nodig. Ons lichaam maakt deze stoffen immers zelf aan. 

Glucosamine en chondroïtine worden vaak gecombineerd in één voedingssupplement. Voor zulke supplementen wordt:  

• Glucosamine gewonnen uit de schalen van schaaldieren. Er bestaat ook een vegan variant op basis van gefermenteerde maïs. 

• Chondroïtine gewonnen uit dierlijk kraakbeen, bijvoorbeeld van runderen, kippen of haaien. Er bestaan vegan alternatieven op basis van gefermenteerde bacteriën of algen. 

Waarom nemen mensen supplementen met glucosamine en chondroïtine?

Zulke supplementen worden vooral genomen tegen pijn en stijfheid aan de gewrichten, de typische symptomen van artrose. Ze hopen dat het hun pijn verlicht of de artrose zal afremmen. 

Sommige mensen nemen deze supplementen ook gewoon om hun gewrichten soepel te houden, zonder dat ze last hebben van artrose. 

Wat is artrose van de knie?

De zogenaamde voordelen van glucosamine en chondroïtine 

Fabrikanten van supplementen met glucosamine en chondroïtine pakken uit met allerhande gezondheidsclaims: 

• Stimuleert de aanmaak van kraakbeen 

• Remt de afbraak van kraakbeen 

• Houdt de gewrichten soepel 

• Werkt ontstekingsremmend 

• Voorkomt artrose 

• Remt artrose af 

• Verlicht pijn en stijfheid in de gewrichten 

Onthou vooral dat dit beloftes zijn, geen wetenschappelijke feiten. 

Wat voor producten kun je kopen met glucosamine en chondroïtine? 

Glucosamine is in België als geneesmiddel én als voedingssupplement op de markt, chondroïtine enkel als voedingssupplement. Ook de combinatie van beide bestaat alleen als supplement. 

Een geneesmiddel is altijd te verkiezen, omdat het veel strenger wordt gecontroleerd door de overheid en je dus meer kans hebt dat het middel effectief de samenstelling en de dosis heeft die op de verpakking of de bijsluiter staat.

Zo stelde de Franse toezichthouder DGCCRF enkele jaren geleden vast dat voedingssupplementen vaak minder glucosamine en chondroïtine bevatten dan beloofd. 

Hoe veilig zijn voedingssupplementen?

Is glucosaminesulfaat beter dan glucosaminehydrochloride? 

Er bestaan verschillende vormen van glucosamine, de meest bekende zijn glucosaminesulfaat en glucosaminehydrochloride (ook wel glucosamine-HCL genoemd). Je hoort soms dat glucoaminesulfaat beter zou worden opgenomen in het lichaam, maar dat is niet wetenschappelijk bewezen. 

Eén fabrikant gaat nog een stapje verder en beweert dat zijn gepatenteerde vorm van "gekristalliseerd glucosaminesulfaat" het allerbest wordt opgenomen, maar ook hier suggereert onderzoek dat er geen wezenlijk verschil is met andere vormen. 

Hoeveel kost een behandeling? 

De prijzen van supplementen met glucosamine en chondroïtine variëren van € 10 tot meer dan € 75 per maand. Aangezien zulke supplementen vaak langdurig worden genomen, kunnen de kosten enorm oplopen. 

Hoe lang moet je supplementen met glucosamine nemen? 

Meestal wordt aangeraden om glucosamine minstens 2 à 3 maanden te nemen, waarna wordt bekeken of het verlichting geeft van de klachten. Als het helpt, is het de bedoeling dat je de supplementen blijft nemen.  

Er is echter geen overtuigend wetenschappelijk bewijs dat supplementen met glucosamine nuttig zijn bij langdurig gebruik. 

Helpen supplementen met glucosamine en chondroïtine tegen artrose?

Van de glucosamine uit supplementen komt slechts een klein deel in de bloedbaan terecht. Een groot deel wordt immers afgebroken in de lever. Chondroïtine wordt dan weer slecht opgenomen in de darmen, waardoor ook hiervan een groot deel verloren gaat.  

Hoeveel glucosamine en chondrotoïne er uiteindelijk nog in je pijnlijke gewrichten terechtkomt, is niet duidelijk, maar veel zal het dus niet zijn. 

Klinisch onderzoek heeft nog geen overtuigend bewijs geleverd dat supplementen met glucosamine en/of chrondroïtine goed zouden zijn voor de gewrichten. Bovendien focussen studies zich voornamelijk op patiënten met kniepijn ten gevolge van artrose, waarvan we de resultaten niet zomaar mogen veralgemenen naar andere lichaamsdelen.

Symptomen en behandeling van heupartrose

Werkt glucosamine tegen artrose? 

Er zijn tal van studies gepubliceerd over het nut van glucosamine bij artroseklachten, maar de resultaten zijn zeer uiteenlopend en tegenstrijdig. Wat we wel duidelijk zien, is dat het "toevallig" vooral de kleine, door de industrie gesponsorde studies zijn die een (beperkt!) gunstig effect tonen op de dikte van het kraakbeen en klachten zoals pijn.  

Degelijke, onafhankelijke studies suggereren daarentegen dat glucosamine niet beter werkt dan een placebo. Sommige fabrikanten weigeren ook om hun onderzoeksdata te delen met onafhankelijke onderzoekers, wat ons niet meteen doet vertrouwen op hun resultaten. 

Wat weten we op basis van het beschikbare onderzoek al wél zeker: als glucosamine al een gunstig effect heeft, dan is dit effect waarschijnlijk klein. Je moet dus niet te veel verwachten van zulke supplementen.  

Het mag dan ook niet verbazen dat toonaangevende instanties zoals het Franse Prescrire en het Nederlandse Huisartsen Genootschap het gebruik van glucosamine niet aanraden.  

Werkt chondroïtine tegen artrose? 

Net als voor glucosamine suggereert het beschikbare onderzoek dat supplementen met chondroïtine niet of amper beter werken dan een placebo. De combinatie glucosamine en chondroïtine zou zelfs significant slechter scoren dan een placebo... 

​De risico‘s van supplementen op basis van glucosamine en chondroïtine

Hoewel glucosamine en chondroïtine over het algemeen goed worden verdragen, kunnen zulke supplementen wel degelijk bijwerkingen veroorzaken.  

Bijwerkingen van glucosamine 

Glucosamine wordt doorgaans goed verdragen bij een dosering tot 1 500 mg. Vaak voorkomende bijwerkingen (bij 1 tot 10 per 100 personen) zijn: 

• Hoofdpijn 

• Moeheid 

• Misselijkheid 

• Buikpijn 

• Spijsverteringsstoornissen 

• Diarree 

• Constipatie 

Soms voorkomende bijwerkingen (bij 1 tot 100 per 1 000 personen) zijn huiduitslag, jeuk en opvliegers. 

Er zijn ook zeldzame gevallen bekendvan mensen die last kregen van leverschade of leverontsteking na gebruik van glucosamine, maar of dit veroorzaakt werd door de supplementen, is niet zeker. Er zijn ook aanwijzingen dat glucosamine de druk in het oog kan verhogen en misschien het risico op glaucoom verhoogt. 

Het gebruik van glucosamine is minder of niet aangewezen bij mensen met een schaaldierallergie, astmalijders, diabetici en zwangere vrouwen. Ook als je stollingsremmers neemt of een dieet volgt met weinig natrium, kalium of calcium, moet je opletten. Bespreek altijd eerst met je arts of een bepaald supplement voor jou aangewezen is. 

Bijwerkingen van chondrotoïne 

Bijwerkingen lijken zeldzaam, al krijgen sommige mensen last van misselijkheid, diarree, buikpijn en milde huidracties. Over het gebruik van chondroïtine tijdens de zwangerschap of borstvoeding bestaan te weinig onderzoeksgegevens, dus dan is voorzichtigheid geboden. 

Misleiding en valse beloftes over glucosamine en chondroïtine

Fabrikanten van supplementen mogen niet zomaar zeggen wat ze willen over mogelijke gezondheidsvoordelen van hun producten. Ze mogen enkel claims gebruiken die zijn goedgekeurd door de Europese Commissie of die "on hold" staan bij EFSA, het Europese voedselagentschap.

Belangrijk om weten: er zijn géén gezondheidsclaims goedgekeurd door de Europese Commissie voor glucosamine en chondroïtine. Er staat ook niets "on hold" bij EFSA. Wettelijk gezien mogen fabrikanten dus niet beweren dat hun supplementen goed zijn voor de gewrichten of andere gezondheidsvoordelen bieden.

10 verpakkingen en websites gecontroleerd op misleidende claims: tal van overtredingen

Onze gezondheidsexperte Gitte Wolput nam de verpakkingen van 10 populaire voedingssupplementen met glucosamine en/of chondroïtine onder de loep, en controleerde het etiket en de website telkens op verboden gezondheidsclaims.

Helaas zien we dat sommige firma's het verbod gewoon negeren, of slinkse trucjes toepassen om de reclameregels te omzeilen, zoals de toevoeging van vitamine C aan hun supplementen. Voor vitamine C is er namelijk wel deze gezondheidsclaim goedgekeurd: "Vitamine C draagt bij aan de normale vorming van collageen, wat belangrijk is voor de normale werking van kraakbeen".

Voor de gewone consument is het niet altijd duidelijk welke claims bij vitamine C horen, en welke bij glucosamine of chondroïtine. Fabrikanten maken dus dankbaar gebruik van deze verwarring om consumenten te misleiden. Onze expert analyseerde de verpakking van 10 producten en vond tal van slechte voorbeelden.

Onze mening over supplementen met glucosamine en chondroïtine

Er is geen overtuigend wetenschappelijk bewijs dat supplementen op basis van glucosamine en/of chondroïtine nuttig zijn. Bovendien zijn ze niet goedkoop en niet zonder risico. Daarom raden we het gebruik ervan niet aan. 

Wie last heeft van de gewrichten, doet er beter aan om in beweging te blijven. Een kinesist kan je oefeningen geven om de spieren rondom de pijnlijke gewrichten te versterken. Heb je overgewicht? Dan kan het helpen om, indien mogelijk, enkele kilo's af te vallen. 

Tips voor gezond en langdurig gewichtsverlies