Wat betekenen negatieve elektriciteitsprijzen voor je energiefactuur?

Wat zijn negatieve elektriciteitsprijzen?

"Negatieve prijzen ontstaan op momenten dat er een overaanbod is van elektriciteit", verklaart onze energie-expert Jordi Van Paemel. "Door het groeiend aanbod zonne- en windenergie in onze energiemix komt deze situatie vaker voor. Met een dynamisch contract kun je als consument je voordeel doen met periodes van negatieve of lage prijzen, al moet je je ook bewust zijn van de risico's."

Hoe kunnen stroomprijzen onder nul gaan?

In 2024 doken de stroomprijzen op de Belgische groothandelsmarkt al 408 keer onder nul. Dat is bijna een verdubbeling tegenover de 222 negatieve uren in het volledige jaar 2023. 

Tijdens de 408 negatieve uren in 2024 schommelde de prijs tussen € 0,01 en € 155 onder nul per MWh. Over alle negatieve uren bedroeg de prijs gemiddeld € 16,5 onder nul per MWh.

Zulke prijsevoluties zijn te wijten aan de hoeveelheid beschikbare elektriciteit op de markt: als de stroomproductie hoger ligt dan het verbruik, dan kunnen prijzen negatief worden. 

Onevenwicht tussen aanbod en vraag

Vorige zomer was er veel elektriciteit beschikbaar, onder andere van zonnepanelen die vooral 's middags veel stroom opwekken. Tegelijkertijd lag de vraag lager waardoor er regelmatig overschotten ontstonden, een situatie waar hoogspanningsnetbeheerder Elia eerder al voor waarschuwde. 

Bij zo'n onevenwicht betalen producenten om elektriciteit te leveren en krijgen verbruikers geld voor de stroom die ze op die momenten afnemen.

Wie kan profiteren van negatieve elektriciteitsprijzen?

In de eerste plaats zijn de voordelen voor industriële afnemers die hun verbruik makkelijk kunnen verhogen door bijvoorbeeld extra machines in te schakelen.

Voor consumenten is er weinig direct effect tenzij je een dynamisch contract hebt. Hierbij wordt je afname per uur afgerekend aan het werkelijke tarief dat op dat moment op de elektriciteitsmarkt geldt.

Beschikbaarheid van dynamische contracten

Dynamische contracten zijn momenteel enkel in Vlaanderen beschikbaar voor wie over een digitale meter beschikt (je verbruik per uur moet immers kunnen worden uitgelezen). Iedere leverancier die meer dan 200 000 klanten heeft, moet een dynamisch contract aanbieden.

Maar ook kleinere spelers blijven niet langer achter. Vandaag zijn er al een tiental dynamische contracten op de markt, maar slechts 0,4 % van de huishoudens heeft er begin 2025 één. In de toekomst zal de populariteit van zulke contracten wellicht wel toenemen.

De voor- en nadelen van een dynamisch energietarief

Zien we in de toekomst vaker negatieve elektriciteitsprijzen? 

Al bij al is het fenomeen vandaag nog vrij beperkt: 408 uren op één jaar is slechts 5 % van de tijd. We verwachten echter dat het aantal uren met negatieve prijzen steeds verder zal stijgen naarmate het aandeel zonne- en windenergie in onze energiemix toeneemt. Het aanbod van hernieuwbare energie fluctueert immers, en is moeilijker te voorspellen.

Nood aan flexibele oplossingen

Hierdoor ontstaat een grotere volatiliteit waardoor er meer nood is aan flexibiliteit om de vraag beter af te stemmen op het beschikbare aanbod. Dat kan via batterij-opslag, stuurbare productiecentrales, meer interconnectie met andere Europese landen maar dus ook door consumenten aan te moedigen hun afname te verschuiven naar goedkopere momenten.

Besparen met traditionele energiecontracten: vergelijk tarieven

Geef jij nog steeds de voorkeur aan een traditioneel variabel of vast energietarief, dan kun je eveneens honderden euro's besparen door op zoek te gaan naar een voordelig contract. Dat kan eenvoudig met behulp van onze prijsvergelijker.

Vegelijk prijzen voor gas en elektriciteit