Alles wat je moet weten over de lucht-luchtwarmtepompen
De lucht-luchtwarmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht via een wisselaar gevuld met warmteoverdrachtvloeistof. De extra warmte die de pomp op deze basis produceert, wordt onder de vorm van warme lucht aan de woning afgegeven.
Bekijk ook ons gedetailleerde schema over de werking van een warmtepomp in ons dossier Een warmtepomp voor jouw verwarming.
De goedkoopste warmtepomp
Merk op dat de lucht-luchtwarmtepomp bij aanschaf de goedkoopste van allemaal is. Volgens een studie uitgevoerd in 2024 door de GREG, de federale regulator voor energie, is de lucht-luchtwarmtepomp de enige die succesvol kan concurreren met de verwarmingsketels op fossiele brandstoffen als we rekening houden met alle kosten: investering, onderhoud, BTW en energiekosten.
In dit dossier vertellen we je alles wat je moet weten over dit specifieke model: de lucht-luchtwarmtepomp die je woning kan verwarmen en koelen.
Wat is het rendement van een lucht-luchtwarmtepomp voor de verwarming?
We hebben het hier over de algemene prestatiecoëfficiënt (COP) in testcondities, de seizoensprestatiefactor (SCOP) die dichter bij de werkelijke gebruiksomstandigheden ligt, en de vertrekken van de woning die het rendement van het toestel beïnvloeden.
Kan een lucht-luchtwarmtepomp ook koelen?
De lucht-luchtwarmtepomp is omkeerbaar en kan koelen. Het wordt zelfs vaak geplaatst om als airconditioner te dienen. Zonnepanelen kunnen goed helpen voor het koelen met een lucht-luchtwarmtepomp.
Waaruit bestaan lucht-luchtwarmtepompen?
Een lucht-luchtwarmtepomp omvat een externe unit en een of meerdere interne units in functie van de vertrekken en het volume die je wilt verwarmen. Hou rekening met één belangrijk detail: de koelvloeistofleiding.
Wanneer is een lucht-luchtwarmtepomp interessant?
Naast het leveren van koude lucht in de zomer, is een lucht-luchtwarmtepomp ook interessant om je woning te verwarmen. In een overgangsfase kan je zo je radiatoren vervangen om het gebruik van de centrale verwarming te beperken. We leggen je alles uit.
Kosten en premies voor de lucht-luchtwarmtepompen
Enkel in Vlaanderen kan je, onder bepaalde voorwaarden, een premie krijgen voor de aankoop van een lucht-luchtwarmtepomp. Het goede nieuws: de lucht-luchtwarmtepomp is de goedkoopste van allemaal.
Eventuele vergunning, plaatsing en onderhoud van de lucht-luchtwarmtepompen
Eén dag volstaat voor de plaatsing die door een vakman uitgevoerd wordt. Let wel op voor geluidshinder door de externe unit. Het onderhoud is gemakkelijk.
Lucht-luchtwarmtepomp: voor- en nadelen
Na het overlopen van de voor- en nadelen van de lucht-luchtwarmtepompen, maken we een zeer positieve balans op van de goedkoopste van alle warmtepompen.
Wat is de COP?
De Coefficient of Performance (COP) van een warmtepomp is de verhouding tussen elektriciteit die de pomp verbruikt en de warmteafgifte door de pomp. De productfiche van een warmtepomp vermeldt meestal een algemene prestatiecoëfficiënt (COP) in testomstandigheden. De prestatie van verschillende warmtepompen kun je dus vergelijken op basis van deze COP.
Wat is de SCOP of SPF?
De werkelijke omstandigheden waaraan een warmtepomp in een gebouw blootgesteld wordt, komen meestal niet overeen met de omstandigheden tijdens de tests.
Daarom geeft de gemiddelde seizoensprestatiefactor (SPF), het vroegere de Seasonal COP (SCOP), een beter idee van het prestatierendement van een warmtepomp. De SPF is de gemiddelde prestatiecoëfficiënt van de warmtepomp berekend over het hele werkingsjaar.
5 maal minder energieverbruik ten opzichte van de werkelijk geleverde warmte
Volgens onze onze laatste test toonde het beste apparaat een hoge mate van betrouwbaarheid in termen van COP bij verschillende temperaturen. De vermelde SCOP is daarom voldoende betrouwbaar als referentie en was 5,1. Dat betekent dat, over een heel stookseizoen, het apparaat 5 keer minder energie verbruikt dan de daadwerkelijke warmte die het levert.
Afhankelijkheid van de buitentemperatuur maar steeds efficiënt bij -7°C
Aangezien lucht-luchtwarmtepompen warmte uit de buitenlucht halen, worden de prestaties ervan door het klimaat bepaald. Koude buitenlucht heeft een negatieve invloed op het verwarmingsvermogen.
Toch geeft het Beste van de Test-toestel nog een verwarmingsvermogen van 3.04 kW bij – 7°C, wat genoeg is om de leefruimte van een woning te verwarmen.
Lucht-luchtwarmtepompen zijn omkeerbaar. Daardoor kunnen ze warmte in de winter opwekken en koelte in de zomer, tijdens de hittegolven.
Met de klimaatsverandering is een koelsysteem geen overbodige luxe. Vooral omdat na enkele dagen de hitte altijd in de huizen binnenkomt, zelfs als ze goed geïsoleerd zijn.
Koelvermogen, EER en SEER
Het koelvermogen van lucht-luchtwarmtepompen ligt tussen 1,5 tot 7 kW of meer.
Met betrekking tot de koelproductie, geeft de Energy Efficiency Ratio (EER) of de koelefficiëntiecoëfficiënt een idee van het rendement van de toestellen.
Voor vaste airconditioners gebruiken we eerder de SEER, dit is de seizoensgebonden EER: het gewogen gemiddelde van het rendement van het toestel dat aan verschillende condities met betrekking tot de temperatuur en het vermogen, blootgesteld wordt.
Meer details over deze begrippen vind je in onze koopgids voor vaste airconditioners.
Naar onze Koopgids voor vaste airconditioners
Zonnepanelen, partners van de warmtepomp om te koelen
Beschik je over zonnepanelen? Laat dan de koeling vooral in werking tijdens de uren dat de zonnepanelen het meest produceren om autoconsumptie te bevorderen.
Omdat de kans groot is dat de nodige energie voor deze koelingssystemen door hernieuwbare productie gedekt is, helpen ze om uitval van zonnepanelen te voorkomen. Een bijkomede troef als we weten dat in volle zomer, de stabiliteit van het elektriciteitsnet steeds belangrijker wordt vanwege de toename van het aantal zonnepanelen op de daken van woningen.
Meer informatie over zonnepanelen in combinatie met warmtepompen vind je in ons dossier Een warmtepomp voor jouw verwarming.
Het toestel bestaat uit:
- een externe unit;
- een of meer interne units in de woning, afhankelijk van het aantal delen van de woning dat verwarmd of gekoeld moet worden.
- een kleine leiding met de koelvloeistof die de interne en externe units met elkaar verbindt.
De interne units van een lucht-luchtwarmtepomp
De interne units zijn in het algemeen tussen 70 en 100 cm lang, ongeveer 20 cm diep en 20 tot 35 cm hoog. Meestal worden ze in de hoogte aan de muur geplaatst.
Sommige interne units worden aan het plafond geplaatst (vaak in het vals plafond ingebouwd) maar ze kunnen ook als een radiator (ventiloconvector) geplaatst worden.
De externe units van een lucht-luchtwarmtepomp
De externe unit is in standaarduitvoering ongeveer 80 cm lang, ongeveer 55 cm hoog en 30 cm diep. De fabrikanten geven de interne units een steeds mooier design maar de externe units blijven op dat vlak achter. Er bestaan verbergelementen om de visuele impact te beperken, maar deze moeten wel open blijven om te vermijden dat de prestaties verminderen.
Als vervanging van de elektrische radiatoren
Deze technologie is zeer doeltreffend in matig geïsoleerde woningen, of huizen of appartementen die eind jaren 90 gebouwd zijn en vaak met elektrische accumulatoren verwarmd worden. De factuur wordt in dat geval onmiddellijk door 3 of zelfs 4 gedeeld.
.jpg?la=fr-be&rev=1f146d0d-8bbb-4776-9b05-30308614dde1&mw=660&hash=7B1E30FCA6F270CEC42EB5BDA26F15DF)
Het gebruik van de centrale verwarming beperken
De lucht-luchtwarmtepomp is niet duur, wordt in de meest verwarmde woonruimte geplaatst en kan in de lente en de herfst gebruikt worden, de twee seizoenen waarin het rendement het hoogste is. Dit verkort de periode waarin de centrale verwarming nodig is, met alle besparingen die daarmee gepaard gaan.
Als overgang in minder goed geïsoleerde woningen
We zeggen het vaak: de absolute prioriteit is isoleren en het zoveel mogelijk verminderen van de energiebehoefte aan de bron. Daar zijn echter hoge kosten aan verbonden. Het is niet altijd mogelijk om de renovatiewerken te bekostigen die nodig zijn voor het gebruik van doeltreffende verwarmingsinstallaties op lage temperatuur.
Wat kun je dan doen? Je verwarmingsketel vervangen door een fossiele brandstofketel of een zeer krachtige lucht-waterwarmtepomp op hoge temperatuur tegen een hoge prijs van 15 tot € 20.000? Uitgerekend in die omstandigheden heeft de lucht-luchtwarmtepomp de beste troeven.
Joker en mogelijk uitstel van de energietransitie
Deze optie – ook wel decentrale hybridisatie genoemd – stelt je in staat een zo groot mogelijk budget te behouden voor stapsgewijze isolatiewerkzaamheden aan je woning, met behoud van de premies. Dit verlicht de druk op de oude ketel die dan enkel nog tijdens piekmomenten in de winter gebruikt wordt.
Als de verwarmingsketel het toch zou begeven, kan de warmtepomp ook als back-up dienen terwijl de isolatiewerkzaamheden worden voltooid en offertes ontvangen worden voor een nieuwe - mogelijk minder krachtige - verwarmingsketel.
De lucht-luchtwarmtepomp is de goedkoopste van allemaal.
De externe unit kost tussen € 1 000 en € 2 000 excl. BTW. Voor de distributie van de warmte in de woning tel je nog € 100 tot € 600 bij per externe unit. Reken dus op een bedrag tussen € 1 500 en € 3 000 incl. BTW, plaatsing inbegrepen.
Dat is niet veel vergeleken met de lucht-waterwarmtepompen waarvan de prijs tegen € 10 000 liggen. Of zelfs € 15 000 als een deel van de radiatoren gewijzigd moet worden, of als een deel van de verwarming via de vloer geplaatst moet worden, met in dat geval ook nog de kosten voor de vernieuwing van de vloer op zich. En dan zwijgen we nog over de lucht-waterwarmptepompen die nog duurder kunnen zijn.
Welke premies voor de lucht-luchtwarmtepompen?
Lucht-luchtwarmtepompen zijn nog steeds uitgesloten van premies in Brussel en Wallonië.
In Vlaanderen daarentegen zijn er premies voor alle soorten warmtepompen voorzien. Weliswaar met rendementseisen en specificaties als de warmtepomp zou worden gebruikt voor het koelen van de woning.
Meer informatie vind je in ons artikel Hoeveel premie krijg je voor een warmtepomp?
Meer informatie over de installatie vind je in ons dossier Een warmtepomp voor jouw verwarming.
Hoe plaats je een lucht-luchtwarmtepomp?
Je moet onder andere de externe unit op een trillingdemper plaatsen om trillingen op te vangen, de interne unit(s) plaatsen; de stroomaansluitingen plaatsen, het circuit (dat door een vakman achteraf met koelvloeistof gevuld wordt) door een externe muur heen plaatsen, de leiding(en) van het condensatiewater naar buiten toe plaatsen of ze aan de riolering verbinden.
De installatie neemt in principe niet meer dan een dag in beslag.
Hoe onderhoud je een lucht-luchtwarmtepomp?
De lucht-luchtwarmtepompen zijn niet alleen goedkoop bij aanschaf, ze hebben ook minimaal onderhoud nodig, dat je heel gemakkelijk zelf kunt uitvoeren.
Het volstaat om de filter van de interne unit schoon te maken. Je bespaart nog meer geld dus. Het is echter aan te raden om het apparaat af en toe te laten nakijken, vooral als je merkt dat het rendement daalt.
Voordelen
|
Bekijk ook: 8 redenen om voor een lucht-luchtwarmtepomp te kiezen
Nadelen
|
De lucht-luchtwarmtepomp, een doeltreffende oplossing
Dankzij het uitstekende rendement is de lucht-luchtwarmtepomp een krachtige verwarmingsoplossing die tevens de goedkoopste op de markt is.
Het biedt aanzienlijke besparingen voor diegenen die verwarmen met elektriciteit via accumulatoren of directe elektrische verwarming.
Het kan een overgangsoplossing zijn voor wie de woning wil isoleren en tegelijkertijd het gebruik van zijn verouderde centrale verwarming wil beperken. Tot slot is de omkeerbaarheid een voordeel tijdens zomerse hittegolven.
We mogen echter niet vergeten dat hiervoor een unit buitenshuis geïnstalleerd moet worden, met een klein maar reëel risico op lawaai voor de buren in de zomer, vooral 's nachts als de ramen openstaan.
Beschik je over zonnepanelen? Laat dan de koeling vooral in werking tijdens de uren dat de zonnepanelen het meest produceren om autoconsumptie te bevorderen. Wie weet zal je zo de warmtepomp ‘s nachts zelfs niet moeten gebruiken. Indien wel, dan is het aantal decibel in stille modus best te doen zodat je nog van je nachtrust geniet.