Beter slapen met de juiste behandeling tegen slaapapneu

Om mensen die aan slaapapneu lijden te helpen, zijn er diverse behandelingen ontwikkeld. 

Welke behandeling het meest geschikt is, hangt af van de persoon en de oorzaak en ernst van de slaapapneu. Hoewel een verandering van levensstijl altijd de eerste stap is, is er een heel scala aan behandelingen beschikbaar om slaapapneu tegen te gaan. Elke behandeling heeft voor- en nadelen. Bespreek ze daarom altijd met je arts. Behandelingen kunnen ook gecombineerd of gewijzigd worden na verloop van tijd. Medicatie wordt momenteel niet standaard gebruikt om slaapapneu te behandelen. 

Wat kan je doen tegen slaapapneu?

Er zijn een aantal dingen die je op eigen houtje kunt doen om slaapapneu geheel of gedeeltelijk aan te pakken. Hoewel ze niet voor iedereen zullen werken, is het beter om deze maatregelen te nemen dan helemaal niets te doen.

In het geval van matige apneu kunnen de volgende adviezen het probleem mogelijk oplossen zonder dat verdere behandeling nodig is: 

• Neem een gezonde levensstijl aan: een gezond, evenwichtig voedingspatroon, regelmatige lichaamsbeweging en goede slaapgewoonten. 
• Let op je gewicht: als je te zwaar bent, kan 10% van je lichaamsgewicht verliezen al een gunstig effect hebben. 
• Stop met roken.
• Beperk je alcoholgebruik, vooral 's avonds voor je naar bed gaat.
• Stop met slaappillen of kalmerende middelen. 
• Als je een verstopte neus hebt, kun je tijdelijk neusdruppels of een neusspray gebruiken. 
• Verander je slaaphouding. Als apneu het vaakst voorkomt wanneer je op je rug slaapt, verander dan je slaaphouding. Er zijn verschillende methoden, zoals de tennisbal die in je pyjama is genaaid waardoor je gedwongen wordt om niet op je rug te liggen. Er zijn ook positioneringskussens, speciale anti-snurkvesten en apparaten die een lichte trilling afgeven als je op je rug ligt. 
• Dagelijkse oefeningen om de spieren van je mond, tong en keel te versterken zouden een beperkt voordeel kunnen opleveren bij milde tot matige apneu.

Werken anti-snurkapparaten ook écht?

​CPAP-apparaten tegen slaapapneu

De beste behandeling voor slaapapneu is continue positieve luchtdruk (CPAP of Continuous Positive Airway Pressure).

Deze apparaten verhogen de luchtdruk in de luchtwegen. Deze behandeling geniet de voorkeur omdat is aangetoond dat ze het meest effectief is. 

Een CPAP-beademingsapparaat is uitgerust met een kleine compressor (die op je nachtkastje wordt geplaatst) en een masker (over je neus, of over je neus en mond). Het stuurt continu omgevingslucht de neus in. Dit creëert een continue positieve luchtdruk die de luchtwegen openhoudt en ervoor zorgt dat ingeademde lucht naar de longen kan circuleren. 

Je ademt dus op een natuurlijke manier, en er wordt geen zuurstof toegevoegd door het apparaat. 

Zijn CPAP-apparaten effectief tegen slaapapneu? 

Deze apparaten zijn zeer effectief in het bestrijden van slaapapneu en snurken. Ze verminderen snel de symptomen van slaperigheid overdag (vaak binnen een week). Studies hebben aangetoond dat ze helpen om  

• Je overdag minder moe te voelen 
• Alerter en geconcentreerder te zijn 
• Het risico op verkeersongevallen te verminderen 
• De levenskwaliteit van gebruikers te verbeteren. 

Binnen 4 tot 5 weken zou je een positief effect van de behandeling moeten merken. 

Hoewel het de meest effectieve behandeling is, wennen sommige mensen er moeilijk aan om elke nacht een masker te dragen. Voorlichtingsprogramma's voor patiënten kunnen helpen om te wennen aan CPAP-therapie. Slaapcentra en klinieken kunnen je de nodige informatie geven over de behandeling en je leren hoe je het apparaatje moet gebruiken en onderhouden.

Sommige maskers bedekken enkel de neus, andere de neus en de mond.

Hoelang moet de behandeling duren? 

Idealiter wordt een CPAP-machine elke nacht en gedurende de hele nacht gebruikt. Voor een effectieve behandeling is het aan te raden om het minstens vier uur per nacht te gebruiken, gedurende vijf tot zeven dagen per week. 

Denk eraan dat dit een manier is om symptomen te behandelen, niet om ze te genezen. Zodra je besluit te stoppen met de behandeling, zullen de symptomen snel terugkeren. De meeste mensen die deze behandeling gebruiken, zullen de rest van hun leven inspanningen moeten leveren om de behandeling te blijven volgen. 

Hoeveel kost deze behandeling en wordt deze terugbetaald? 

Je komt in aanmerking voor vergoeding als: 

• Een eerste polysomnografie een AHI laat zien van ten minste 15/uur (of 5/uur voor jongeren onder de 16 jaar). 
• Een tweede polysomnografie aantoont dat het gebruik van een CPAP-machine je ademhaling verbetert. 

Dankzij deze vergoeding betaal je € 0,25 per dag gebruik, wat neerkomt op ongeveer € 90 per jaar.  Ben je een rechthebbende die kan genieten van het voorkeurtarief, dan betaal je geen persoonlijk aandeel. 

Wat zijn de nadelen van deze behandeling? 

Het regelmatige gebruik van deze apparaten heeft zijn nadelen. Deze problemen leiden er vaak toe dat een aanzienlijk deel van de patiënten het masker na verloop van tijd niet meer (regelmatig en voldoende) gebruikt. Ondersteunende maatregelen zijn belangrijk om patiënten te helpen aan het apparaat te wennen en de problemen te verhelpen. 

Neusproblemen

Gebruikers kunnen regelmatig last hebben van een verstopte neus, een loopneus of een droge neus. Logisch, zou je zeggen, aangezien het apparaat gedurende meerdere uren frisse lucht door de neusgaten stuurt. 

Om ernstige neusverstoppingen te voorkomen, kun je altijd een ontzwellende neusspray gebruiken voordat je naar bed gaat. Maar let op: het is niet aan te raden om deze sprays langdurig te gebruiken. Ze kunnen na een tijdje een averechts effect hebben en neusverstopping alleen maar bevorderen. 

Als je neusproblemen aanhouden, neem dan contact op met je slaapkliniek om een luchtbevochtiger te laten plaatsen. In zeldzame gevallen wordt neusverstopping veroorzaakt door een scheef neustussenschot (septum) of een plaatselijke neusverdikking die operatief kan worden verwijderd. In dit geval zal je arts je doorverwijzen naar een NKO-arts.

Problemen met het masker 

Sommige mensen verdragen het masker 's nachts niet goed. Om eraan te wennen, raden we aan het masker overdag 10 tot 30 minuten te dragen, bijvoorbeeld als je tv kijkt.

Als je het gevoel hebt dat het masker niet de juiste maat is voor jouw gezicht, kun je vragen om een andere maat te proberen. Er zijn verschillende soorten maskers. Het kan ook de moeite waard zijn om de band van het masker te controleren en deze te vervangen als hij niet goed past.

Als het masker niet goed om je gezicht zit, kan er lucht ontsnappen. De druk die wordt uitgezonden is lager en het apparaat zal sneller draaien om dit te compenseren, wat meer lawaai maakt. Bovendien kan de ontsnappende lucht naar je ogen worden geblazen en de irritatie kan leiden tot bindvliesontsteking. Een slecht passend masker moet steeds vervangen worden.

Problemen met de machine 

De meeste machines van de nieuwste generatie zijn relatief stil. Als je last hebt van het geluid van je machine, kun je oordopjes dragen of een stiller model proberen. Meestal is het geluid te wijten aan een verstopte luchtfilter of een defect toestel. Laat het nakijken door een professional. 
 
De luchtdruk kan ook te hoog of te laag zijn. Als dit het geval is, probeer het dan niet zelf aan te passen, maar neem contact op met de slaapkliniek. Als de lucht te warm of te koud is, kan dit te maken hebben met de opstelling van het toestel (bijvoorbeeld naast een radiator of een open raam). 
 
Tot slot kun je ook besluiten om van apparaat te veranderen. Sommige mensen kiezen bijvoorbeeld voor APAP-apparaten, die de druk automatisch aanpassen aan je ademhalingsritme. CPAP-apparaten leveren daarentegen een constante druk. BiPAP-apparaten genereren minder druk bij het uitademen dan bij het inademen. 

Overige problemen 

Het kan gebeuren dat je wakker wordt met een droge mond. Om dit te verlichten, kun je de druk aanpassen zodat je 's nachts gemakkelijker door je neus kunt ademen en niet alleen door je mond. Als je een masker gebruikt dat alleen je neus bedekt, kun je een masker proberen dat zowel je mond als je neus bedekt. Het gebruik van een luchtbevochtiger kan ook nuttig zijn.  

Het is normaal dat de huid van je gezicht 's ochtends een beetje rood is. Deze roodheid verdwijnt meestal snel. Als je het masker te hard dichtknijpt, kan de langdurige druk kleine wondjes veroorzaken, vooral op de neusbrug. 

Sommige mensen vinden het gebruik van een CPAP-machine ongemakkelijk en beperkend. Voor deze mensen kan een masker dat de neus niet volledig bedekt een alternatief zijn. In plaats van een masker om de neus (en mond) zijn er ook maskers met neusdoppen die in de neusgaten kunnen worden gestoken. 

​Mondapparaten tegen slaapapneu

Voor mensen met lichte tot matige slaapapneu kan een orale prothese een optie zijn. Dit staat bekend als een mandibulair repositieapparaat (MRA). Deze kan op maat worden gemaakt door een tandarts, orthodontist of stomatoloog. Praktisch gezien houdt het de onderkaak in een vooruitgeschoven positie, waardoor de keelholte dus beter openblijft en de ademhaling vlotter verloopt. 

Deze prothesen werken heel goed tegen snurken, maar het effect op slaapapneu is soms beperkter, waardoor ze vooral geschikt zijn voor mensen met lichte of matige apneu. Ze kunnen ook een alternatief zijn voor mensen die СPAP niet verdragen (of die ervoor kiezen om СPAP niet te gebruiken).

Zorg ervoor dat je het apparaat elke nacht draagt zoals aanbevolen.

Er zijn ook tongstabilisatoren. Deze voorkomen dat de tong tijdens de slaap naar achteren valt. Als dat gebeurt, wordt de keelholte (gedeeltelijk) geblokkeerd, waardoor lucht moeilijk kan passeren. Een tongstabilisator klemt de tong vast door een licht vacuüm te creëren. De effectiviteit van dit apparaat is echter minder goed bewezen en het wordt vaak als oncomfortabel ervaren.

Wat zijn de nadelen van dit apparaatje?

Sommige mensen vinden MRA's oncomfortabel. Ze kunnen leiden tot verhoogde speekselproductie, een droge mond, een gevoel van druk of pijn in het kaakgewricht en verschuiven van de tanden.

Kosten en terugbetaling 

Een mandibulair repositieapparaat (MRA) wordt vergoed als: 

• je 18 jaar of ouder bent 
• een polysomnografie het slaapapneusyndroom aantoont met een AHI van minstens 15 per uur. 
• een gespecialiseerde arts (NKO-arts, tandarts, orthodontist, stomatoloog, chirurg in de slaapkliniek) bevestigt dat je in aanmerking komt voor deze behandeling. 

Dankzij de terugbetaling betaal je voor elke dag dat je een MRA thuis gebruikt € 0,50 voor een periode van zes maanden. Ben je een rechthebbende die het voorkeurtarief kan genieten? Dan betaal je geen persoonlijk aandeel. 

De terugbetaling geldt alleen als je voor de allereerste keer een MRA krijgt, of als je minstens 5 jaar na de uitgiftedatum van je vorige MRA een nieuw MRA hebt gekregen. 

Chirurgische ingrepen tegen slaapapneu

Chirurgie is nooit de eerste optie die mag worden overwogen. Het wordt alleen overwogen als de CPAP- en MRA-apparaten voor jou helaas niet werken. Het kan ook worden overwogen voor mensen met een duidelijke anatomische afwijking die door een operatie kan worden gecorrigeerd. 

Er zijn verschillende operaties mogelijk, afhankelijk van de situatie. In de meeste gevallen wordt weefsel verwijderd of strakgetrokken om meer ruimte in de keel te creëren om de doorgang en ademhaling te verbeteren. Je moet je er echter van bewust zijn dat: 

• De effectiviteit van deze procedures niet altijd zeker is. 
• De gunstige effecten na verloop van tijd kunnen afnemen. 
• Studies over de effectiviteit zeer beperkt en kleinschalig zijn. 

Elke procedure brengt risico's met zich mee, zoals bloedingen, pijn, infectie of slikproblemen. Artsen zijn verplicht om je voor elke ingreep te informeren over de mogelijke nadelen. 

Deze operaties komen momenteel niet in aanmerking voor terugbetaling.

​Tongzenuwstimulatie om slaapapneu tegen te gaan

Dit is een relatief nieuwe behandeling. Ook hier wordt het alleen overwogen als de CPAP- en MRA-apparaten in jouw geval niet werken. Het betreft een klein apparaatje, vergelijkbaar met een pacemaker, dat onder het sleutelbeen wordt geplaatst. Het bestaat uit twee elektroden:

• één gaat naar de long, die daar de ademhalingscyclus meet
• de andere gaat naar de tongzenuw, die zachtjes wordt gestimuleerd door elektrische impulsen (onmerkbaar voor jou) bij elke ademhalingscyclus. 

Dit houdt de tong naar voren en de keel open tijdens de slaap. Met een afstandsbediening kan het apparaat worden ingeschakeld wanneer je gaat slapen en worden uitgeschakeld wanneer je wakker wordt. Patiënten kunnen zelf de intensiteit van de stimulatie instellen, die krachtig genoeg is om de tongzenuw te stimuleren, maar zacht genoeg om de slaap niet te verstoren. Het apparaat moet na ongeveer tien jaar worden vervangen.

De klinische resultaten zijn veelbelovend. Mogelijke bijwerkingen zijn infectie, bloeduitstorting, pijn en een zwakke tong en lippen. 

In België bestaat er nu een terugbetalingssysteem voor ongeveer 70 zorgvuldig geselecteerde patiënten per jaar die lijden aan matige tot ernstige obstructieve slaapapneu en bij wie conventionele behandelingen niet effectief zijn gebleken.

​Wat kan je doen bij centrale slaapapneu?

Net als bij obstructieve slaapapneu kan een verhoging van de luchtdruk in de luchtwegen (CPAP) ook bij centrale slaapapneu tot resultaten leiden.

Soms is aanvullende zuurstoftherapie aangewezen of zal je arts bepaalde medicijnen voorschrijven. Als er sprake is van een andere onderliggende pathologie, wordt deze best behandeld. Dit kan ook een positief effect hebben op centrale slaapapneu. 

Alle info over slaapapneu