56 nieuwe allergenen moeten op het etiket van cosmetica worden vermeld

Het heeft lang geduurd, maar de Europese Commissie heeft eindelijk de Europese regelgeving voor cosmetica aangepast.

Op basis van een advies van het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid (CSSC) dat dateert van 2012, heeft de commissie in juli 2023 een aanpassing van de regelgeving gepubliceerd die 56 extra allergiserende geurstoffen bevat. De lijst omvat nu 80 ingrediënten die verplicht vermeld moeten worden op het etiket van cosmeticaproducten als ze in bepaalde concentraties aanwezig zijn.

In dit artikel gaan we dieper in op het volgende:

• Waarom worden er nieuwe stoffen toegevoegd aan de lijst van allergenen?
• Welke allergene stoffen moeten vermeld worden en bij welke hoeveelheden?
• In welke producten komen allergene geurstoffen voor?
• Deadlines en aanpassingstermijnen voor bedrijven
• Waarom moeten allergene stoffen worden vermeld op het etiket?

Waarom worden er nieuwe stoffen toegevoegd aan de lijst van allergenen?

Hoewel bewezen is dat geurstoffen (zowel synthetische als natuurlijke) allergiserend kunnen zijn, zijn er meer dan 2000 die gebruikt worden in de formules van cosmetische producten. Die ingrediënten kunnen in heel Europa bijwerkingen veroorzaken bij naar schatting 4 tot 40 miljoen mensen.

De initiële lijst van problematische allergenen

Tot dusver moesten slechts 24 problematische allergenen op het etiket van cosmetica vermeld worden als het gehalte in de samenstelling een bepaalde drempel overschreed. Aanvankelijk waren dat er 26, maar butylphenylmethylpropional en HICC worden ondertussen niet meer gebruikt in cosmetica. Er zijn evenwel nog heel wat andere ingrediënten die allergieën kunnen veroorzaken, en het werd dan ook hoog tijd dat de lijst van allergenen die op de verpakking van cosmetica vermeld moeten worden, uitgebreid werd.

56 extra allergenen: een goede maatregel, die rijkelijk laat komt

Al meer dan 10 jaar geleden heeft het CSSC aangetoond dat geurstoffen schadelijk kunnen zijn. Al sinds 2012 wijst het wetenschappelijk comité de Commissie erop dat zowel consumenten als de medische wereld gewaarschuwd moeten worden voor de aanwezigheid van die stoffen in cosmeticaproducten en voor hun mogelijke ongewenste effecten.

Het CSSC had op dat moment 56 extra allergenen geïdentificeerd die duidelijk allergieën konden uitlokken bij de mens en die tot dusver niet individueel op het etiket  hoefden te worden vermeld. Ze werden in de lijst van ingrediënten vermeld onder de naam "fragrance", "parfum" of "aroma".

Volgens de experts houdt het gebruik van die stoffen wel degelijk een risico in voor de menselijke gezondheid. De stoffen van die lijst kunnen leiden tot contactallergieën (verstoorde reactiviteit van het immuunsysteem die levenslang aanhoudt) en kunnen, bij herhaalde blootstelling aan een voldoende grote hoeveelheid van het betreffende allergeen, eczeem (allergisch contacteczeem) veroorzaken. Het was dan ook belangrijk dat de Commissie ingreep om de lijst van verplicht te vermelden allergenen uit te breiden.

LEES MEER OVER DE INGREDIËNTEN VAN COSMETICA

Welke allergene stoffen moeten vermeld worden en bij welke hoeveelheden?

Vanaf een bepaalde hoeveelheid moeten consumenten vanaf nu geïnformeerd worden over de aanwezigheid van bepaalde chemische of natuurlijke geurstoffen (zoals anethol, kamfer, menthol, terpineol, vanilline, lavandula, eucalyptus enz.).

De 56 nieuwe allergene stoffen in de lijst zijn:

De nieuwe stoffen die zijn toegevoegd aan de bestaande lijst van allergenen die worden vermeld in de Europese regelgeving over cosmetica, zullen individueel op het etiket van een product moeten worden vermeld als ze aanwezig zijn in een concentratie hoger dan:

• 0,001% in producten die niet afgespoeld moeten worden;
• 0,01% in producten die afgespoeld moeten worden.

In welke producten komen allergene geurstoffen voor?

Het zijn geurstoffen, organische verbindingen met kenmerkende geuren die meestal aangenaam zijn. Ze worden veel gebruikt in parfums en andere geparfumeerde cosmeticaproducten, maar ook in tal van andere producten zoals detergenten, wasverzachters en diverse huishoudproducten.

Deadlines en aanpassingstermijnen voor bedrijven

Het heeft lang geduurd voor de Commissie gereageerd heeft op de waarschuwingen van de experts, en consumenten zullen nóg even geduld moeten hebben voor ze beter worden geïnformeerd over de aanwezigheid van die 56 allergenen in cosmeticaproducten. De cosmeticabedrijven zijn immers helemaal niet blij met die aanpassing van de regelgeving en lijken geen haast te maken om die uit te voeren. Als reden daarvoor geven ze onder meer de extra kosten aan, en de tijd die het vergt om de formules aan te passen.

Een overgangsperiode

De Europese commissie is de bedrijven daarom tegemoet gekomen en staat hen een overgangsperiode toe waarin ze zich aan de nieuwe vereisten kunnen aanpassen.
De firma's hebben de volgende termijnen gekregen om de nieuwe regelgeving na te leven:

• 3 jaar voor nieuwe producten die op de markt komen in de Europese Unie (dus voor 31 juli 2026).
• 5 jaar voor cosmeticaproducten die al op de markt zijn in de Europese Unie (dus voor 31 juli 2028).

In het totaal zullen er dus 16 jaar verlopen zijn tussen de waarschuwing van het CSSC en het moment dat de nieuwe verplichtingen voor de etikettering van kracht worden. We kunnen alleen maar hopen dat de bedrijven niet zo lang zullen wachten om de etiketten of formules van hun producten aan te passen en voor de deadline in actie zullen komen.

Waarom moeten allergene stoffen worden vermeld op het etiket?

Hoewel de aanpassing volgens ons te laat wordt doorgevoerd, is ze op zich positief en nodig. Ze zal de consumenten beter beschermen tegen het risico op allergieën en leiden tot minder foute diagnoses als gevolg van een gebrek aan informatie over de stoffen waaraan patiënten blootgesteld worden.

Tussen 1 en 9% van de Europeanen is allergisch

In de Europese Unie is naar schatting 1 tot 9% van de bevolking allergisch voor allergenen in geurstoffen. Als iemand al gevoelig is voor een allergeen, kunnen er al bij erg lage concentraties allergische symptomen optreden. Het is dus belangrijk dat die persoon kan nagaan welke allergiserende ingrediënten er in de producten zitten die hij/zij gebruikt, ook al is dat in een erg lage dosis.

Mogelijk 90% van de cosmeticaproducten betrokken

Volgens de cosmeticabedrijven zal het etiket van meer dan 90% van de producten aangepast moeten worden. Dat toont aan hoe vaak die allergenen gebruikt worden, zonder dat de consumenten daar tot nu toe van op de hoogte waren.

Om hun gezondheid te beschermen, moeten consumenten kunnen kiezen welke producten ze kopen op basis van de eventuele risico’s die ze voor hen inhouden. Het is dus van cruciaal belang dat etiketten transparant zijn.