​Hoe weet je of je ouderdomsverziend bent?

Wat zijn de symptomen van presbyopie?

Ouderdomsverziendheid komt geleidelijk op rond de 40-45 jaar en kan snel hinderlijk worden voor dagelijkse activiteiten. Het verergert totdat de ooglens rond de 65 jaar volledig zijn flexibiliteit verliest.

• Moeite met dichtbij zien: Het lezen van kleine letters (op een telefoon, boek of etiket) wordt moeilijker. Voorwerpen dichtbij verschijnen wazig en minder scherp, vooral bij weinig licht.
• Het gevoel dat je armen te kort zijn om te lezen (“het armlengte-fenomeen ”): Je hebt de neiging om boeken, telefoons of andere leesmaterialen verder van je af te houden om ze beter te kunnen lezen.
• Langzamere aanpassing van het oog: Het oog heeft meer tijd nodig om de scherpte van het beeld aan te passen wanneer je van dichtbij naar veraf kijkt (of andersom).
• Oogvermoeidheid: Je hebt meer kans op vermoeide of droge ogen bij langdurig lezen, gebruik van een computer of fijn werk.
• Hoofdpijn of vermoeidheid: Deze komen vaak voor na langdurig lezen of andere werkzaamheden van dichtbij.
• Behoefte aan meer licht: Het wordt steeds moeilijker om te lezen bij weinig licht, waardoor mensen met ouderdomsverziendheid behoefte hebben aan fellere en meer directe verlichting.

Hoe evolueert presbyopie?

De evolutie van presbyopie kan grofweg in verschillende fases worden ingedeeld, gebaseerd op de progressie van het verlies van accommodatie. Deze fases variëren van persoon tot persoon, maar gemiddeld begint presbyopie rond de leeftijd van 40-45 jaar en blijft het verergeren tot ongeveer 65 jaar, waarna het stabiliseert. 

Beginfase (40-45 jaar)

• De eerste klachten ontstaan: moeite met langdurig dichtbij lezen, kleine lettertjes, teksten moeten verder weg worden gehouden. 
• Ogen raken sneller vermoeid, vooral merkbaar bij weinig licht of na lang lezen. 
• Af en toe wazig zicht bij overgang van dichtbij naar veraf. 

In deze fase compenseren de ogen nog deels. Mensen houden tekst verder weg, verhogen de verlichting of nemen leespauzes. Een zwakke leesbril (+1.00 tot +1.50 D) kan ook helpen. 

Progressieve fase (45-55 jaar)

• De ogen worden steeds minder flexibel en het dichtbij scherpstellen wordt moeilijker. 
• Duidelijke zichtproblemen bij het lezen op normale afstand, je moet tekst steeds verder weg houden. 

In deze fase is er vaak een sterkere leesbril (+1.50 tot +2.50 D) nodig. Multifocale brillen of lenzen worden vaker gebruikt als er ook een correctie voor veraf nodig is.

Gevorderde fase (55-65 jaar)

• Maximaal verlies van accommodatievermogen: de ooglens kan bijna niet meer scherpstellen. 
• Zelfs op een armlengte wordt lezen moeilijk. En zelfs met correctie kan dichtbij lezen soms vermoeiend zijn. 

De sterkte van de leesbril moet regelmatig worden verhoogd (+2.50 tot +3.50 D). 

Stabilisatie (65+ jaar)

Presbyopie stopt met verslechteren, maar andere ouderdomsgerelateerde oogproblemen kunnen ontstaan, zoals cataract. 

Een leesbril of multifocale bril blijft nodig, maar de sterkte verandert niet veel meer. 

Hoe wordt presbyopie gediagnosticeerd?

Een oogonderzoek bij een oogarts of optometrist is niet verplicht bij ouderdomsverziendheid, maar het kan wel aanbevolen worden. Het hangt af van je situatie: als je al oogklachten hebt of als je liever op maat gemaakte leesbrillen hebt in plaats van standaardmodellen.

Wanneer is een oogonderzoek niet noodzakelijk?

• Als je geen andere oogproblemen hebt en je alleen merkt dat je moeite hebt met dichtbij zien, meestal rond de 40-45 jaar.
• Als je kiest voor kant-en-klare leesbrillen, die beschikbaar zijn in supermarkten, apotheken of online — een snelle en betaalbare oplossing.
• Als je al weet welke correctie je nodig hebt.

Wanneer is een oogonderzoek wél aangeraden?

Als je een op maat gemaakte leesbril wilt, die precies is aangepast aan je pupilafstand en/of gecombineerd moet worden met andere correcties, dan is het raadzaam om een oogtest te ondergaan bij een professional.

Als je al oogproblemen hebt en momenteel brillen of contactlenzen draagt, is het belangrijk om regelmatig een controle uit te voeren. Als je bijvoorbeeld reeds je zicht op afstand corrigeert, heb je mogelijk bifocale of multifocale (progressieve) lenzen nodig.

Omdat ouderdomsverziendheid geleidelijk verergert tot ongeveer 65 jaar, maakt een regelmatige controle het mogelijk om je correctie aan te passen en eventuele andere oogproblemen die verband houden met veroudering op te sporen.

Naast deze aanbevelingen specifiek voor ouderdomsverziendheid, is het ook belangrijk om je ogen regelmatig te laten controleren als je specifieke klachten hebt (bijvoorbeeld plotselinge veranderingen in je zicht, lichtgevoeligheid, enz.), een familiegeschiedenis van oogproblemen hebt of diabetes hebt. Om meer te weten over de situaties waarin je een oogarts moet raadplegen en over de verschillende oogspecialisten, kun je ons algemene dossier over oogproblemen raadplegen.

Wie moet je raadplegen bij oogaandoeningen?

 

De diagnose van presbyopie

Ouderdomsverziendheid kan worden gediagnosticeerd tijdens een eenvoudig oogonderzoek bij een oogarts of optometrist. Deze test evalueert je vermogen om scherp te stellen op voorwerpen dichtbij en bepaalt of er een correctie nodig is, zoals leesbrillen of progressieve glazen.

Meer over de verschillende oogspecialisten

Hoe presbyopie vertragen?

Ouderdomsverziendheid (presbyopie) is een natuurlijk gevolg van het verouderingsproces en kan helaas niet worden voorkomen. Er is momenteel geen wetenschappelijk bewijs dat een gezonde levensstijl de ontwikkeling ervan kan vertragen of stoppen.

Wel kunnen bepaalde gewoonten helpen om je algemene ooggezondheid te ondersteunen, wat mogelijk bijdraagt aan het behoud van een goed zicht. Houd er wel rekening mee dat de onderstaande tips geen garantie bieden.

Een gezonde levensstijl 

• Niet roken want roken kan het risico op oogziekten verhogen
• Voldoende slapen voor een goed oogherstel
• Regelmatige beweging bevordert een goede bloedcirculatie 

Bescherm je ogen tegen UV-straling 

Draag een zonnebril met UV-bescherming om vroegtijdige veroudering van de ooglens te verminderen. UV-straling kan de lens sneller doen verharden, wat presbyopie kan versnellen.

Verkies gezonde voeding

Eet een gezond en gevarieerd dieet met voedingsmiddelen rijk aan antioxidanten zoals vitamine A, vitamine C, vitamine E, omega-3 vetzuren, luteïne en zeaxanthine. Deze voedingsstoffen zouden kunnen helpen bij het behouden van sterke en gezonde ogen.

 

Voorkom overbelasting van je ogen

Overbelasting van je ogen (of oogvermoeidheid) veroorzaakt geen ernstige schade aan je ogen, maar kan wel zorgen voor ongemak en tijdelijke visuele problemen.

Een goede regel is om regelmatig te pauzeren bij schermwerk. Volg daarbij de 20-20-20-regel: elke 20 minuten, 20 seconden naar iets op 20 voet (6 meter) afstand kijken. Pauzeer ook door bv. 2 uur per dag naar buiten te gaan. 

 

Regelmatige oogcontroles

Laat je ogen regelmatig controleren bij een oogprofessional. Een vroegtijdige aanpassing van brillen/lenzen helpt ook om vermoeidheid en hoofdpijn te voorkomen.

Wat kun je doen tegen presbyopie?

Ouderdomsverziendheid is een natuurlijk proces dat je niet kunt voorkomen of genezen, maar het kan wel gecorrigeerd worden met een bril, contactlenzen of een chirurgische ingreep. Zonder correctie kunnen na verloop van tijd hoofdpijn, vermoeidheid en een brandend gevoel in de ogen ontstaan, vooral aan het eind van de dag.

Presbyopie corrigeren met een bril

Een bril dragen is een eenvoudige, doeltreffende en betaalbare manier om ouderdomsverziendheid te corrigeren. Het is een veelgebruikte oplossing omdat het onmiddellijke verbetering biedt zonder ingrijpende ingrepen. Wel moet je leesbrillen vaak op- en afzetten, wat voor sommigen onhandig kan zijn.

De corrigerende glazen die worden gebruikt bij ouderdomsverziendheid zijn bol (of “positief”) en helpen je om opnieuw scherp te stellen op korte afstand. Als je voordien geen zichtproblemen had, volstaan monofocale glazen. Leesbrillen, of ze nu kant-en-klaar zijn of op maat gemaakt, zijn speciaal ontworpen voor dichtbij kijken en ideaal voor lezen of fijn werk.

Voor wie al een bril draagt voor andere zichtproblemen, zijn er meerdere opties:

• Een leesbril gebruiken naast je gewone bril.
• Kiezen voor bifocale glazen, met een onderaanzicht voor dichtbij en een bovenste deel voor veraf.
• Gaan voor progressieve glazen (multifocaal), die een vloeiende overgang bieden tussen verschillende kijkafstanden, zonder zichtbreuk.

Bifocale en progressieve glazen besparen je zo het gedoe van telkens van bril te moeten wisselen.

Wat zijn de beste leesbrillen?

 

Presbyopie corrigeren met contactlenzen

Als je liever geen bril draagt, zijn contactlenzen een goed alternatief. Ze zorgen voor een meer natuurlijke kijkervaring en vermijden het gedoe van een bril. Wel is er soms een gewenningsperiode nodig, vooral bij het gebruik van monovisie-lenzen.

Monovisie-lenzen werken door het ene oog te corrigeren voor dichtbij en het andere voor veraf. Dit kan de dieptewaarneming in het begin wat verstoren, maar meestal past je brein zich hier snel aan aan.

Voor mensen die al lenzen dragen, zijn er ook bifocale of multifocale lenzen beschikbaar. Net zoals bij bifocale of progressieve brillenglazen combineren deze lenzen verschillende sterktes, zodat je zowel dichtbij als veraf goed kunt zien — allemaal met één lens.

Presbyopie laten opereren?

Voor wie geen bril of lenzen wil dragen, bestaan er ook chirurgische oplossingen. Hoewel ze minder vaak worden toegepast bij ouderdomsverziendheid, worden deze ingrepen steeds toegankelijker.

Het grootste voordeel is dat ze een blijvende correctie bieden, waardoor optische hulpmiddelen overbodig worden. Maar daar staat tegenover dat deze operaties duur zijn en risico’s met zich meebrengen, zoals infecties, een onder- of overcorrectie, lichtkringen (halovorming) of een verminderd contrastzicht. Bovendien kunnen de effecten in de loop der jaren veranderen, waardoor soms extra aanpassingen nodig zijn.

Laserbehandelingen (zoals LASIK of PRK)

Bij laserbehandelingen wordt de vorm van het hoornvlies aangepast, waardoor de lichtstralen beter op het netvlies worden gefocust en refractiefouten gecorrigeerd worden.

Een mogelijke aanpak is monovisie, waarbij één oog wordt gecorrigeerd voor dichtbij en het andere voor veraf. Dit kan doeltreffend zijn bij ouderdomsverziendheid, al heeft niet iedereen evenveel gemak met het verschil in zicht tussen beide ogen.

Geavanceerdere technieken proberen van het hoornvlies een multifocaal oppervlak te maken, zodat je zowel dichtbij als veraf scherp ziet. Hoewel deze methode veelbelovend is, bevindt ze zich nog in een testfase, vooral wat betreft de langetermijneffecten.

Lensimplantaten (refractieve lensvervanging)

Bij deze ingreep wordt de natuurlijke ooglens onder plaatselijke verdoving vervangen door een kunstlens (intraoculaire lens). Deze techniek wordt ook vaak toegepast bij cataractoperaties.

Er bestaan verschillende soorten kunstlenzen, waaronder multifocale lenzen, waarmee je zowel dichtbij als veraf helder kunt zien. Hoewel deze optie duur is en meer risico’s met zich meebrengt, biedt ze een permanente correctie van het zicht.

Zijn producten en behandelingen tegen presbyopie effectief?

Er bestaan allerlei producten en behandelingen die beweren ouderdomsverziendheid te voorkomen, te verminderen of zelfs te genezen. Maar hoe zit het echt?

Oogoefeningen

Oogoefeningen zijn bedoeld om de oogspieren te trainen. Alleen: ouderdomsverziendheid ontstaat niet door zwakke oogspieren, maar door een toenemende stijfheid van de ooglens.

Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat oogoefeningen de lens weer soepel maken. Ze kunnen eventueel helpen tegen vermoeide ogen, maar hebben geen invloed op de presbyopie zelf.

Voedingssupplementen

Sommige voedingssupplementen met antioxidanten, luteïne, zeaxanthine, omega 3-vetzuren of vitamine A – beweren de ooggezondheid te ondersteunen en de presbyopie af te remmen.

Luteïne en zeaxanthine zijn wél belangrijk voor het algemene behoud van een gezond netvlies en kunnen het risico op maculadegeneratie verlagen. Maar ook hier geldt: geen bewijs dat ze invloed hebben op de soepelheid van de lens of ouderdomsverziendheid kunnen vertragen.

Omega 3 kan helpen tegen droge ogen, maar vertraagt het natuurlijke verouderingsproces van de lens niet. Een gevarieerde voeding blijft sowieso de beste bron van deze stoffen.

Oogdruppels

Er bestaan ook oogdruppels die gericht zijn op presbyopie. Bijvoorbeeld miotische druppels (oorspronkelijk ontwikkeld voor glaucoom), die de pupil verkleinen en de ciliaire spieren aanspannen zodat het zicht van dichtbij scherper wordt. Ze zijn in sommige landen goedgekeurd en worden soms off-label gebruikt.

Daarnaast zijn er experimentele druppels in klinisch onderzoek, die de ooglens weer flexibeler proberen te maken, zodat je opnieuw beter van dichtbij kunt focussen.

De voorlopige resultaten tonen een bescheiden effect op het leesvermogen, maar dat verschilt sterk per persoon en hangt af van de ernst van de ouderdomsverziendheid.
Bovendien worden er bijwerkingen gemeld, zoals hoofdpijn, minder goed zicht in het donker en verlies van contrast. Meer onderzoek is nodig om het nut en de risico’s beter te begrijpen.

Hoe kies je de juiste leesbril?

Er zijn verschillende soorten leesbrillen: kant-en-klare brillen, op maat gemaakte modellen of brillen op voorschrift. Maar hoe weet je welke het best bij je past?
Bekijk onze koopgids met de belangrijkste aandachtspunten om de leesbril te vinden die het beste bij jouw ogen en behoeften past.

Hoe kies je een goede leesbril?

Vind de beste leesbril

Herken je jezelf in de bovenstaande uitleg? Dan is de kans groot dat je met ouderdomsverziendheid te maken hebt. In dat geval kan een leesbril je dagelijks comfort aanzienlijk verbeteren.

Om je te helpen bij je keuze uit de vele kant-en-klare modellen op de markt, hebben we een aantal leesbrillen getest. Ontdek welke brillen het beste uit de test kwamen.

Ontdek de beste leesbrillen