Verwarming op aardgas of stookolie vervangen? Hernieuwbare energie is de oplossing

Verwarming op aardgas en stookolie wordt afgeschaft

Verwarmen met hernieuwbare energie zal nodig zijn als we zowel onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen als hun impact op het milieu willen beperken. Daarom wil de Europese Unie tegen 2050 koolstofneutraal zijn.  

Het koolstofvrij maken van verwarming is daarom een van de doelstellingen die de lidstaten moeten voorzien in hun energieplannen voor de nabije toekomst. 
In België is deze materie geregionaliseerd, zodat elk gewest zijn eigen tijdschema en plannen opmaakt.

Wat zijn de hernieuwbare alternatieven voor verwarming op aardgas of stookolie?

Elke gewest bepaalt zijn voorkeur voor een of meerdere hernieuwbare energiebronnen, waarvan sommige, zoals warmtenetten, nog in de kinderschoenen staan. 

Maar wat verwarming op hernieuwbare energie betreft, zijn er momenteel slechts twee oplossingen die ondersteund worden door de overheden:

1. Warmtepompen die werken op elektriciteit maar warmte onttrekken aan de omgeving (warmtenetten kunnen worden gebruikt als bron voor warmtepompen).

Elektriciteit is natuurlijk geen hernieuwbare energiebron op zich. Het is een secundaire energiebron, die zelf geproduceerd wordt uit een primaire energiebron: hernieuwbare energiebronnen (zonne- en windenergie, hout enz.), kernenergie, fossiele brandstoffen (olie, aardgas, steenkool enz.). 

België is trouwens van plan om op lange termijn zijn elektriciteit zo veel mogelijk te produceren uit lokale of geïmporteerde hernieuwbare energiebronnen.
In een groenere elektriciteitsmix verdienen warmtepompen een plaats. Ze verbruiken heel weinig elektriciteit, maar bovenal onttrekken ze warmte-energie aan de lucht of de grond.

2. Hout, en pellets in het bijzonder

Hout is altijd al gebruikt als brandstof, in de vorm van boomstammen of andere bewerkte vormen. Het is een hernieuwbare energiebron en als het afkomstig is uit een duurzaam beheerd bos, kan de CO2 uit de verbranding in een koolstofneutraal proces passen. 

Vaste biomassa (voornamelijk hout) is zelfs de belangrijkste hernieuwbare energiebron in België, goed voor bijna 57 % van onze hernieuwbare energie. Hiervan wordt 40 % geïmporteerd, vooral om elektriciteit op te wekken in de pelletfabriek van Rodenhuize (200 MW). De rest wordt gebruikt voor industriële of residentiële doeleinden. Om historische redenen komt dat vooral in Wallonië voor, waar er premies zijn voor particulieren.

Warmtepompen

De warmtepomp is de meest efficiënte verwarmingstechnologie. Ze onttrekt warmte aan de omgeving (bv. lucht en grond) door thermodynamica en heeft een rendement van minstens 300 %. 

We leggen dit uit in ons dossier over warmtepompen. We bekijken hoe ze werken, de verschillende types warmtepompen, of je huis al dan niet geschikt is voor dit type verwarming, koelen met warmtepompen, warm water voor het sanitair, zonnepanelen enz.

Lees meer in ons dossier over warmtepompen

We geven je ook alle informatie die je nodig hebt over elk type warmtepomp en hun speciale kenmerken: voor- en nadelen, rendement, kosten, premies, installatie, onderhoud enz.

• Alles over lucht-luchtwarmtepompen
• Alles over lucht-waterwarmtepompen
• Ales over grond-waterwarmtepompen

Ook bekijken we hoe je een warmtepomp kunt combineren met klassieke verwarming.

Niet vergeten vooraf te isoleren

Bij het verwarmen van je huis, zijn warmtepompen het meest efficiënt als ze werken bij de laagst mogelijke temperaturen (onder 50°C). 

Denk er daarom aan dat isolatie de eerste prioriteit is om je verwarmingsbehoeften te verminderen.  

Pellets zijn veel minder vervuilend

Dankzij de tests die we uitvoeren met pellets en pelletkachels, weten we dat de verbrandingskwaliteit en de uitstoot van vervuilende stoffen drastisch lager zijn wanneer pellets worden verbrand dan wanneer houtblokken worden gebruikt.

Pelletkachels

Als je woning niet te groot is (minder dan 100m²) en weinig kamers heeft, kun je overwegen om alleen een pelletkachel te gebruiken.

Onthoud dat er een specifieke reeks kachels bestaat die kunnen worden aangesloten op een ventilatiesysteem om meerdere kamers tegelijk te verwarmen.

Ze worden meestal in de woonkamer geplaatst en kunnen worden gebruikt als back-up van het centrale verwarmingssysteem (of tussen de seizoenen in), waardoor de kosten worden beperkt.

Op het vlak van verbranding, temperatuurregeling, programmering, bediening en onderhoud presteren ze over het algemeen beter dan eenvoudige houtkachels.

Ontdek meer over pelletkachels, inclusief hoe ze werken, opties, installatie en prijs, in onze koopgids voor pelletkachels.

Pelletboilers

Door het geautomatiseerde beheer (brandstoftoevoer, ontsteking, blussen, reiniging enz.) van een pelletboiler maakt het een praktisch alternatief voor je oude stookolie- of aardgasketel. 

Pelletboilers zijn erg aantrekkelijk in Wallonië, dankzij de subsidies voor particulieren. 

Houd wel rekening met de ruimte die nodig is om de pellets op te slaan. Er is vier ton nodig om te voldoen aan de jaarlijkse verwarmingsbehoefte van een gemiddeld huishouden.

Wil je meer weten over hoe ze werken, het beschikbare vermogen, de efficiëntie, de mogelijkheid om sanitair warm water te verwarmen ... Je vindt alle informatie die je nodig hebt in onze koopgids voor pelletboilers.

Wat is de toekomst van hernieuwbare verwarming in woningen?

Op federaal vlak

Het Nationaal Energie- en Klimaatplan 2021-2030 (NEKP 2023) bepaalt de strategische doelstellingen voor de energietransitie van verwarmingssystemen voor de residentiële sector.

Voor hernieuwbare energiebronnen zijn dit de krijtlijnen:

“De inzet van hernieuwbare technologieën zoals zonneboilers, warmtepompen, fotovoltaïsche zonne-energie, duurzaam biogas, duurzame biomassa, geothermische energie, waterkracht en offshore/onshore wind zal deze overgang op een kosteneffectieve manier ondersteunen.

Als belangrijk onderdeel van onze inzet voor de energietransitie zullen we de nodige investeringen doen en voornamelijk onze eigen energiebronnen gebruiken.”

Maar ook:

“In België hebben we geen olie- of gasreserves, geen uranium enz. België is altijd bijzonder afhankelijk geweest van de invoer van olie, steenkool, aardgas en uranium.

Zelfs een massaal gebruik van onze eigen natuurlijke bronnen zal niet volstaan om aan onze vraag naar energie te voldoen. Import zal dus een belangrijk deel van onze energievoorziening blijven uitmaken.

Onze import zal in toenemende mate gericht zijn op hernieuwbare en klimaatneutrale elektriciteit en andere bronnen uit andere landen, waaronder de landen die grenzen aan de Noordzee, waar een aanzienlijk potentieel is voor offshore-energieopwekking. Op deze manier zorgen we voor een grotere energieonafhankelijkheid en een grotere diversificatie van de aanvoerroutes.”

Vlaanderen: voorrang voor geothermische energie en warmtenetten

Hier krijgen geothermische energie en de ontwikkeling van warmtenetten de voorkeur. Aerothermische energie is ook een van de oplossingen.

Brussel: voorrang voor aerothermische en geothermische warmtepompen

Het Brussels Gewest zet eerst in op aerothermische warmtepompen en daarna op geothermische energie. Houtbrandstof (die een impact heeft op de luchtkwaliteit in stedelijke gebieden) wordt niet ondersteund, en de toekomstige beschikbaarheid van biogas zal voornamelijk gebruikt worden voor de industrie en niet voor de residentiële sector. Het draait dus bijna allemaal om de warmtepomp.

Wallonië: voorrang voor lucht-waterwarmtepompen en houtenergie

Lucht-waterwarmtepompen en houtenergie worden ook het vaakst genoemd. Het gebruik van hout (pellets) als energiebron is in lijn met de doelstelling van de Waalse regering om tegen 2030 23,5 % hernieuwbare energie te gebruiken.

Conclusie

Bij het kiezen van de juiste verwarming ter vervanging van je aardgas- of stookolieboiler zijn er veel factoren om rekening mee te houden.

De belangrijkste zijn natuurlijk je budget en de isolatie van je huis. Hou er rekening mee dat een warmtepomp vrijwel onmogelijk te installeren is zonder voldoende isolatie.

Maar ook andere factoren kunnen van belang zijn, zoals ruimte, geluid, het verwarmen van sanitair water enz.

Raadpleeg daarom de inhoud van deze pagina wanneer nodig, zodat je met alle factoren rekening kunt houden en de juiste keuze kunt maken. 

Zie ons dossier Zie ons dossier Hoe kies je de beste verwarming voor je huis?