Schadevergoeding na fysieke agressie: je rechten in België

​Wat zijn je rechten als slachtoffer?

Wanneer word je wettelijk als slachtoffer erkend?

In België geldt: wie lichamelijke, materiële of morele schade oploopt door een strafbaar feit, of wie een naaste is van zo’n persoon, wordt erkend als slachtoffer. Strafbare feiten worden ingedeeld in misdaden, wanbedrijven en overtredingen, afhankelijk van de ernst ervan.

Voorbeelden:

• misdaad: verkrachting, moord;
• wanbedrijf: slagen en verwondingen, oplichting;
• overtreding: nachtlawaai, lichte verkeersovertreding.

Soorten schade die erkend worden:

• materiële schade: verlies van goederen, medische kosten, inkomensverlies;
• lichamelijke schade: verwondingen, blijvende invaliditeit;
• morele schade: angst, stress, psychisch leed.

Welke fundamentele rechten hebben slachtoffers?

Slachtoffers hebben wettelijk erkende rechten:

• informatie krijgen over de procedure, toegang tot een advocaat en mogelijke schadevergoeding;
• informatie verstrekken die nuttig is voor de beoordeling van de geleden schade: het slachtoffer heeft het recht om verklaringen af te leggen en gehoord te worden, zodat er rekening gehouden kan worden met de schade die het heeft opgelopen. Het slachtoffer moet alle elementen kunnen meedelen die nodig zijn om de schade te evalueren en die het relevant acht voor de bevoegde instanties (politie, justitie, eigen verzekeraar);
• respectvol behandeld worden, zonder enige vorm van discriminatie;
• juridische bijstand ontvangen, ook als men daar de middelen niet voor heeft;
• toegang krijgen tot psychosociale ondersteuning;
• beschermd worden, ook op het vlak privacy;
• financiële vergoeding krijgen, op voorwaarde dat de schade kan aangetoond worden.

​Op welke manieren kan je een schadevergoeding krijgen?

Vergoeding via de dader van het misdrijf

Om een schadevergoeding van de dader te krijgen, moet zijn of haar schuld strafrechtelijk vastgesteld worden.

Twee mogelijke scenario’s:

1. zich burgerlijke partij stellen tijdens de strafprocedure;
2. zich na de strafzaak burgerlijke partij stellen voor de burgerlijke rechtbank.

Betaalt de dader niet vrijwillig, dan kan een gerechtsdeurwaarder de vergoeding afdwingen. Let op: Dit brengt kosten met zich mee, al worden die vaak gedekt door rechtsbijstandsverzekering.

Financiële hulp van de overheid: de Commissie voor hulp aan slachtoffers

Kan of wil de dader niet betalen? Is hij onbekend, onvermogend of ontoerekeningsvatbaar? Dan kan je beroep doen op de Commissie voor financiële hulp aan slachtoffers van opzettelijke gewelddaden.

Wie komt in aanmerking?

• het rechtstreekse slachtoffer;
• nabestaanden van een overleden slachtoffer;
• naasten van een slachtoffer dat nog leeft of vermist is;
• hulpverleners die toevallig ingrepen;
• hun naasten;
• slachtoffers van onopgeloste zaken.

Wat zijn de voorwaarden?

• het geweld moet opzettelijk zijn (bijv. agressie, verkrachting, gewelddadige diefstal);
• er moet zijn een gerechtelijke procedure zijn geweest, of een seponering (zaak zonder gevolg);
• de aanvraag moet binnen 3 jaar gebeuren.

Welke soorten hulp zijn er?

• dringende hulp: voor onmiddellijke kosten zoals ziekenhuisopname;
• hoofdhulp: voor de algemene schadevergoeding;
• aanvullende hulp: als de schade later erger blijkt.

​Hoe vraag je een schadevergoeding aan?

​Hoe verhoog je je kansen op een volledige schadevergoeding?

De medisch-juridische evaluatie: een cruciale stap

Een medisch onderzoek is essentieel om de opgelopen schade objectief vast te stellen. In gevallen van seksueel geweld wordt er gebruikgemaakt van een speciaal forensisch pakket (SAS: Seksueel Agressie Set), waarmee bewijzen op een respectvolle manier verzameld worden.

Het slachtoffer mag zich laten bijstaan door een arts naar keuze of het onderzoek weigeren, al kan dat laatste de bewijskracht van de schade bemoeilijken.

Verzekeringen en juridische bijstand

Bekijk goed welke verzekeringen je hebt:

• Familiale verzekering: bevat vaak rechtsbijstand
• Ongevallen- of diefstalverzekering: afhankelijk van de situatie
• Gemeenschappelijk waarborgfonds: bij bepaalde ongevallen, bv. In het verkeer

Aanbevolen stappen:

• Stel een sterk dossier samen: medische attesten, facturen, bewijs van inkomensverlies;
• Laat je bijstaan door een advocaat of een slachtofferhulpdienst.

Waar kan je terecht voor hulp?

Beschikbare diensten:

• Politionele slachtofferbejegening
  Begeleiding, doorverwijzing en eerste juridische ondersteuning;
• Slachtofferonthaal in justitiehuizen
  Informatie over procedures en je rechten als slachtoffer;
• Psychosociale hulpverlening
  Emotionele ondersteuning en begeleiding bij trauma.

Conclusie: onderneem actie

Ben je slachtoffer van agressie, dan is het belangrijk om:

• aangifte te doen bij de politie;
• je burgerlijke partij te stellen als je een schadevergoeding wenst;
• alle bewijsstukken zorgvuldig bij te houden;
• na te gaan of je in aanmerking komt voor hulp via verzekeringen of de Commissie voor Slachtofferhulp.

Zelfs wanneer de dader onbekend of onvermogend is, bestaan er manieren om erkend, ondersteund en vergoed te worden.

Alles over uitgebreide rechtsbijstandsverzekering