Isoleren in 5 vragen

Wat is het beste isolatiemateriaal?

Er bestaat niet zoiets als het beste isolatiemateriaal. Elk isolatiemateriaal heeft zijn kwaliteiten en heeft als hoofdbedoeling om de warmteverliezen via het dak, de muren en de vloer tegen te gaan.

Toch laat zelfs een geïsoleerd vlak laat nog warmte ontsnappen. Elk isolatiemateriaal is op zich immers nog licht warmtegeleidend. Dat verschijnsel wordt uitgedrukt via de lambdawaarde. Hoe minder warmte het materiaal geleidt, hoe kleiner die lambdawaarde en hoe beter het materiaal isoleert (bij eenzelfde dikte). De courante isolatiematerialen hebben een waarde tussen 0,020 en 0,040 W/mK.

Welk isolatiemateriaal kun je dan het beste gebruiken? Een isolatiemateriaal met een hogere lambdawaarde is een goede keuze. Het volstaat in principe om een grotere dikte van dat materiaal te nemen om eenzelfde effect te verkrijgen (voor zover daartoe voldoende ruimte is).

Ook beantwoorden we de volgende vragen voor je: 

Wil je je woning isoleren? Dan kun je aan de slag via ons energieplatform. Wij zoeken voor jou een vakman uit jouw streek en je geniet tegelijk juridische bescherming.

Hoe dik moet je isoleren?

Eigenlijk moet er niet worden gerekend in centimeters, maar in termen van warmteweerstand van het isolatiemateriaal. Dan hebben we het concreet over de R-waarde, die doorgaans dient als basis voor de toekenning van premies door de overheid. Die R-waarde is omgekeerd evenredig met de lambdawaarde: hoe hoger de R-waarde, hoe beter.

Eenzelfde type van isolatiemateriaal is echter vaak beschikbaar in tal van varianten. Dat speelt een rol bij de dikte die is vereist om een bepaalde R-waarde te verkrijgen.

Als je in de diverse Gewesten aanspraak wilt maken op een premie, zul je een bepaalde R-waarde moeten halen. Hieronder vind je de aanbevolen diktes voor dakisolatie. Let wel: de precieze dikte kan uiteenlopen afhankelijk van welke variant van het isolatiemateriaal wordt toegepast.

	Aanbevolen dikte voor dakisolatie (in cm) (warmteweerstand R = ...)
Isolatiemateriaal	5 m²K/W (in Vlaanderen en Brussel)	6 m²K/W (in Wallonië)
fenolschuim	10	12
polyurethaan	11	13
polyisocyanuraat	11	13
geëxtrudeerd polystyreen	14	16
geëxpandeerd polystyreen	15	18
glaswol	15	18
rotswol	15	18
cellulosewatten	18	21
vlas	19	22
cellenglas	18	22
gerecycleerd katoen	20	23
hennep	20	24
grasvezel	20	24
kurk	20	24

In de praktijk kun je niet altijd even fors isoleren. Zo vormt de dikte van de spouw een beperking bij spouwmuurisolatie. Als je aan de buitenkant van de gevel isoleert, kun je op andermans terrein komen (bv. op het trottoir) of kun je te ver naar voren komen om nog een vlotte aansluiting met het dak te kunnen maken. En bij renovatie van een vloer heb je vaak een beperkte hoogte beschikbaar.

Hoeveel kost isolatie?

De prijs van isolatie kan van veel factoren afhangen: het materiaal zelf, de dichtheid ervan, de brandweerstand, de vorm (bv. met tand en groef), het merk en de plaats van aankoop enz. En bij plaatsing door een aannemer natuurlijk ook van de plaatsingskosten. Vraag steeds bestekken bij verschillende aannemers op.

Enkele richtprijzen

Hierbij de gemiddelde prijzen die we hebben genoteerd in de periode september 2022 tot januari 2023.

Prijs btw inbegrepen per m²
Isolatiemateriaal	voor de aanbevolen dikte in Vlaanderen en Brussel (warmteweerstand R = 5 m²K/W)	voor de aanbevolen dikte in Wallonië (warmteweerstand R = 6 m²K/W)
glaswolplaten	15	19
gerecycleerd katoen	24	30
grasvezel	26	32
houtvezel	32	38
polyurethaan	35	35
hennep	38	45
vlas	40	55

Ga je zelf aan de slag en ben je enkel op zoek naar het isolatiemateriaal? Een goede raad: vergelijk dan de prijzen in verschillende winkels en beperk je niet tot de doe-het-zelfzaken. Vaak zijn speciaalzaken of bouwmaterialenhandels goedkoper.

Laat je de werken door een vakman uitvoeren, dan zijn dit enkele richtprijzen. Hou er rekening mee dat die prijzen soms kunnen fluctueren.

• Wolachtige isolatie plaatsen in een schuin dak, bv. tussen de kepers: € 75 - 85 per m²
• Cellulose inblazen in een schuin dak: € 85 - 110
• Isolatie boven op het dak (sarkingdak): € 310 - 370 per m²
• Isolatie boven op een plat dak (warm plat dak): € 185 - 310 per m²
• Isolatie tussen de houten balken van een plat dak (compact plat dak): € 75 - 85 per m²
• Na-isolatie van de spouwmuur: € 18 - 30 per m²
• Isolatie van de muren langs buiten met afwerking in crepi of hout: € 150 - 280 per m², exclusief aanpassingen.
• Isolatie van de muren langs binnen: € 75 - 100 per m², exclusief binnenafwerking
• Vloerisolatie tegen het plafond van een kelder of een kruipruimte: € 60 - 85 per m²
• Vloerisolatie op bestaande vloer: € 110 - 140 per m²

Doorgaans zul je een investering in isolatie in een redelijke termijn terugverdienen, vooral wanneer je een schuin dak isoleert of je een spouwmuur na-isoleert. Maar ook in andere situaties zul je jouw investering uiteindelijk terugverdienen, ook al kan dat 10 tot 20 jaar duren. Weet dat isolatie in principe een leven lang meegaat en nooit enig onderhoud behoeft.

Hoe vochtproblemen te vermijden?

Wanneer je jouw woning isoleert, kan het risico op condensvorming soms groter worden. Een goede ventilatie in de woning en de plaatsing van een dampscherm helpen dat risico inperken of uitsluiten.

Ventileer en maak tegelijk je woning luchtdichter

Ventileren kan bijvoorbeeld door roosters aan te brengen in het schrijnwerk of met behulp van mechanische ventilatiesystemen (systeem C of systeem D). Het is inderdaad cruciaal dat er nergens nog ongecontroleerde luchtstromen zijn en tocht wordt vermeden.

Hoe dan ook moeten de naden tussen de stukken isolatie met tape worden afgedicht of moet er een folie over de isolatie komen (die tegelijk als zgn. dampscherm kan dienen).

Binnenbepleistering zal helpen een wand luchtdicht te maken. Verder moeten de aansluitingen met muren of plafonds goed worden verzorgd (onder meer afgewerkt met silicone).

Plaats een dampscherm

In de winter is het binnen uiteraard warmer dan buiten en warme lucht kan meer waterdamp bevatten door het ademen of transpireren van de bewoners, door te koken of door de badkamer te gebruiken. Welnu, die waterdamp heeft de neiging om van binnen naar buiten doorheen de wanden te gaan en op de koude delen van die wanden neer te slaan en daar te condenseren. Dat kun je beletten door de plaatsing van een dampscherm aan, wat men noemt, de “warme” kant van de isolatie.

Concreet wordt vaak een folie (polyethyleenfolie of aluminiumfolie) gebruikt als dampscherm. Veelal gaat het om dezelfde folie als degene die wordt gebruikt om de ruimte luchtdicht te maken, maar bepaalde isolatiematerialen kunnen ook zelf die functie opnemen. Zo laat cellenglas helemaal geen damp door. Ook geëxtrudeerd polystyreen presteert goed op dit vlak. Omgekeerd houden materialen als fenolschuim, minerale wol of isolatiemateriaal op plantaardige basis het vocht helemaal niet tegen.

In plaats van een scherm op te trekken kan het vocht ook tijdelijk worden opgeslagen in capillair actieve materialen die het vocht opnieuw naar binnen of buiten afgeven als de binnenhuishouding verandert. Er kan ook worden gewerkt met een dampscherm met een zgn. variabele μ. Die houdt de damp tegen wanneer dat nodig is, maar laat die dan weer door op andere momenten dat de muur kan uitdrogen.

Zo ga je concreet te werk

Zet eerst alles op een rijtje alvorens te beginnen met isoleren.

• Ga eerst na welk isolatiemateriaal het meest geschikt is volgens de behoeften en de specifieke eigenschappen van de woning. Ga bv. na hoeveel ruimte beschikbaar is om de isolatie aan te brengen en of je bv. over het materiaal moet kunnen lopen. Zo moet bij vloerisolatie de drukvastheid van het materiaal voldoende zijn. En misschien vind je criteria als de brandweerstand of het ecologische aspect essentieel.
• Controleer of je met de dikte van dit materiaal voldoet aan de voorwaarden die op zijn minst recht geven op een premie. Aarzel niet om te gaan voor een zo fors mogelijke dikte van isolatie; de meerprijs voor enkele centimeters extra isolatie blijft doorgaans beperk, terwijl het werk van de uitvoering veelal hetzelfde blijft bij een forsere dikte.
• Streef altijd naar een doorlopende isolatiemantel rond de bouwschil van de woning. Besteed daarbij extra aandacht aan de aansluitingen tussen muren en dak of tussen muren en ramen om geen koudebruggen en dus geen warmteverliezen te veroorzaken.
• Het is cruciaal om goed op voorhand te bepalen welke isolatiewerkzaamheden en andere energiebesparende ingrepen je zult uitvoeren en die werken op elkaar af te stemmen, ook al zal je ze in de tijd spreiden. Op die manier vermijd je lock-ins; dat zijn situaties waarbij een bepaalde ingreep latere ingrepen kan bemoeilijken of zelfs onmogelijk maken.
• Maak tot slot jouw keuze op basis van een vergelijking van enkele offertes. Probeer er minstens drie te bemachtigen. Tijdens het plaatsbezoek van de aannemer doe je er goed aan vragen te stellen over diens aanpak. Je kunt er soms veel uit leren.