Wel of geen batterij voor de beste opbrengst van je zonnepanelen?

Waarom investeren in zonnepanelen?

Alleen al vanuit milieuoogpunt zijn zonnepanelen interessant, aangezien een grote hap van de opgewekte energie meteen wordt benut.

Dat vermijdt zowel overbelasting van het stroomnet door injectie als overbelasting door de lagere afname van stroom. Doordat de prosument (de consument die zelf energie opwerkt, nvdr.) gedeeltelijk zelfverzienend wordt, blijft ook het gebruik van productiemiddelen op nationaal niveau beperkt.

Ontdek onze actie voor zonnepanelen

Zijn zonnepanelen rendabel?

Een fotovoltaïsche installatie is winstgevend wanneer de besparingen of inkomsten gelijk of hoger zijn dan de initiële kosten en andere investeringen. Deze kosten-batenanalyse bepaalt of zonnepanelen voor jou een goede investering zijn.

Een kosteneffectieve installatie produceert voldoende elektriciteit om de investering uiteindelijk te compenseren. Op langere termijn levert dat financiële voordelen op én dragen zonnepanelen bij aan de transitie naar schonere, duurzamere energie.

Zonnepanelen zonder batterij

Hoe werken zonnepanelen zonder thuisbatterij?

Wie een dak heeft dat veel zon opvangt, kan met zonnepanelen zelf stroom opwekken. De hoeveelheid geproduceerde elektriciteit hangt af van de intensiteit van de zon, die varieert afhankelijk van het tijdstip van de dag en het seizoen.

Zonnepanelen gebruiken fotovoltaïsche cellen om zonlicht om te zetten in elektriciteit. Idealiter worden ze geplaatst op een goed georiënteerd dak zonder al te veel schaduw.

Een zogenaamde omvormer zet de geproduceerde elektriciteit om in stroom die compatibel is met ons elektriciteitsnet (230 volt). Opgewekte stroom die niet meteen wordt verbruikt, wordt op het elektriciteitsnet gezet om andere huizen in de buurt van stroom te voorzien.

Voordelen van zonnepanelen zonder batterij

• Lagere prijs. Zonder batterij betaal je minder installatiekosten, wat de initiële investering betaalbaarder maakt. 
• Eenvoudig in onderhoud: Minder apparatuur betekent ook minder onderhoudskosten én tijd. 
• Langere levensduur van de installatie: Zonnepanelen vereisen over het algemeen minder reparaties of vervanging van onderdelen dan thuisbatterijen. 
• Verkoop van overbodige stroom: Elektriciteit die wordt geproduceerd maar niet wordt verbruikt, wordt op het net geïnjecteerd en verkocht, wat extra inkomsten betekent. 
• Geen energieverlies: Zonder batterij heb je geen energieverlies door opslag, zoals kan voorkomen door batterijconversie en opwarming van de batterij. 
• Snellere en eenvoudigere installatie: Zonder batterij is het installatieproces sneller en minder complex.

Nadelen van zonnepanelen zonder batterij  

• Afhankelijkheid van het elektriciteitsnetwerk: Zonder batterij kun je de geproduceerde elektriciteit niet opslaan voor later gebruik.
• Beperkt zelfverbruik: Overdag geproduceerde elektriciteit moet onmiddellijk worden verbruikt, wat mogelijk niet overeenkomt met de energiebehoeften van een huishouden dat vooral 's avonds of 's nachts stroom nodig heeft. 
• Beperkt totaalrendement: Zonder batterij is het eigen verbruik beperkt, waardoor je minder bespaart op de elektriciteitsfactuur. 
• Variabiliteit van de inkomsten bij injectie: De inkomsten van de verkoop van jouw elektriciteit aan het elektriciteitsnet zijn een pak lager dan de prijs die je zelf betaalt voor stroom, en kunnen in de loop van de tijd variëren of nog verder afnemen.

Hoeveel kosten zonnepanelen zonder batterijen en hoeveel brengen ze op? 

De kosten van zonnepanelen zijn sinds de jaren 2000 aanzienlijk gedaald. Terwijl je vroeger meer dan € 6 000 per kilowattpiek (kWp) betaalde, vind je nu aanbiedingen voor installaties onder € 1 000 per kWp, alles inbegrepen.

Om de beste prijs te krijgen, kun je het best meerdere aanbiedingen vergelijken. Prijzen kunnen immers variëren in functie van het type en de kwaliteit van de panelen, evenals andere bijkomende kosten zoals werkuren of noodzakelijke elektrische aanpassingen. 

De prijs van je installatie heeft een direct effect op de winstgevendheid van je zonnepanelen. Bereken daarom altijd de totale kosten per kilowattpiek.

Hoe winstgevend zijn zonnepanelen?

Zonnepanelen met batterij

Hoe werken zonnepanelen met thuisbatterij?  

Door je installatie uit te breiden met een batterij kun je je zelfverbruik verhogen. Wanneer je zonnepanelen meer elektriciteit opwekken dan nodig (bijvoorbeeld overdag), wordt het overschot opgeslagen in de batterij. Je kunt deze opgeslagen energie vervolgens gebruiken wanneer er geen of minder zon is, zoals 's nachts of op bewolkte dagen.

Het grote voordeel van een thuisbatterij is het feit dat je de geproduceerde stroom zelf kunt gebruiken wanneer je wil, in plaats van deze tegen een vaak lagere prijs aan je energieleverancier te verkopen.

Er zijn echter grenzen aan deze opslagcapaciteit. Als jouw batterij bijvoorbeeld 10 kWh kan opslaan, maar je produceert op een zonnige dag 35 kWh, dan wordt het teveel alsnog geïnjecteerd op het net.

Weet ook dat je de elektriciteit die je in de zomer produceert, niet langdurig kunt opslaan voor gebruik in de winter. Batterijen kunnen energie immers maar een paar dagen opslaan. Eens de batterij leeg is, zul je - zoals gewoonlijk - elektriciteit moeten afnemen van het net. 

Voordelen van een installatie met batterij

• Prijzen van batterijen dalen momenteel sneller dan die van andere alternatieve technologie
• Energiedichtheid
• Diepte van ontlading
• Geen onderhoud
• Beveiliging kan goed beheerd worden, ook al blijft deze problematisch

Nadelen van een installatie met batterij

• Onzekerheid over de toekomstige evolutie van de prijs en dus ook over de winstgevendheid
• Gevolgen van een storing van het beveiligingssysteem
• Huidig gebrek aan degelijke recycling van zulke batterijen
• Impact voor het milieu door gebruik van gelimiteerde natuurlijke grondstoffen

Kosten en opbrengst van zonnepanelen met batterij

De opbrengst en winstgevendheid van een installatie met zonnepanelen en een batterij is vooral afhankelijk van de elektriciteitsprijs. Na de energiecrisis in 2022 stabiliseerde de markt zich in 2023 en daalden de prijzen opnieuw in de eerste helft van 2024. 

Een gemiddeld huishouden met zonnepanelen verbruikt 20 tot 30 % van de opgewekte elektriciteit. Met een batterij stijgt dit aandeel, maar slechts tot een bepaald niveau. Met een batterij van het juiste formaat is het mogelijk om het zelfverbruik te verhogen tot zo'n 60  %, ongeveer een verdubbeling. 

Een tweede belangrijke factor zijn de kosten van de batterij en installatie ervan. Op basis van een analyse van 58 offertes verzameld tussen oktober 2021 en april 2024 kost een batterij gemiddeld € 778 per kWh (inclusief 6 % btw). Prijzen schommelen tussen € 600 en € 850 per kWh, afhankelijk van de grootte van de batterij.

Batterijen met een grotere capaciteit (10 tot 15 kWh) vallen meestal goedkoper uit (€ 600 per kWh) dan kleinere batterijen (€ 700 tot € 850 per kWh).

Verschil in opbrengst van zonnepanelen met of zonder batterij

Initiële kosten 

De kosten voor zonnepanelen blijven dezelfde, ongeacht of ze met of zonder batterij zijn geïnstalleerd. Op basis van de geanalyseerde offertes zien we wel een daling in de gemiddelde prijzen van installaties, vooral bij de goedkoopste aanbiedingen. 

Wat is het rendement op de investering?

Om de winstgevendheid van een thuisbatterij te evalueren, deden we verschillende simulaties. Daarbij deden we alsof batterijen hun volledige capaciteit behouden en het zelfverbruik dus over de ganse levensduur vergroten.

We hielden er dus geen rekening mee dat de capaciteit van een batterij in de loop van de tijd afzwakt, net zoals ook de hoeveelheid stroom die de zonnepanelen opwekken enigszins kan afnemen.

We gingen bij onze simulaties van volgende elementen:

• Prijs zonnepanelen: € 1 200 per kWp, inclusief btw
• Prijs batterij: € 600 per kWh, inclusief btw
• 5 kWp PV-installatie, met een jaarproductie van 4 706 kWh
• Jaarlijks stroomverbruik: 5 000 kWh
• Initieel zelfverbruik: 32 % (1 502 kWh)
• Stijging zelfverbruik dankzij batterij van 5 kWh: + 28 % (+ 1 316 kWh) 
• Batterijverlies: 142 kWh per jaar

Hoeveel besparen met batterij op lange termijn?

In ons voorbeeld nemen we een gezin met een PV-installatie die bijna 5 000 kWh per jaar produceert, een batterij van 5 kWh en daardoor een extra zelfverbruik van 28 %. Dit is de vergelijking zonder en met batterij:

De zonnepanelen op zich produceren 4 700 kWh per jaar. Zo'n 1 500 kWh aan opgewekte stroom wordt onmiddellijk verbruikt, de overtollige stroom (oranje) wordt op het net geïnjecteerd.

Na plaatsing van de batterij wordt er 1 455 kWh minder geïnjecteerd. Het grootste deel daarvan, 1 315 kWh, gaat effectief naar zelfverbruik, terwijl een kleine hoeveelheid (140 kWh) verloren gaat, vooral als gevolg van de warmte die wordt gegenereerd bij het opladen van de batterij. 

Hoeveel besparen met batterij op korte termijn?

Laat ons deze vergelijking nu in financiële termen bekijken, en evalueren hoeveel je daadwerkelijk kunt besparen met een batterij:

Zonder batterij ligt de winst van het zelfverbruik op € 375 per jaar: dit is het bedrag dat je minder spendeert aan de aankoop van stroom via het net. Met batterij wordt er nog eens € 275 per jaar uitgespaard (rekening houdende met € 5 batterijverlies).

Omdat het gezin door de batterij minder elektriciteit injecteert op het net, zakken de inkomsten van € 130 naar € 70 per jaar. De totale nettowinst van de batterij komt daardoor neer op € 215 per jaar.

Is een thuisbatterij financieel interessant?

Op basis van simulaties duurt het ongeveer 10 jaar vooral de initiële investering van de batterij is terugverdiend.

Uitgaande van een levensduur van 15 jaar, heb je in theorie nog 5 jaar de tijd om winst te maken. Als we echter rekening houden met de geleidelijke achteruitgang van de opslagcapaciteit, is de kans echter klein dat je investering geld zal opleveren.

Een PV-installatie met alleen zonnepanelen is daarom meer rendabel dan een installatie met zonnepanelen én batterij.

Welke factoren beïnvloeden de opbrengst van je zonnepanelen?

Naast de geleidelijke afname van de batterijcapaciteit tellen ook de energieverliezen als gevolg van de werking van de batterij zelf mee bij de inschatting van de winstgevendheid van een thuisbatterij. Die verliezen zijn te wijten aan de bestuurssystemen van je batterij.

Energieverlies treedt vooral op tijdens de stroomomzetting, het handhaven van een minimumtemperatuur in de winter, en door de warmte die wordt geproduceerd bij het opladen van de batterij.

Samen zijn deze verliezen goed voor 10 tot 15 % van de capaciteit van de batterij. De werkelijke efficiëntie van thuisbatterijen ligt dus vaak lager dan wat door fabrikanten wordt beweerd.

Conclusie: is het de moeite om een batterij te installeren bij je zonnepanelen?

Batterij vergroot de winstgevendheid van je zonnepanelen niet

Gezien de huidige batterijprijzen is het moeilijk om winst te maken, tenzij je uitgaat van zeer optimistische scenario's over hun levensduur. Een defect of een slechte regeling van het systeem kan de winstgevendheid van batterijen daarentegen ernstig verminderen.

Momenteel lijkt een thuisbatterij ons daarom geen meerwaarde op je zonnepanelen. Zelfs als de prijzen 10 tot 20 % zouden zakken, blijft de winstgevendheid ontereikend.

Ook zonder batterij zijn je zonnepanelen rendabel, aangezien de niet-gebruikte elektriciteit wordt geïnjecteerd op het net, zelfs al liggen de terugleveringstarieven laag. Wij vragen ons af of zo'n batterij niet vooral psychologisch comfort biedt voor eigenaars van zonnepanelen die de terugdraaiende teller missen.

Zelfs met een dynamisch energiecontract (waarbij de prijs van elektriciteit varieert afhankelijk van de tijd) is een batterij geen financiële meerwaarde voor je PV-installatie. Hoe minder je betaalt met zo'n contract, hoe minder voordeel je haalt uit je thuisbatterij.

Je zelfverbruik verhogen

In plaats van een batterij te plaatsen, kun je daarom beter volop inzetten op het optimaliseren van je zelfverbruik. Verhoog je eigen verbruik door tijdens zonnige uren energiegulzige apparaten (zoals wasmachines of boilers) in te schakelen. Dat maakt je PV-installatie winstgevender én is goed voor het milieu.

Mocht de prijs van thuisbatterijen dalen of de technologie verbeteren, dan kun je binnen een paar jaar nog altijd een batterij overwegen.

In de toekomst zou ook een systeem voor energiedelen de winstgevendheid van je zonnepanelen kunnen verbeteren, door een drie tot vier keer hogere prijs aan te bieden dan de prijzen voor injecties.

Zo haal je alles uit je zonnepanelen