Hoe werkt een dynamisch energietarief?

Wat is een dynamisch energiecontract?

Bij een elektriciteitscontract met een dynamische prijs verrekent je energieleverancier je stroomverbruik per uur. De prijzen schommelen in functie van vraag en aanbod op de Belgische elektriciteitsmarkt, en zijn een dag op voorhand gekend.

Vergelijk prijzen voor gas en elektriciteit

Wat is het verschil tussen een vast, variabel en dynamisch tarief?

Bij een vast tarief, dus een contract met een vaste energieprijs, wordt de prijs per verbruikte kilowattuur (kWh) op voorhand bepaald. Dat tarief ligt vast voor de volledige looptijd van je energiecontract, en schommelt dus niet met de prijzen op de energiemarkten. Vaste tarieven bieden daarom de meeste zekerheid, maar ze zijn doorgaans ook duurder dan variabele en dynamische tarieven.

Met een variabel tarief schommelt jouw prijs mee met de evoluties op de energiemarkten. Die prijs wordt maandelijks of driemaandelijks aangepast in functie van de dagelijkse prijsnoteringen op de energiebeurs waaraan jouw contract gelinkt is. Je weet op voorhand dus niet hoeveel je zult betalen voor je verbruik. De timing van je verbruik binnen een bepaalde maand (dus welke dagen of uren je veel of weinig energie verbruikt) heeft geen invloed op je prijs.

Het dynamisch tarief is relatief nieuw op de markt, en daardoor minder goed gekend. Bij een dynamisch energiecontract betaal je elk uur een andere prijs, in functie van het elektriciteitsaanbod. Doorgaans zakken de prijzen op momenten dat er veel hernieuwbare energie beschikbaar is, meer bepaald tussen 13u en 17u, én op momenten met een lage vraag zoals 's nachts.

Hoe werkt een dynamisch tarief voor elektriciteit?

Je kunt enkel een dynamisch tarief nemen als je een digitale meter hebt. Bovendien moet je je netbeheerder toestemming geven om de kwartierwaarden van je meter door te sturen naar je leverancier.

Zo'n dynamisch tarief heeft ook enkel nut als je je verbruik kunt afstemmen op het beschikbare aanbod: je moet dus je grootverbruikers kunnen inschakelen op het moment dat er veel zon en/of wind is.

Voorbeeld van een dynamisch tarief

De berekening van zo'n dynamisch tarief gebeurt op basis van de energieprijzen van de vorige dag enerzijds, en de kosten en de winstmarges van je energieleverancier anderzijds.

Stel, de indexatieformule van je dynamisch energiecontract is (0,102 * EPEX SPOT) + 0,12. De EPEX SPOT is de indexatieparameter, de Belgische elektriciteitsbeurs waar stroom verhandeld wordt voor levering de volgende dag.

Neem nu de uurprijzen op de EPEX SPOT op een willekeurige dag in juli:

• 's Middags tussen 14u en 15u bedraagt de prijs 30 euro per MWh. Het energieverbruik tijdens dat uur kost dan concreet 3,37 eurocent per kWh inclusief 6% btw.
• 's Avonds tussen 20u en 21u bedraagt de prijs 165 euro per MWh. Per uur betaal je dan 17,97 eurocent per kWh.

Bij dit voorbeeld ligt de energieprijs 's middags dus al snel vijf keer lager dan 's avonds. Je kunt dus flink besparen door je verbruik in de mate van het mogelijke te verschuiven naar de namiddag.

Voordelen van een dynamisch energietarief

Met een dynamisch energietarief betaal je een faire prijs voor de elektriciteit die je verbruikt: je tarief is namelijk rechtstreeks gelinkt aan de schommelende marktprijzen. 

Bij een vast of variabel tarief betaal je daarentegen een gemiddelde prijs, onafhankelijk van wanneer dat verbruik plaatsvindt. Hierdoor is het risico voor de leverancier hoger, wat zich vertaalt in een duurdere risicopremie voor de consument.

Heb je veel toestellen in huis die veel elektriciteit verbruiken (bv. elektrische wagen, warmtepomp, thuisbatterij) en kun je je verbruik plannen op de goedkope uren, dan kun je met een dynamisch tarief besparen op je energiefactuur, zeker op de momenten waarop de prijzen onder nul zakken.

Wat zijn negatieve prijzen?

Nadelen van een dynamisch energietarief

Een dynamisch tarief vraagt meer inspanning dan een vast of variabel tarief. Je moet als consument immers je energieverbruik actief opvolgen, en je moet je verbruik flexibel inplannen in functie van de schommelende prijzen. Heb je grootverbruikers en blijf je vooral verbruiken tijdens de dure uren, dan riskeer je echter meer te betalen met een dynamisch tarief.

Het liefst verbruik je zoveel mogelijk tijdens de goedkope uren en zo min mogelijk tijdens de dure. Idealiter heb je slimme besturingssystemen in huis die dat werk voor je doen, zoals een slimme laadpaal die je wagen automatisch oplaadt op momenten dat er goedkope stroom beschikbaar is. Zulke systemen zijn natuurlijk wel een extra uitgave.

Wie zonnepanelen heeft, wekt overdag zelf elektriciteit op tijdens de periodes van lagere prijzen. In dat geval moet je er rekening mee houden dat ook de terugleververgoeding van zo'n dynamisch tarief varieert per uur en op sommige momenten zelfs negatief kan zijn. In het laatste geval betaal je voor de stroom die je op het net zet.

In welke regio’s zijn dynamische energietarieven beschikbaar?

Voorlopig kun je enkel in Vlaanderen voor een dynamisch energietarief kiezen. Meer dan de helft van de Vlaamse gezinnen heeft intussen een digitale meter, een belangrijke voorwaarde voor een dynamisch tarief. In Brussel en Wallonië hinkt de uitrol achterop.

Nochtans is iedere leverancier met meer dan 200 000 klanten verplicht om zo'n contract aan te bieden aan iedere consument die dat wil, zolang hij een geschikte meter in huis heeft. In Brussel zal dit pas ten vroegste vanaf het einde van het eerste kwartaal van 2025 kunnen.

Welke energieleveranciers hebben een dynamisch energietarief?

Engie was in 2021 de eerste met een dynamisch elektriciteitscontract voor Vlaamse gezinnen. Intussen is het aanbod sterk uitgebreid en bieden de meeste energieleveranciers in Vlaanderen een dynamisch energietarief aan: ook Bolt, Ebem, Ecopower, Eneco, Frank Energie, Luminus, Octa+, Power2You en Trevion sprongen op de kar.

De meeste energieleveranciers publiceren op hun website informatie over de werking van dynamische tarieven, net als de meest recente dagprijzen.

Sommige leveranciers zoals Eneco, Engie en Luminus gaan nog een stap verder. Zij bieden ook een app aan waarmee je je elektrische wagen automatisch kunt laten opladen tijdens de goedkoopste uren.

Conclusie: is een dynamisch energietarief goedkoper voor jou?

Een dynamisch contract is niet voor iedereen interessant, en je gaat maar beter niet overhaast te werk.

Heb je al een digitale meter en twijfel je over een dynamisch tarief, dan moet je je eerst afvragen of je in staat bent om een belangrijk deel van je elektriciteitsverbruik te verschuiven naar momenten waarop de prijzen laag zijn, doorgaans tussen 13u en 17u én op momenten met een lage vraag zoals 's nachts.

Wanneer niet

Op het gratis onlineplatform van je netbeheerder kun je checken hoe je huidige verbruik gespreid is doorheen de dag. Verbruik je veel tijdens piekmomenten en kun je hier niet veel aan veranderen, dan is een dynamisch energietarief af te raden.

Ook mensen met een exclusieve nachtmeter voor accumulatieverwarming, komen bij de meeste energieleveranciers niet in aanmerking voor een dynamisch tarief.

Wanneer wel

Als je de hoofdmoot van je verbruik kunt inplannen tijdens de goedkope momenten, bijvoorbeeld door je elektrische wagen slim op te laden of de werking van je boiler te plannen, dan kan een dynamisch tarief eventueel een besparing opleveren.

Het verschil tussen goedkope en dure uren kan immers groot zijn: volgens cijfers van de Vlaamse energieregulator bedroeg de gemiddelde uurprijs in 2023 97 euro per MWh of 9,7 eurocent per kWh. De hoogste prijs die werd opgetekend was 330 euro MWh, de laagste min 120 euro per MWh. 

Weet wel dat zo'n dynamisch tarief enkel je energieprijs bepaalt, de nettarieven en heffingen blijven immers hetzelfde als bij een klassiek energiecontract.

Vergelijk energiecontracten