Buscopan: hoe goed helpt dit middel écht tegen buikkrampen?

Maar is dat eigenlijk wel wetenschappelijk bewezen? En hoe zit het met de bijwerkingen van dit populaire medicijn? 

Helpt Buscopan tegen buikpijn?

De bewijzen daarvoor zijn nogal mager. Daarom labelen we Buscopan in onze databank geneesmiddelen als een medicijn met betwistbaar nut. 

Als we de reclame mogen geloven biedt Buscopan snel verlichting bij buikpijn met buikkrampen. De doeltreffendheid blijkt echter tegen te vallen in wetenschappelijke studies. 

Wat is Buscopan precies?

Buscopan is een geneesmiddel tegen buikkrampen en bijhorende buikpijn dat al sinds 1962 bij ons te koop is.

Samenstelling van Buscopan

• tabletten die elk 10 mg (Buscopan) of 20 mg (Buscopan Forte) butylhyoscine bromide bevatten. Deze tabletten zijn vrij verkrijgbaar in de apotheek zonder voorschrift.
• medicijn om te injecteren. Voor deze toedieningsvorm heb je wel een voorschrift nodig.

_{Buscopan en Buscopan Forte. Beide producten bevatten "butylhyoscine bromide", een stof die glad spierweefsel in de darmen ontspant. Resulteert dat in minder buikpijn? De bewijzen daarvoor zijn niet erg sterk.}  

Hoe werkt Buscopan?

Buscopan is een geneesmiddel dat tot de groep “spasmolytica” behoort. Dat zijn geneesmiddelen die de spierspanning verminderen in glad spierweefsel. Dat is het type spierweefsel dat automoon - zonder dat je er iets voor moet doen - knijpende bewegingen maakt in je organen. Op die manier wordt voedsel doorheen je maag- en darmstelsel vervoerd. 

Buscopan wordt gebruikt om pijnlijke spierspasmen op te heffen in het maag- en darmkanaal, maar ook in de galwegen en de urinewegen. Ook daar zit glad spierweefsel.

Richtprijs

• Voor een doosje met 50 tabletten Buscopan (10 mg) betaal je ongeveer € 12 of € 0,24 per tablet. 
• Een doosje met 50 tabletten Buscopan Forte (20 mg) kost ongeveer € 26 of ongeveer € 0,53 per stuk.

Buikkrampen: oorzaken en symptomen

Tal van mensen zeggen weleens last te hebben van “buikkrampen” (schattingen lopen uiteen van 10% tot bijna 50% van de bevolking). Maar wat daar precies mee bedoeld wordt, is helaas niet altijd duidelijk. Datgene wat mensen omschrijven als "buikkrampen" gaat mogelijk niet altijd gepaard met spierkrampen of -spasmen in de darmen.

Darmen kunnen ook door andere mechanismen overgevoelig of prikkelbaar zijn. Bij sommige mensen met het prikkelbaredarmsyndroom is er bijvoorbeeld bij een deel van de patiënten sprake van "viscerale hypersensitiviteit" (overgevoeligheid voor het uitzetten van de darm), wat waarschijnlijk pijnklachten kan uitlokken. 

Wat zijn de mogelijke bijwerkingen van Buscopan?

• een snellere hartslag
• een droge mond
• vertraging van de darmtransit
• verminderd zweten

Hoe kan ik Buscopan veilig innemen?

Er zijn een aantal situaties waarin je beter geen Buscopan inneemt, of dit op zijn minst eerst bespreekt met een arts.

Wie moet opletten met Buscopan?

In deze situaties mag je geen Buscopan nemen:

• als je een vergrote prostaat of een goedaardig gezwel hebt in de prostaat
• bij bepaalde vormen van niet-behandelde glaucoom
• als er mogelijk sprake is van een maagvernauwing of een obstructie in de darmen
• als je een zeer hoge hartslag hebt
• bij ernstige “myasthenie” (abnormale vermoeidheid van de spieren)

Wisselwerking tussen Buscopan en andere geneesmiddelen

Je moet ook opletten met bijvoorbeeld:

• bepaalde antidepressiva (zoals amitriptyline) of antipsychotica (zoals clozapine)
• bepaalde geneesmiddelen die worden voorgeschreven bij een hartritmestoornis of andere hartproblemen (zoals disopyramide)
• sommige geneesmiddelen die worden voorgeschreven bij astma en chronisch longlijden (bv. salbutamol, ipratropium en tiotropium)
• het antiparkinsonmiddel amantadine (niet beschikbaar in België)

Mag je Buscopan aan kinderen geven? 

Er zijn weinig onderzoeksgegevens over het gebruik van Buscopan door kinderen. 

Kinderen die jonger zijn dan zes jaar geef je beter geen Buscopan Forte (tabletten met 20 mg), meldt de bijsluiter. "Gewone" Buscopan (tabletten met 10 mg) mag op doktersadvies dan weer wel als een kind ouder is dan één jaar. 

Kinderen van 1 tot 6 jaar mag je weliswaar nooit meer dan 1,5 mg butylhyosine bromide per kilogram lichaamsgewicht per dag geven. Voor een kind van 27 kg komt dat neer op vier tabletten met Buscopan 10 mg. 

Mag je Buscopan nemen als je zwanger bent of borstvoeding geeft?

Er zijn bijna geen onderzoeksgegevens over het gebruik van Buscopan tijdens de zwangerschap of borstvoeding. Om die reden raadt de fabrikant het af om dit geneesmiddel te gebruiken tijdens de zwangerschap of borstvoeding, tenzij je arts er anders over denkt.  

Zwangerschap en borstvoeding: welk medicijn kan ik veilig innemen?

Ons advies bij buikpijn

• Bij plotse, hevige buikpijn die niet vanzelf verdwijnt, moet je zo snel mogelijk naar de dokter. Dit kan een ernstige oorzaak hebben, zoals een verstopping in de darmen of een ontsteking van je galblaas.

• Milde buikkrampen hebben niet altijd een duidelijke oorzaak en gaan vaak vanzelf voorbij. Als je per se een pijnstiller wil innemen, kun je gewone paracetamol proberen. Als je het prikkelbaredarmsyndroom hebt, is volgens het Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI) pepermuntolie (Tempocol) het overwegen waard, al zijn de bewijzen voor doeltreffendheid niet bijzonder sterk.  

• Heb je vaak last van buikpijn? Spreek er dan zeker eens over met je huisarts. Er zijn verschillende aandoeningen die voor chronische buikpijn kunnen zorgen (zoals inflammatoire darmziekten). 

• Soms wordt buikpijn uitgelokt door bepaalde triggers. Dit kunnen bepaalde voedingsmiddelen zijn, maar ook stress of medicatie. Probeer die triggers te identificeren en aan te pakken. Raadpleeg voor voedingsadvies eventueel een diëtist. 

• Zorg voor voldoende ontspanning en genoeg lichaamsbeweging. Ook dat is belangrijk voor een gezonde darmwerking.