Voorschotfactuur voor energie: zo voorkom je een hoge jaarafrekening

Wat is een voorschotfactuur voor elektriciteit of gas?

Een voorschotfactuur is een tussentijdse factuur op basis van je energieverbruik van de voorbije jaren, gespreid over 12 maanden, tegen het tarief van je nieuwe contract.

Meestal betaal je de voorschotfactuur maandelijks, maar bij sommige leveranciers kan het ook twee- of driemaandelijks.

Wat is het verschil tussen een voorschotfactuur, een jaarafrekening en een slotfactuur?

Voorschotfactuur

Deze verdeelt je geschatte jaarlijkse energiekosten over 11 of 12 maanden. In een ideaal scenario dekken je voorschotten je volledige verbruik, zodat je niets hoeft bij te betalen wanneer de jaarafrekening in de bus valt.

Jaarafrekening

Deze ontvang je één keer per jaar, meestal rond dezelfde periode. Je energieleverancier vergelijkt dan je betaalde voorschotten met je werkelijke verbruik, op basis van de meteropname die hij via de netbeheerder ontvangt. Heb je een hoger verbruik dan verwacht? Dan volgt er een opleg. Heb je minder verbruikt, dan krijg je geld terug.

Slotfactuur

Dat is de factuur die je ontvangt bij een verhuis of wanneer je van leverancier verandert. Ze bevat de eindafrekening van je verbruik bij je vorige leverancier of voor je oude woning.

Is het verplicht om een maandelijks voorschot te betalen?

Nee, als je over een digitale meter beschikt, kun je ook kiezen om je energieverbruik maandelijks af te rekenen en dus niet met voorschotten te werken.

Dat heeft als groot voordeel dat je meteen weet waar je aan toe bent. Je betaalt namelijk voor wat je de voorbije maand werkelijk verbruikte, zoals je ook doet met je telecomfactuur. Zo vermijd je het risico op een hoge afrekeningsfactuur, bijvoorbeeld doordat je voorschotbedrag te laag werd ingeschat.

Lees er meer over in ons artikel over maandfacturatie.

Hoe wordt het voorschotbedrag berekend?

Waarmee houden leveranciers rekening bij het berekenen van het voorschot?

Het bedrag van je energievoorschot wordt bepaald op basis van twee elementen:

• je geschatte verbruik
• de prijs van je energiecontract

1. Je geschatte energieverbruik

Idealiter gebruiken energieleveranciers je historische jaarverbruik, bijvoorbeeld van de afgelopen 12 maanden of langer, om een inschatting te maken. 

Heb je nog geen verbruiksgegevens, zoals bij een recente verhuis, dan baseren ze zich op gemiddelde verbruiken voor vergelijkbare woningen.

2. De prijs van je energiecontract

De prijs per kilowattuur (kWh) hangt af van het soort tarief in je contract:

• Vast tarief: de prijs per kWh blijft gelijk gedurende de looptijd.
• Variabel tarief: de prijs verandert mee met de markt en wordt berekend op basis van de verwachte jaarprijs op het moment van afsluiten.

Daarbovenop komen ook nog nettarieven en heffingen, bepaald door de netbeheerders en de overheden. Die zijn afhankelijk van je verbruik en kunnen in de loop van het jaar wijzigen.

Voorbeeldberekening van een voorschot:

Stel:

• Jaarverbruik elektriciteit: 4.000 kWh
• Geschatte elektriciteitsprijs per kWh: € 0,12
• Nettarieven en heffingen: € 0,18 per kWh
• Totale prijs per kWh: € 0,30 per kWh

Dan is dit het voorschotbedrag:

• Jaarbedrag: 4.000 kWh x € 0,30 = € 1.200
• Maandelijks voorschot: € 100

Schatting versus werkelijk verbruik

Een voorschot is altijd gebaseerd op een schatting op een gegeven moment. Maar je werkelijke situatie kan veranderen, bijvoorbeeld:

• Je gezinssamenstelling wijzigt.
• Je vervangt je oude toestellen door energiezuinige varianten.
• Je installeert zonnepanelen.
• Je koopt een elektrische wagen.

Dan wijzigt je verbruik, en dat heeft invloed op je voorschot.

Bij variabele tarieven beweegt ook de energieprijs mee met de markt. Stijgt de prijs op de energiebeurzen, dan kan je voorschotbedrag onvoldoende zijn. Dat was bijvoorbeeld het geval tijdens de energiecrisis van 2021-2022 toen de prijzen sterk omhoogschoten.

Ook als je huidige contract afloopt en vernieuwd wordt, is het verstandig om je voorschot opnieuw te berekenen op basis van de nieuwe prijsvoorwaarden.

Wat verandert de plaatsing van een digitale meter?

De plaatsing van een digitale meter kan een grote hulp zijn bij het correct inschatten van je voorschotbedrag. Dankzij zo'n meter kun je meer inzicht krijgen in je energieverbruik. Je hebt bijvoorbeeld de optie om over te stappen naar maandelijkse afrekeningen op basis van werkelijk verbruik. Zo betaal je exact wat je verbruikt hebt, zonder verrassingen achteraf.

Geef je toch de voorkeur aan klassieke voorschotten? Dan biedt de digitale meter alsnog voordelen. Verschillende leveranciers stellen apps ter beschikking die jouw verbruik uit de digitale meter uitlezen. Zo kun je dagelijks je energieverbruik én je kosten opvolgen.

Tot slot zijn er ook verschillende slimme toepassingen op de markt die je toelaten om je verbruik in realtime te raadplegen.

Jouw rechten bij een te hoog voorschotbedrag

Kan ik een voorschotverhoging weigeren?

Ja, dat recht heb je. Je leverancier mag een voorschot pas verhogen als jij je er niet tegen verzet binnen de 15 dagen na kennisgeving, dat is wettelijk vastgelegd. Dus neen, je hoeft niet zomaar elk voorstel te aanvaarden.

Daarnaast verplicht het Consumentenakkoord voor Energie, een gedragscode die bedoeld is om jou als klant te beschermen, leveranciers om bij elke wijziging van het voorschotbedrag duidelijk uit te leggen hoe het bedrag precies berekend is, voor ze het effectief aanrekenen.

Wat als ik mijn voorschot wil verlagen?

Verwacht je een lager energieverbruik? Bijvoorbeeld omdat je recent je dak isoleerde of zonnepanelen liet plaatsen? Dan kun je zelf voorstellen om je voorschotbedrag te verlagen.

Bij de meeste leveranciers kun je dat zelf doen in de onlineklantenzone of in de app van je leverancier. Weet wel dat sommige leveranciers slechts een beperkte verlaging toelaten via jouw onlineklantenzone.

Wil je je voorschot nog meer verlagen, neem dan rechtstreeks contact met je leverancier. Maar wees je wel bewust van het feit dat een te laag voorschot kan leiden tot een hogere afrekeningsfactuur.

Wil je leverancier je voorschot niet of slechts gedeeltelijk aanpassen, dan moet hij die beslissing motiveren aan de hand van de berekeningswijze die hij gebruikt.

Bekijk ook onze video waarin energie-expert Jordi Van Paemel zijn tips voor een voordelige voorschotfactuur deelt:

Pas de instellingen van de cookies aan om deze video te bekijken. Accepteer "Advertentie cookies". KLIK HIER

Wat als ik mijn voorschotfactuur niet kan betalen?

Jij weet het best wat haalbaar is binnen je budget. Lukt het niet om je voorschotfactuur volledig te betalen? Verlaag het bedrag dan tot een niveau dat wél betaalbaar is voor jou.

Heb je moeite om je energiefactuur te betalen? Weet dan dat er diverse opties zijn. Je leest er alles over in ons artikel.

MOEITE OM JE ENERGIEFACTUUR TE BETALEN? DIT ZIJN JE OPTIES

Praktische tips om je voorschotten te beheren

Wil je verrassingen op je jaarafrekening vermijden? Dan loont het om actief je voorschotten op te volgen. Met deze praktische tips hou je controle over je energiefactuur:

Kies het juiste energiecontract

Niet meer betalen voor je energie dan nodig, begint uiteraard met de keuze voor het meest voordelige energiecontract. Neem je verbruiksgegevens bij de hand en vergelijk de actuele contracten op de markt. Of lees in ons artikel welke contracten momenteel het voordeligst zijn.

ENERGIECONTRACTEN VERGELIJKEN

Gebruik de app of website van je leverancier

De meeste leveranciers bieden een online platform of app waarmee je je energieverbruik eenvoudig kunt volgen. Bij een analoge meter voer je zelf regelmatig je meterstanden in, terwijl bij een digitale meter je verbruiksgegevens automatisch worden gekoppeld. Zo zie je snel of je meer of minder energie verbruikt dan verwacht.

Hou je verbruik in de gaten

Nieuwe toestellen zoals een elektrische auto kunnen je stroomverbruik flink doen stijgen. Zonnepanelen plaatsen of je woning isoleren helpen je verbruik dan weer te doen dalen. Pas daarom je voorschotbedrag aan zodra je een blijvende verandering in je verbruik merkt.

Liever geen voorschotten?

Schakel over op maandfacturatie met een digitale meter: zo betaal je telkens wat je écht verbruikt hebt, en hoef je geen schattingen meer te maken.