Roche en Novartis, hoog tijd voor een compensatie!

Eind 2014 dienden wij klacht in bij de Belgische mededingingsautoriteit tegen Novartis en Roche. Waarom we dat juist deden, leggen we je in dit nieuwsbericht uitvoerig uit. Beide firma’s werden enkele maanden voor onze klacht in Italië beboet voor ruim € 182 miljoen voor onethische praktijken. Roche en Novartis hadden onderling afgesproken om het gebruik van een veel goedkoper medicijn (Avastin van Roche) bij de behandeling van de natte vorm van leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) tegen te houden ten voordele van een medicijn dat 20 keer duurder is (Lucentis van Novartis). Roche en Novartis haalden in Italië alle juridische middelen boven om te ontsnappen aan deze boete. Vijf jaar na de eerste gerechtelijke debatten viel er half juli definitief het doek, en werd de beroepsprocedure van de twee farmareuzen afgewezen door de Italiaanse Raad van State.

Geen prioriteit in ons land

In ons land: vijf jaar na onze klacht voor de mededingingsautoriteit bevindt het dossier zich nog steeds bij de mededingingsautoriteit, (vooralsnog?) zonder gevolg. Volgens een onderzoek van het Laatste Nieuws gebeurden in dit dossier geen huiszoekingen, geen verhoren, werden geen documenten in beslag genomen… Het dossier is duidelijk geen prioriteit voor de Belgische mededingingsautoriteit. En dat terwijl wij de mededingingsautoriteit over elke relevante evolutie informeerden.

In 2014 schatte het Belgisch Oogartsensyndicaat het verspilde bedrag in ons land op zo'n € 200 miljoen voor de afgelopen 5 jaar (2009 – begin 2014). Volgens Het Laatste Nieuws is dat intussen al zo’n half miljard euro. Minister De Block ontkent dit; ze zou een uitzonderlijke korting bedongen hebben.

 

Prijsdaling voor Lucentis, Avastin niet terugbetaald

De procedure leidde gelukkig al tot een stevige prijsdaling begin 2016 voor Lucentis. Dat was één van onze eisen aan het adres van Minister van Volksgezondheid De Block, die naar aanleiding van onze procedure een werkgroep oprichtte met het Riziv, het FAGG en de oogartsen. Het zou of een fikse prijsdaling voor Lucentis worden, of de terugbetaling van Avastin, zo liet het kabinet ons einde 2015 weten.

Op het moment dat we klacht indienden betaalde je nog € 831 voor Lucentis. Uiteindelijk zakte de officiële prijs in ons land tot onder de € 700, het Europese minimum volgens de firma, maar toch nog een pak geld. Ter vergelijking, voor Avastin betaal je € 40. Een bijkomende prijsdaling voor Lucentis werd onderhandeld in een geheim contract. Op hetzelfde moment werden de bestaande beperkingen in de duur van de terugbetaling van Lucentis opgeheven. Voorheen was deze beperkt tot drie jaar – maar oogartsen behandelen een aanzienlijk aantal patiënten langer dan deze periode. Waarom het nooit tot een terugbetaling is gekomen voor Avastin, blijft echter een raadsel. Temeer omdat deze maatregel in onze buurlanden – Frankrijk, Nederland en Italië – wél buiten de wil van Roche om was doorgevoerd.

Begin 2018 bevestigde ook de bevoegde overheidsinstantie in Engeland in een richtlijn de gelijkwaardigheid van beide middelen. Op de lijst met essentiële geneesmiddelen van de Wereldgezondheidsorganisatie staat overigens alleen Avastin en niet Lucentis vermeld als geneesmiddel voor de behandeling van deze ernstige oogaandoening.

Geheime kortingen

Of onze sociale zekerheid met deze deal al dan niet een kat in de zak heeft gekocht, is koffiedik kijken, maar valt te vrezen. Hoeveel we als maatschappij uiteindelijk écht betalen voor Lucentis blijft immers geheim. Minister De Block, die nu geïnterpelleerd wordt over deze beslissing, beweert dat het kabinet de prijs van een behandeling met Lucentis heeft kunnen drukken tot de kost van een behandeling met Avastin. Dat is gewoonweg niet verifieerbaar, want de afspraken in dergelijke contracten zijn strikt geheim. Het zou overigens een wel erg uitzonderlijke afspraak zijn, want gemiddeld bedraagt een korting in deze geheime onderhandelingen zo’n 20%.