Negatieve injectietarieven: leveranciers moeten transparanter informeren

Wat is een negatief injectietarief?

Maar liefst 450.000 gezinnen dreigen te moeten betalen voor de zonnestroom die ze op het net zetten, een realiteit die een recente analyse van VRT NWS aan het licht bracht.

Hoe komt dat? De meeste teruglevercontracten zijn variabel en volgen dus de groothandelsprijzen op de elektriciteitsmarkt. En die prijzen kunnen tijdens zonnige periodes fors dalen, soms zelfs tot onder nul.

De impact van negatieve energieprijzen op jouw factuur

Voor wie gelden de negatieve injectietarieven?

De dynamische energiecontracten

Dit jaar waren er al 229 uren waarin de stroomprijs nul of zelfs negatief was. Wie dan een dynamisch elektriciteitscontract heeft — waarbij de vergoeding per uur wordt bepaald — betaalt op zulke momenten om stroom op het net te zetten.

Ook de variabele contracten

Maar ook wie een klassiek variabele contract heeft, wordt niet gespaard. Als je een gemiddelde maandprijs krijgt, dreigt een negatieve terugleververgoeding. Dat gebeurt wanneer de gemiddelde marktprijs zó laag is dat die niet meer volstaat om de kosten en marge van de leverancier te dekken.

Zo moest je voor het contract "Smart variabel" van Octa+ in april gemiddeld 1 cent per teruggeleverde kilowattuur betalen.

Tariefkaarten: een verwarrende presentatie van injectietarieven

Onduidelijke indexatieformules

Een belangrijk pijnpunt in dit verhaal is de gebrekkige transparantie. Zoals VRT NWS terecht aanhaalt, hangt alles af van de indexatieformule in het energiecontract. Maar die is voor consumenten vaak moeilijk te vinden én moeilijk te begrijpen.

De formule staat dan wel op de tariefkaart die je bij het contract ontvangt, maar in de praktijk is ze vaak verborgen in kleine lettertjes of technisch verwoord. Dat stellen we bij verschillende leveranciers vast.

Gegoochel met prijzen in tariefkaarten

Een ander pijnpunt voor consumenten is de manier waarop leveranciers over terugleververgoedingen communiceren op hun tariefkaarten.

Bij sommige leveranciers is de terugleververgoeding berekend als een jaarschatting, terwijl andere enkel de meest recente maand- of kwartaalprijs vermelden. Dat maakt vergelijken moeilijk voor consumenten.

In het ideale scenario zou een leverancier beide moeten vermelden: de jaarschatting die vergelijken eenvoudiger maakt én de meest actuele vergoeding, zodat klanten weten wat ze vandaag kunnen verwachten.

Voorbeeld: leverancier Bolt

In zijn tariefkaart van mei vermeldt Bolt een terugleververgoeding op basis van de gemiddelde marktprijs van het eerste kwartaal van 2025. Dat cijfer oogt op het eerste gezicht gunstig met een vergoeding van bijna 10 c€/kWh. 

Maar het geeft een vertekend beeld. In werkelijkheid ligt de actuele vergoeding veel lager (geschatte jaarwaarde: 4,18 c€/kWh).

Een positief voorbeeld zien we bij leverancier Engie, die zowel de geschatte jaarprijzen als de maandprijzen duidelijk vermeldt:

Vaak variabele injectietarieven, zelfs met een vast contract

Op de Belgische energiemarkt zijn vaste terugleververgoedingen - die dus niet meebeweegt met de marktprijzen - nog steeds vrij zeldzaam. De meeste terugleververgoedingen zijn variabel, ook als het bijhorende afnamecontract (dus de prijs voor stroom die je verbruikt) wél vast is.

Verwarring troef

Dat is natuurlijk verwarrend: veel consumenten gaan er foutief van uit dat hun terugleververgoeding automatisch ook vast ligt. Temeer omdat ook deze belangrijke informatie niet altijd even duidelijk wordt vermeld in de tariefkaart.

Dat is bijvoorbeeld het geval bij Luminus, dat contracten aanbiedt met een vaste prijs voor je verbruik, maar in de kleine lettertjes is te lezen dat de vergoeding voor stroom die je op het net zet wél variabel is.

Meer transparantie cruciaal voor de energietransitie

"Consumenten spelen een sleutelrol in de energietransitie. Hun betrokkenheid en vertrouwen zijn essentieel. Daarom is het belangrijk dat hun belangen centraal staan en dat ze op een duidelijke en eerlijke manier geïnformeerd worden", stelt Testaankoop woordvoerster Laura Claeys in een reactie.

"We juichen dan ook het voornemen van de federale overheid toe om tariefkaarten te standaardiseren en het vergelijken van energieprijzen eenvoudiger te maken. We roepen de beleidsmakers op om hier dringend mee aan de slag te gaan. Dat gezegd zijnde, moeten leveranciers niet wachten tot de overheid actie onderneemt om hun klanten goed te informeren", voegt ze eraan toe.

Meer zelfverbruik en opslag van zonne-energie

In afwachting van een verbeterde transparantie over de terugleververgoedingen raadt Testaankoop zonnepaneleneigenaars aan om zoveel mogelijk van hun opgewekte stroom meteen zelf te verbruiken. Dat blijft de meest rendabele strategie: elke kilowattuur die je zelf gebruikt, hoef je niet te kopen bij je leverancier.

Ook hier vragen we steun van de beleidsmakers, bijvoorbeeld door plug-and-play thuisbatterijen praktisch toegankelijker te maken voor iedereen. Ook het opnieuw invoeren van de premie slim energiebeheer, die begin dit jaar werd afgeschaft, kan consumenten stimuleren om efficiënter met hun energieverbruik om te gaan.

meer over plug-and-play zonnepanelen