Maandafrekeningen voor energie: voor- en nadelen
Volgens recente cijfers van de Vlaamse Nutsregulator zit maandfacturatie voor energie in de lift. Elke maand een afrekening op basis van je reële verbruik, het lijkt een goed idee. Je betaalt enkel wat je verbruikt en leent niet meer aan je leverancier. Maar in de zomer zal het gemakkelijker zijn dan in de winter. Wij wegen de voor- en nadelen af.
Maandelijkse afrekening steeds meer populair
Het aantal gezinnen dat de traditionele voorschotfactuur inwisselt voor een maandafrekening zit dan ook in stijgende lijn. In januari 2025 kiezen meer dan 84 000 Vlaamse gezinnen voor een maandafrekening voor elektriciteit ofwel driekwart meer dan een jaar geleden. In totaal gaat het om iets meer dan 4 % van de digitale elektriciteitsmeters.Voor aardgas stijgen de cijfers ook, maar minder sterk: ongeveer 55 000 huishoudens met een digitale gasmeter kiezen voor maandelijkse facturatie.
Toch is het systeem niet voor iedereen geschikt. Want ook al zijn er een aantal voordelen verbonden aan een maandelijkse afrekening, er is ook een duidelijk nadeel.
Wat is het verschil tussen een maandelijkse afrekening en een voorschotfactuur?
Bij het systeem van voorschotten spreid je je totale jaarbedrag over 11 of 12 maandelijkse facturen die in normale omstandigheden vrij stabiel blijven. Je betaalt evenveel in de koude als in de warme maanden, ook al ligt de piek van je verbruik tijdens de winter. Pas op het moment dat je jouw eindafrekening ontvangt, weet je of je te veel of te weinig hebt betaald. In het ideale geval dekken je voorschotfacturen het totaalbedrag van je jaarafrekening waardoor je niets hoeft bij te betalen. Maar dat is helaas niet altijd het geval.
Met een maandelijkse afrekening krijg je elke maand een afrekeningsfactuur waarbij je betaalt voor wat je werkelijk verbruikte tijdens de afgelopen maand. Voorschotten gebaseerd op inschattingen zijn in dat geval verleden tijd, je weet meteen waar je aan toe bent.
(nvdr.: In de grafiek hierboven gaan we er van uit dat je maandelijkse voorschot perfect is afgestemd op je gemiddelde verbruik, verspreid over het jaar. In de praktijk is dit zelden het geval en zul je bij de jaarlijkse eindfactuur geld terugkrijgen of moeten bijbetalen, al naargelang je voorschot te hoog of te laag was. Maar op het einde van de rit is het bedrag per jaar in beide scenario's gelijk.)
Wat zijn de voordelen van een maandelijkse afrekening?
Het grote voordeel van een maandafrekening is dat je sneller inzicht krijgt in jouw energieverbruik. Zet je de verwarming een paar graden lager of vertrek je een maand naar een tropisch eiland, dan zul je dat meteen merken op je volgende energiefactuur. Je voelt dus onmiddellijk de gevolgen van je gedrag en je kunt korter op de bal spelen als je merkt dat je verbruik hoger ligt dan verwacht. Je vermijdt tegelijk het risico op een hoge jaarafrekening, bijvoorbeeld als gevolg van verkeerd ingeschatte voorschotfacturen.
Daarnaast is de kans kleiner dat je bank speelt voor je leverancier doordat je meer betaalt dan wat eigenlijk noodzakelijk is. Dat is een goede zaak in het geval dat je leverancier in de problemen zou komen en bijvoorbeeld failliet zou gaan, waardoor hij te veel betaalde bedragen niet zou kunnen terugbetalen.
Tot slot is het met een maandafrekening eenvoudiger om je energiefactuur te controleren, wat zeker van pas komt bij variabele energietarieven. Met een jaarafrekening en een variabel tarief is het quasi onbegonnen werk om de juistheid van je factuur te controleren.
Wat zijn de nadelen van een maandafrekening?
Eigenlijk is er maar één groot nadeel en dat is de seizoensgevoeligheid. In de koudere wintermaanden verbruik je normaal gezien meer energie dan in de warmere maanden en ligt je factuur ook een stuk hoger. Dat kan voor sommigen problemen opleveren, afhankelijk van de financiële draagkracht.
Maken we een simulatie op basis van een vaste energieprijs deze maand en een gemiddeld energieverbruik voor een gezin uit Gent dat met gas verwarmt, dan komen we voor het goedkoopste contract aan een jaarbedrag van ongeveer € 1 200 voor elektriciteit en € 1 500 euro voor aardgas, samen goed voor € 2 700.
Betaalt het gezin 12 maanden een voorschot, dan komt dit neer op een vast maandelijks bedrag van zo’n € 225. Kiest het gezin daarentegen voor maandelijkse afrekeningen, dan zullen zij tijdens de koudere maanden november tot en met maart een stuk meer betalen in vergelijking met de overige maanden. In dat geval bedraagt de energiefactuur volgens de inschattingen bijna € 400 in januari, terwijl dat in juli slechts € 105 zou zijn.
Hoe kies ik voor een maandelijkse afrekening?
In Vlaanderen bieden leveranciers met meer dan 200 000 afnamepunten deze optie aan sinds 1 april 2022. Het gaat dan om Engie, Luminus, TotalEnergies, Eneco en Mega. Maar sinds 1 januari 2024 is de verplichting uitgebreid naar alle leveranciers. Tenminste voor de producten die een maandafrekening toelaten. Dat is bijvoorbeeld niet het geval bij variabele contracten met driemaandelijkse prijsaanpassing waarvan de werkelijke prijs pas na afloop van het trimester gekend is.
In Brussel zal maandfacturatie volgens Sibelga technisch mogelijk zijn vanaf 1 juni 2025. Voorwaarde is ook hier dat de klant over een digitale meter beschikt en daarbij expliciet de toestemming geeft aan de netbeheerder om deze van op afstand uit te lezen. In tegenstelling tot in Vlaanderen, moet je deze optie dus zelf activeren na de installatie, aangezien deze functie standaard is uitgeschakeld.
Wil je ook overstappen naar dit systeem, dan contacteer je het best de klantendienst van je energieleverancier. Deze zal vervolgens een aanvraag indienen bij de netbeheerder om je maandelijkse meterstanden te ontvangen. Is de aanvraag goedgekeurd dan ontvang je vanaf de eerste dag van de daaropvolgende maand je maandafrekening. Voor de verbruiksperiode ervoor zul je een jaarafrekening ontvangen.
Heb je nog geen digitale meter, weet dan dat je sinds 2023 er gratis één kunt aanvragen bij Fluvius of check wanneer de vervanging van jouw analoge meter gepland staat. Ook in Brussel kun je gratis een metervervanging aanvragen.
Wat denkt Testaankoop?
Wij zijn zeker niet tegen het systeem van maandafrekeningen waarbij je net als voor je telecomfactuur betaalt voor wat je de maand ervoor verbruikte. Als consument krijg je zo sneller zicht op je energieverbruik en het daaraan gekoppelde tarief, wat hoge afrekeningsfacturen vermijdt. Maar gelet op de seizoensgevoeligheid van energieverbruik pleiten we resoluut voor keuzevrijheid van de consument.
In dat opzicht zijn we er voorstander van om het huidige systeem van voorschotfacturen als standaard te blijven behouden. Wie overtuigd is van de voordelen van een maandelijkse afrekening en het bovendien financieel aankan om tijdens de koudere maanden een hogere energiefactuur op te hoesten, kan uiteraard steeds kiezen voor dit systeem.
Voor meer info over de mogelijkheden en de stand van zaken van de digitale meter, raadpleeg ons dossier.
Naar het dossier over de digitale meter
Verlaag je energierekening met Testaankoop
Als consumentenorganisatie blijven we inzetten op een duidelijke en betaalbare energiefactuur. Via onze energieactie kun je ervoor kiezen om één van de meest competitieve contracten op de markt af te sluiten bij Mega. Op die manier willen we ervoor zorgen dat jij als consument niet meer betaalt dan nodig voor jouw energie.
Ben jij ook benieuwd naar het resultaat hiervan? Vraag dan vrijblijvend een prijsvoorstel voor een vast of variabel tarief. Of vergelijk energiecontracten met onze vergelijker energietarieven.
