Nieuws

Zonnebankcentra bakken ze (nog steeds) bruin

19 april 2017

19 april 2017

“Geen blootstellingsschema’s, geen informatie of gebrekkig advies, mensen met lichte huid toegelaten, ... .” Uit ons onderzoek blijkt opnieuw dat heel wat zonnebankcentra de wet niet respecteren en zo een loopje nemen met de gezondheidsrisico’s die verbonden zijn aan een bezoek aan de zonnebank. Minister Kris Peeters heeft na ons onderzoek maatregelen aangekondigd die tegemoetkomen aan twee van onze eisen.

De zonnebank verhoogt de kans op een melanoom met 20 % en elk jaar overlijden liefst 800 Europeanen aan de gevolgen van zonnebankgebruik. De kennis van de risico’s heeft door de jaren geleid tot een strengere wetgeving, zowel nationaal als Europees. Maar in de praktijk blijkt nog al te vaak dat de gezondheid van de zonnebankgebruiker helemaal niet centraal staat.

Onze medewerksters gingen undercover langs op 117 plaatsen waar zonnebanken ter beschikking van het publiek staan. Niet enkel 57 bemande, maar ook 14 geautomatiseerde evenals schoonheidsinstituten (29) en fitness- en wellnesscentra (17) werden onder de loep genomen.

Zowel in 2001 als in 2009 onderwierpen wij de sector al eens aan een grondig onderzoek. De overheid organiseert ook jaarlijks een steekproef onder zonnecentra. Het is een constante: slechts een fractie van de centra leeft de wet na.

De volledige resultaten van onze inspectieronde vindt u op de volgende pagina.

Toegang te vrij

Twee van onze zeven medewerksters hadden huidtype of fototype 1, dat wil zeggen mensen met een zeer lichte huid die snel verbrandt en veelal blond of rood haar en blauwe ogen. De wet verbiedt dat deze mensen de zonnebank zouden gebruiken. Toch kregen zij in 36 van de 40 centra die zij bezochten probleemloos toegang tot de zonnebank.

Bovendien werden er in één op de zes centra geen vragen gesteld aan onze mystery shoppers met betrekking tot gevoeligheid van de huid of eventueel huidkanker.

zonnebankcentra

Weinig informatie en verkeerd advies

Een derde van de bezochte centra gaf geen of weinig informatie over het verhoogde risico van huidkanker. Vermeende voordelen van uv-straling zoals “de zonnebank bereidt de huid voor op de zon” worden daarentegen wel geregeld in de kijker gezet.

De gebruiker van een zonnebank moet bovendien verplicht een blootstellingsschema ontvangen, dat de maximumduur van de beurt voor elk huidtype vermeldt, rekening houdend met de technische eigenschappen van de zonnebank en de lampen. De bedoeling is op die manier de hoeveelheid uv-straling binnen de perken te houden. Een derde van de centra verstrekte zo’n schema niet en overtreedt dus de wet.

Sommige centra lieten onze medewerksters overigens langer onder de zonnebank dan eigenlijk mag, terwijl andere er dan weer geen graten in zagen om daags nadien een nieuwe beurt aan te bieden. Nochtans is het verplicht om 48 uur te wachten tussen de eerste en tweede zonnebankbeurt.

Kris Peeters reageert

Er moeten maatregelen worden getroffen om de consumenten die gebruikmaken van zonnebankcentra beter te beschermen. Reeds meer dan een jaar geleden hebben we samen met andere organisaties zoals Stichting tegen Kanker, Kom op Tegen Kanker, ziekenfondsen en dermatologen (de alliantie voor de preventie van huidkanker) een standpuntnota overhandigd aan de ministers Peeters en De Block.

We verwelkomen dan ook de reactie van Kris Peeters die al maatregelen treft omtrent twee van onze eisen :

Verbieden van op welke manier dan ook te spreken over voordelen of heilzame effecten van zonnebankgebruik;
Verpicht duidelijk en expliciet waarschuwen voor gezondheidsrisico’s in termen als « zonnebankgebruik bevordert kanker » in elke reclameboodschap, aan het onthaal en in elke zonnebankcabine van zonnebankcentra.

Hoewel de minister wel de intentie heeft om intensiever te controleren, blijft die intentie nog vrij vaag. We betreuren dat de minister geen rekening heeft gehouden met onze eisen omtrent een gedetailleerd inspectieplan:

Elk zonnebankcentrum zou moeten worden gecontroleerd voor de opening en op willekeurige tijdstippen tijdens de eerste twee jaar;
De resultaten van die controles zouden ook publiek moeten worden gemaakt;
De financiering van een dergelijk system zou door de overheid moeten worden geregeld door bijdragen van de centra zelf. De inspecties zouden in elk geval door de overheid moeten worden uitgevoerd en niet door de sector zelf, zoals nu het het geval is.

Wij herhalen tenslotte nogmaals onze eis omtrent een verbod op geautomatiseerde centra.

Aanbevolen voor jou

Ontvang onze nieuwsbrief en blijf steeds op de hoogte!

Registreer je

We bezochten verschillende zonnecentra, i.e. een plaats waar minstens één zonnebank ter beschikking staat van consumenten.

We maken daarbij een onderscheid tussen volgende soorten:

Bemand zonnecentrum: een centrum waar tijdens de openingsuren steeds iemand ten dienste staat van de consument.
Onbemand zonnecentrum: een geautomatiseerd centrum waarbij de zonnebanken bij afwezigheid van de onthaalverantwoordelijke worden gestuurd door middel van een besturingssysteem, en waarbij toegang wordt verschaft aan de consument via een magneetkaart of vergelijkbaar middel. In dat geval echter dient er een onthaalverantwoordelijke aanwezig te zijn, ten minste vier dagen per week en gedurende minstens één uur per dag.
Wij bezochten niet enkel gespecialiseerde zonnecentra maar evengoed zaken waar bijhorend een of meer zonnebanken ter beschikking van het publiek worden gesteld, nl. schoonheidssalons, fitnesscentra en wellnesscentra.

De scores in de tabellen geven steeds weer in welke mate de onderzochte centra de richtlijnen en wettelijke bepalingen respecteren voor elk van de geëvalueerde criteria. De scores variëren van het geenszins recepteren van de regels (*) tot het volledig respecteren ervan (*****).

1. Onthaal en advies

Deze score geeft het gemiddelde resultaat weer voor de combinatie van volgende meetpunten in onze studie:

aanwezigheid van een onthaalverantwoordelijke;
registratie en verificatie van de klant;
het plaatsvinden van een intakegesprek waarbij wordt nagegaan of het een eerste bezoek betreft;
of er wordt gewezen op de gevaren van blootstelling aan ultravioletstraling;
of er wordt gevraagd naar het medicatiegebruik, huidziektes, make-up gebruik, huidkankerhistoriek;
of er een onthaaldocument wordt gedagtekend door klant en verantwoordelijke;
of er correct advies wordt gegeven voor wat betreft het verbod om binnen de 48 uur (tussen 1ste en 2de beurt) opnieuw een zonnebankbeurt te ondergaan.

2. Bepaling huidtype (scenario 1)

Deze score geeft aan in welke mate de huidtypebepaling conform de richtlijnen werd uitgevoerd in de onderzochte centra wanneer een persoon met huidtype 3 zich aanbood. Deze score wordt enkel weergegeven voor de centra die bezocht werden door één van onze vijf enquêteurs met huidtype 3.

3. Toegang huidtype 1 (scenario 2)

Deze score geeft aan of de onderzochte centra een persoon met huidtype 1 de toegang weigerden (conform de wetgeving; *****) of verleenden (*). Deze score wordt enkel weergegeven voor de centra die bezocht werden door één van onze twee enquêteurs met huidtype 1.

4. Informatie

Deze score geeft het gemiddelde resultaat weer voor de combinatie van volgende meetpunten in onze studie:

de aanwezigheid van de wettelijk verplichte waarschuwingen in verband met huidkanker;
de aanwezigheid van gebruiksinstructies van de zonnebank;
de aanwezigheid van een blootstellingsschema;
het gebruik van onterechte gezondheidsclaims door het centrum.

5/ Inrichting

Deze score geeft het gemiddelde resultaat weer voor de combinatie van volgende meetpunten in onze studie:

de aanwezigheid van een ventilatiesysteem;
de aanwezigheid van een noodsysteem;
(mogelijkheid tot) reiniging van de zonnebank voor gebruik;
de beschikbaarheid van een zonnebril.

Deze score kon niet worden toegekend aan de centra die terecht de toegang hebben geweigerd aan de enquêteurs met huidtype 1.