Wat is burenhinder en wat kan je er tegen doen
Beter een goede buur dan een verre vriend, gaat het gezegde, en daar valt zeker iets voor te zeggen. Maar wat als het niet zo goed botert met je buren, en ze een constante bron van overlast en ergernis zijn? We bekijken verschillende voorbeelden en de oplossingen.
Wat is bovenmatige burenhinder?
We zijn allemaal vrij om ons leven in te vullen zoals we zelf willen, en dat geldt uiteraard ook voor wat we doen in onze woning. Dat betekent natuurlijk ook dat we verdraagzaam moeten zijn voor ons buren: ook zij mogen zelf beslissen wat ze doen en laten, ook als wij het liever anders hadden gewild. Maar als iedereen zomaar kan doen wat die wil, zonder enige grens, dan zou de wereld snel niet meer leefbaar zijn.
Daarom bestaan er juridische regels die de grenzen aangeven tussen buren. Eerst en vooral zijn er talrijke concrete regels die we allemaal moeten volgen: je mag je gras op zondag niet afrijden voor dit of dat uur, je aanplantingen mogen maar tot die afstand van de perceelgrens reiken, vanaf een bepaald uur mag er geen lawaai meer gemaakt worden … Die regels zijn heel specifiek, en dus gemakkelijk om te volgen. Ze kunnen echter verschillen van gemeente tot gemeente.
Maar soms kunnen je buren toch enorme hinder veroorzaken, zonder dat ze zo’n specifieke regel overtreden hebben. Daarom bestaat er ook een algemene regel, die inhoudt dat je geen bovenmatige hinder mag veroorzaken bij je buren. Maar wat is bovenmatige hinder?
Wanneer is hinder buiten proportie?
In geval van onenigheid is het de vrederechter die zal bepalen of de hinder die je buur veroorzaakt bovenmatig is. Daarbij zal de vrederechter rekening houden met alle omstandigheden, zoals onder andere:
• het tijdstip van de hinder (lawaai ’s nachts is erger dan overdag);
• de frequentie (is er elke dag hinder, of slechts af en toe eens);
• de intensiteit (is er oorverdovend lawaai, of valt het al bij al nog mee);
• wie er eerst woonde (als je in een straat vol cafés gaat wonen, dan heb je misschien minder recht op klagen dan wanneer er plots een café naast jou wordt geopend);
• de publieke bestemming van het perceel waar de hinder vandaan komt (hinder van een publiek perceel, bv. een park, waar iedereen van kan genieten, wordt makkelijker aanvaard).
Dit zijn de omstandigheden die de wettekst zelf vermeldt, maar de vrederechter mag ook andere zaken meenemen in diens beoordeling. Zo zal het gekraai van een haan bijvoorbeeld minder snel als bovenmatige hinder worden beschouwd op het platteland dan in de stad. En als je in het drukke centrum van de stad woont, dan kan je maar moeilijk klagen als je overdag wat lawaai hoort van de winkels en horeca in je buurt.
Hoe kan de rechter helpen?
Als de vrederechter van oordeel is dat het evenwicht tussen de twee percelen verstoord is, dan zal de vrederechter maatregelen nemen om dat evenwicht te herstellen:
• een vergoeding die de hinder compenseert;
• het betalen van de kosten om compenserende maatregelen te nemen (vb. de eigenaar van een café moet betalen om zijn zaak beter te isoleren, zodat de buren minder last hebben van de luide muziek);
• het bevel om de handeling die het evenwicht veroorzaakt te stoppen.
De rechter zal vooral heel voorzichtig zijn om die laatste mogelijkheid te gebruiken. Dat kan enkel als dat bevel niet leidt tot een nieuw onevenwicht, en het een normaal gebruik en genot van het perceel niet in de weg staat.
Preventieve en gepaste maatregelen
Je hoeft zelf niet te wachten tot er hinder is om stappen te ondernemen. De rechter kan ook preventieve maatregelen opleggen als er ernstige en manifeste risico’s zijn inzake veiligheid, gezondheid of vervuiling.
Kort samengevat kan je stellen dat de wet een evenwicht zoekt tussen de belangen van de twee buren. En als dat evenwicht verstoord is, dan moet dat hersteld worden met gepaste maatregelen.
Voorbeelden van burenhinder en oplossingen
We bekijken ook wat je kan doen tegen burenhinder en bieden enkele oplossingen.
Bovenmatige burenhinder is een zeer ruim begrip, en omvat naast geluidshinder, bijvoorbeeld ook geurhinder, valschade door takken van bomen, lichthinder en nog meer. Hieronder werpen we een meer concrete blik op de regels, aan de hand van enkele voorbeeldjes.
Een hond die luid blaft
Amina heeft sinds kort nieuwe buren, maar na een positieve eerste kennismaking koelt hun goede verstandhouding toch wat af. De buren hebben namelijk een grote hond, die te pas en te onpas de buurt bijeen blaft. Omdat Amina en haar buren in een ouder rijhuis wonen, met minder goede isolatie, is het geblaf heel goed hoorbaar in Amina’s woning. Vooral het geblaf ’s nachts kan Amina maar matig appreciëren, maar een hond als huisdier houden is natuurlijk niet illegaal. Kan Amina iets tegen deze overlast ondernemen?
Als Amina geen oplossing kan vinden samen met haar buren, dan kan ze altijd naar de vrederechter stappen voor bovenmatige hurenhinder. Of ze gelijk zal krijgen hangt af van allerlei factoren: hoe vaak blaft de hond, hoe luid is het geblaf in haar woning, blaft de hond enkel overdag, of ook ’s nachts … In dit geval is het best waarschijnlijk dat de rechter zal oordelen dat het evenwicht tussen de buren verstoord is. Vooral het feit dat het geblaf ook ’s nachts aanhoudt, en dat het goed hoorbaar is in het huis van Amina kan daarbij de doorslag geven.
Feest bij de buren
Marcel zou graag gaan slapen want hij heeft een drukke dag voor de boeg, maar hij kan de slaap maar niet vatten omdat zijn buur nog stevig aan het feesten is. Nachtlawaai is een veelvoorkomend probleem tussen buren, en kan de beste relaties onder druk zetten. In tegenstelling tot lawaai overdag, is nachtlawaai dat de rust van je buren kan verstoren volledig verboden.
Maar er is soms discussie over wat er precies allemaal onder nachtlawaai valt. In veel gemeentes zijn er lokale politiereglementen die duidelijkheid verschaffen. Zo is het vaak verboden om tussen 22u en 7u lawaai te maken. Maar ook lawaai dat buiten die uren valt kan hinderlijk zijn. Dan kan je dus terugvallen op de algemene regel van de bovenmatige burenhinder, en zal er een afweging gemaakt worden door de rechter.
Praat met je buren over feestjes
Als je een feestje plant, en je vermoedt dat je buren er misschien wat last van zouden kunnen hebben, dan neem je best op voorhand contact met hen op. Zo kan je duidelijke afspraken maken, en mogelijke problemen vermijden. Je buren uitnodigen is natuurlijk nog zo sympathiek, en is een goede manier om hinder te vermijden. Als je zelf te maken hebt met nachtlawaai, dan neem je best eerst contact op met je buren. Mogelijk zijn die zich niet eens bewust van het probleem, en willen ze best wat stiller verder gaan nadat je ze op de hoogte hebt gebracht van de hinder. Zo vermijd je dat je je goede verstandhouding met de buren onder drukt zet, door meteen de situatie te escaleren.
Grote renovatiewerken
Frances woont in hartje stad, pal naast de plaatselijke bibliotheek. Een echte toplocatie, maar dan wordt de bibliotheek tijdelijk gesloten voor een renovatie, die behoorlijk wat lawaai en vuiligheid met zich meebrengt. Na een paar dagen is de maat vol voor Frances. Nadat gesprekken met de gemeente geen soelaas brengen, besluit ze om naar de vrederechter te stappen.
Ook een publieke instelling kan je buur zijn, en ook die moet zich aan de regels van de burenhinder houden. Maar de publieke bestemming van een onroerend goed wordt wel meegenomen in de afweging die de vrederechter zal maken. In dit geval is het mogelijk dat de vrederechter zal oordelen dat het evenwicht tussen de percelen verstoord is, en dat er dus bijvoorbeeld een vergoeding moet betaald worden voor de overlast. Dat zal onder andere afhangen van de intensiteit van het lawaai, en het tijdstip waarop de werken elke dag aangevat en beëindigd worden.
Maar stel nu dat Frances naast een park woont in plaats van een bibliotheek, en dat ze klaagt over het lawaai van de mensen die daar tijdens de zomer picknicken. In dat geval zal de publieke bestemming waarschijnlijk de doorslag geven, in het voordeel van de gemeente. Want zo’n park is een belangrijke meerwaarde voor alle inwoners.
Wateroverlast door je buren
Als hij thuiskomt van zijn werk, ziet Jean dat zijn gazon volledig onderwater staat. Lang moet hij niet zoeken naar de oorzaak: de buren zijn aan het verbouwen, en de aannemers hebben een waterleiding vervangen. Jean zou natuurlijk graag hebben dat zijn schade vergoed wordt, maar het is niet makkelijk om te bewijzen dat de aannemers een fout hebben gemaakt bij de vervanging van de leiding.
Jean kan echter ook terugvallen op de regels van de bovenmatige burenhinder, want hij ondervindt hinder door de werken aan het naburige perceel. Daarbij moet hij niet eens bewijzen dat de aannemer een fout heeft gemaakt. Het volstaat dat zijn hinder te wijten is aan een doen of laten van zijn buur. En aangezien zijn buur de diensten van de aannemers heeft ingeschakeld, is hij ook verantwoordelijk voor de daaruit voortvloeiende hinder.
Kosten door vervuiling
Nele is bezorgd omdat er op het hoger liggende perceel naast haar grote werken uitgevoerd worden, die mogelijk tot de vervuiling van haar perceel kunnen leiden. Ze heeft al verschillende malen aangedrongen bij haar buren om maatregelen te nemen om die vervuiling te voorkomen, maar haar buren willen liever de kosten zoveel mogelijk drukken. Moet Nele dan gewoon maar wachten tot de hinder zich voordoet, of kan ze nu al stappen ondernemen?
Nele kan preventieve maatregelen vragen aan de vrederechter, maar enkel als er echt ernstige en manifeste risico’s bestaan voor vervuiling. Nele zal dus moeten bewijzen dat er wel degelijk een risico is, en dat het risico voldoende ernstig is om nu al maatregelen te nemen.
Oplossingen voor burenhinder
Als je te maken hebt met hinder, dan wil je natuurlijk zo snel mogelijk een oplossing vinden. We bespreken we de verschillende stappen om het geschil zo efficiënt mogelijk op te lossen.
Als je te maken hebt met hinder, dan wil je natuurlijk zo snel mogelijk een oplossing vinden. Vaak volstaat een openhartig gesprek met de buren, maar soms kan enkel de rechter het dispuut beëindigen. Hieronder bespreken we de verschillende stappen om het geschil zo efficiënt mogelijk op te lossen.
Eerste stap: een gesprek
Voor de meesten onder ons is dit de logische eerste stap. Toch is het waardevol om dit even te vermelden, want een goede, open communicatie met de buren kan je veel tijd en geld besparen. Probeer het probleem op een open manier te bespreken zonder de buren te beschuldigen en maak afspraken om toekomstige hinder te vermijden.
Tweede stap: bemiddeling of verzoening
Als je er onderling niet uit komt, dan kan je beroep doen op een neutrale derde partij om de gesprekken te faciliteren. Daarbij heb je twee opties:
• Je kiest samen een bemiddelaar
• Je start een verzoeningsprocedure voor de vrederechter
Kies voor een erkend bemiddelaar
Als je samen met de buren een bemiddelaar kiest, kies dan voor een erkend bemiddelaar, zo ben je zeker dat de bemiddelaar aan strenge kwaliteitsvereisten voldoet qua opleiding, ervaring en onafhankelijkheid. Op de website van de FOD Justitie vind je een lijst met erkende bemiddelaars per regio.
Bemiddeling is een vrijwillige procedure. Dat betekent dat als één van de partijen niet meer wil meewerken, de bemiddeling ophoudt. Als je tot een akkoord komt, dan kan je dat aan de rechter voorleggen, zodat het dezelfde kracht krijgt als een vonnis. Dit kan enkel als je met een erkend bemiddelaar gewerkt hebt. Je kan er ook voor opteren om je akkoord vast te leggen in een authentieke akte, bij de notaris.
Of kies voor een verzoeningsprocedure
Je kunt er ook voor kiezen om een verzoeningsprocedure bij de vrederechter te starten. Het voordeel daarvan is dat zo’n procedure gratis is, en dat je kan profiteren van de expertise en praktijkervaring van de vrederechter. Je hoeft enkel een brief te versturen naar de vrederechter, met daarin informatie over je identiteit en het geschil om de procedure te starten. De vrederechter zal dan een oproeping versturen naar jou en je buren.
Ook deze procedure is echter volledig vrijwillig. De vrederechter kan geen oplossing opleggen aan de partijen, en als de andere partij zijn kat stuurt, dan kan hij ook niet proberen om jullie te verzoenen. Komt het tot een akkoord, dan zal de vrederechter dat optekenen in een proces-verbaal, dat dezelfde rechtskracht heeft als een vonnis.
Derde stap: een gerechtelijke procedure
Als bemiddeling op niks uitdraait, dan zal enkel een gerechtelijke procedure een oplossing kunnen bieden. De vrederechter is bevoegd voor geschillen tussen buren. Je kan de procedure starten met:
• Een verzoekschrift in te dienen bij de griffie van het vredegerecht
• Een dagvaarding via de gerechtsdeurwaarder
• Een vrijwillige verschijning bij de vrederechter
Voor een vrijwillige verschijning heb je natuurlijk wel de medewerking van de tegenpartij nodig.
De procedure voor de vrederechter in België
Hoe ga je naar een vrederechter? Hoeveel kost een procedure? Wat is het beste alternatief: een verzoening of een burgerlijk proces? Wij loodsen je stap voor stap door de procedure in ons dossier.