Hoe lang blijft melk goed na openen?

Houdbaarheidsdatum van geopende melk telt niet meer

Als je wilt weten hoe lang gesloten melk goed blijft, hoef je maar een blik te werpen op de houdbaarheidsdatum op de verpakking. Wanneer die eenmaal open is, wordt het moeilijk in te schatten hoe lang je melk nog goed blijft. Het antwoord is nochtans voor alle koemelk hetzelfde, ongeacht de behandeling.

"Zodra de verpakking geopend is, vervalt de houdbaarheidsdatum", legt onze voedingsexpert uit. "Daarna moet melk in de koelkast worden bewaard en binnen zes à zeven dagen worden gebruikt."

Lactose-intolerant? Dit zijn de alternatieven

Waarom en hoe wordt melk behandeld?

Zodra een koe gemolken is, kan de melk besmet raken met ziekteverwekkende micro-organismen uit de omgeving, op de apparatuur of zelfs op het dier zelf. Daarom is het altijd aangeraden om melk eerst de verwarmen vóór consumptie. 

Wat is rauwe melk?

"Rauwe" melk heeft geen hittebehandeling of microfiltratie gekregen, en is daarom minder lang houdbaar. Onbehandelde melk is niet te koop in de supermarkt, maar rechtstreeks op de boerderij of via een tapautomaat, en moet zeer snel worden geconsumeerd. 

Het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV) raadt aan om rauwe melk altijd eerst te koken, om de gezondheidsrisico's te beperken.

Langere houdbaarheid en stabiliteit

Melk uit de winkel is daarentegen wel onderworpen aan een (meer of minder intensieve) hittebehandeling en/of microfiltratie. Deze ingrepen maken de melk niet alleen veilig voor consumptie, maar maken het product ook stabiel en langer houdbaar.

De houdbaarheid van melk varieert afhankelijk van de toegepaste behandeling. In de supermarkt heb je keuze tussen verse melk uit de koeltoonbank of langer bewaarbare melk op kamertemperatuur.

De benamingen mager, halfvol of vol hebben niets te maken met de houdbaarheid, maar met het vetpercentage.

Is melk goed voor ons?

Aan welke temperatuur wordt melk behandeld?

• Pasteurisatie: 72 tot 75°C gedurende 15 seconden
• Hoogpasteurisatie: 90°C gedurende 15 seconden
• Sterilisatie: 110 tot 120°C gedurende 10 tot 20 minuten
• UHT: 135 tot 150°C gedurende 2 tot 5 seconden

Hoe lang blijft geopende melk goed?

Verse melk uit de supermarkt is vaak hooggepasteuriseerd, moet in de koelkast bewaard worden en heeft een zeer korte houdbaarheidsdatum.

Melk die op kamertemperatuur bewaard wordt, is daarentegen gesteriliseerd of behandeld met UHT en vrijwel volledig ontdaan van alle aanwezige micro-organismen. Dit type melk heeft doorgaans een houdbaarheidsdatum van meerdere maanden.

Eens geopend wordt alle melk even snel slecht

Of je nu koelverse melk of lang houdbare melk koopt, in beide gevallen kan een geopende verpakking opnieuw besmet raken.

In het geval voor koelverse melk is dat omdat de melk "alleen" gepasteuriseerd is. Ze bevat dus nog steeds bacteriën die met de tijd vermenigvuldigen. Op zich zijn deze bacteriën eigen aan de melk en niet gevaarlijk voor onze gezondheid, maar hun groei kan de melk verzuren en deze sneller doen vervallen.

Daarnaast kunnen er ook andere micro-organismen in de verpakking terechtkomen via de lucht of door menselijk contact met de fles of de dop. Bij melk die een intensievere behandeling heeft ondergaan (sterilisatie en UHT) en wordt bewaard op kamertemperatuur, is enkel zo'n externe besmetting een risico. In deze melk zijn alle aanwezige bacteriën vernietigd.

Geopende melk moet altijd in de koelkast

Over het algemeen blijft geopende melk zes à zeven dagen goed in de koelkast, op voorwaarde dat deze op de juiste temperatuur is ingesteld en je de koudeketen hebt gerespecteerd op je rit van de supermarkt naar huis. Voor elk uur op kamertemperatuur blijft je melk namelijk een dag minder lang goed.

Bij plantaardige alternatieven voor melk bestaat dit risico op besmetting ook, al zijn deze minder vatbaar voor bederf en dus iets langer houdbaar eens geopend.

De 5 beste plantaardige alternatieven voor vegans

Hoe herken je slechte of zure melk?

Melk wordt zuur wanneer micro-organismen zich "voeden" met de natuurlijk aanwezige suikers in de melk. Deze micro-organismen produceren daarop melkzuur en koolstofdioxide. Hoe langer melk geopend is of niet koel genoeg wordt bewaard, hoe groter de kans dat ze "zuur" wordt.

Geur en smaak

Het is het melkzuur in bovenstaand proces dat de melk "slecht" maakt. De melk zal zuur smaken en onaangenaam ruiken, en op termijn kunnen er zich eiwitklontjes vormen. Warmte versnelt de vorming van deze klontjes. 

Klonters, zeker in warme melk

Niet zeker of je melk slecht is? Warm een kleine hoeveelheid melk op en bekijk de textuur. Zie je klonters, dan giet je de melk beter weg.

Verpakking staat bol

Ook een bolle verpakking is klaar voor de vuilbak. Dat wijst immers op koolstofdioxide binnenin, eveneens een signaal van verval.