Wat zijn neobanken en fintechs, en hoe werken ze in België?

Een brede waaier aan financiële instellingen en diensten

Belfius, KBC, Keytrade, Revolut, Payconiq, Wero, Paypal, Klarna ... Allemaal financiële instellingen en diensten waar we gebruik van maken voor dagelijkse verrichtingen, zonder ons daarbij al te veel vragen te stellen.

Wat is het verschil tussen ING en Argenta? Waarom zijn Nickel en Wise geen banken, terwijl je er wel een "account" kunt openen? Zijn er aandachtspunten of zelfs belangrijke nadelen die je moet kennen voordat je gebruik maakt van hun diensten? Ongetwijfeld vragen die we ons moeten stellen nu deze bedrijven zeer actief marketing voeren om voet aan de grond te krijgen op de Belgische markt en in de leefwereld van de consument.

In dit dossier leggen we uit wat de verschillen zijn tussen fintechs, neobanken en traditionele banken, en welke diensten en voor- en nadelen eraan verbonden zijn.

Terug naar boven

Wat betekent fintech?

Fintech is een samentrekking van de Engelse woorden “finance” en “technology”. Een fintech is een bedrijf dat gebruik maakt van digitale technologieën en jouw persoonlijke gegevens om allerlei financiële diensten aan te bieden.

Wat doen fintechs?

De lijst van aangeboden financiële diensten is lang en gevarieerd: applicaties om je budget te beheren, om beurskoersen te volgen, platforms om je rekeningen te betalen, internationale overschrijvingen te doen...

De opkomst van deze innovatieve bedrijven in al hun vormen - start-ups, kmo's, maar ook onderdelen van grote groepen - heeft het monopolie van de banken op financiële transacties op zijn kop gezet. Je hoeft bijvoorbeeld niet meer per se via je bankier te gaan om geld naar het buitenland over te maken: fintechs die gespecialiseerd zijn in geldtransfers (zoals Paypal of Wise) bieden dergelijke diensten aan.

Tegen betaling kun je geld sturen naar je vriend in Londen die vooraf tickets voor een muziekconcert heeft betaald, of wat zakgeld sturen naar je petekind dat in Ottawa is gaan studeren. Je kunt zelfs je parkeerplaats betalen met je smartphone als je de 4411-applicatie gebruikt.

Veel fintechs hebben producten en diensten ontwikkeld die specifiek gericht zijn op professionals/zelfstandigen.

Hoe werken fintechs?

Fintechs maken bijna uitsluitend gebruik van digitale tools. Om van hun diensten gebruik te kunnen maken, moet je een (vrij recente) smartphone hebben, en af en toe een pc met internetverbinding om alle toepassingen in ideale omstandigheden te kunnen gebruiken.

Maar er zijn enkele "hybride" gevallen, die uitzonderingen vormen op de regel. Nickel biedt bijvoorbeeld "fysieke" plaatsen voor het verwerken van transacties - zoals geld opnemen van een rekening.

Bij Payconiq daarentegen is alles digitaal. Er is geen loket om naartoe te gaan voor transacties, geen postbus, geen fysieke betaalkaart. Afgezien van de eigen applicatie bestaat Payconiq bij wijze van spreken niet in de echte wereld: de hele omgeving is online opgebouwd en dus louter virtueel.

Wat zijn de voordelen en nadelen van fintechs?

Voordelen Op maat: de belofte van fintechs is flexibiliteit en dienstverlening op maat. Polyvalent: in het universum van fintechs vind je vrijwel zeker een bedrijf dat de service biedt die je nodig hebt, ongeacht om welke financiële materie het gaat. Toegankelijk: de “gedematerialiseerde” dimensie betekent dat diensten vrijwel overal toegankelijk zijn, op elk moment van de dag of nacht - inclusief weekends en feestdagen. Voordelig: de kosten van de dienst zijn over het algemeen (maar niet altijd) lager bij fintechs. Als gevolg van de concurrentie moeten ze diensten aanbieden die "origineler", goedkoper en zo gebruiksvriendelijk mogelijk zijn.

Nadelen Je moet vertrouwd zijn met het gebruik van digitale technologieën. Fintechs gebruiken je persoonlijke gegevens en algoritmen. Wees dus voorzichtig voordat je hun voorwaarden accepteert en wees je bewust van je rechten. De wetgeving rond fintechs is niet zo streng als die voor banken. Pas op voor vergoedingen die soms ondoorzichtig zijn en niet noodzakelijkerwijs onderworpen aan meer beschermende regelgeving dan bij traditionele financiële instellingen. Veel van deze fintechs zijn in het buitenland gevestigd. Ze bieden dus niet altijd informatie in je eigen taal. Als de aangeboden dienst recent is, kun je te maken krijgen met problemen (bugs of storingen). Soms kan de fintech zelfs volledig verdwijnen. Het risico op fraude is niet te verwaarlozen. Doe je huiswerk (zie hieronder) vooraleer je je abonneert op een mobiele applicatie, je persoonlijke gegevens toevertrouwt - en zeker vooraleer je geld overmaakt. De onlinedashboards, grafieken en andere informatie over je geldstromen kunnen ertoe leiden dat je vaak aan het scherm gekluisterd bent. Hou je gebruik en de frequentie van je verbindingen binnen de perken om te zware mentale belasting te vermijden.

 

Terug naar boven

Wat is een neobank?

Er bestaat geen officiële of wettelijke definitie van de term "neobank". Over het algemeen verwijst de term neobank naar kredietinstellingen met een bankvergunning die uitsluitend online actief zijn.

Het onderscheid tussen een onafhankelijke neobank en een onlinebank, die soms een dochteronderneming is van een traditionele bank, is echter niet altijd even duidelijk. BNP Paribas Fortis biedt bijvoorbeeld ook onlinerekeningen aan via zijn gedigitaliseerde aanbod Hello Bank. Een neobank als N26 is daarentegen aan geen enkele groep verbonden.

Wees voorzichtig als een bedrijf dat financiële diensten zoals betaalrekeningen aanbiedt, zich een neobank of onlinebank noemt. Als het bedrijf in kwestie geen officiële vergunning heeft, is het geen bank maar een fintechbedrijf dat betalingsdiensten aanbiedt.

Wat doen neobanken?

Neobanken zijn wel degelijk banken, maar ze kiezen er soms strategisch voor om hun aanbod aan producten en diensten te beperken in vergelijking met traditionele instellingen, om zo hun winstmarge te verhogen.

Ze werken vaak met pakketten, die in prijs stijgen naarmate ze meer producten en diensten bevatten. Je denkt daarmee geld te besparen, maar het kan zijn dat je boven een bepaalde limiet moet betalen om bepaalde veelgebruikte diensten te blijven gebruiken (dat is vaak het geval voor geldopnames).

Het omgekeerde kan ook: bij Keytrade wordt de kredietkaart bijvoorbeeld gratis vanaf een bepaald aantal gebruiksmomenten.

Hoe werken neobanken?

Doordat ze geen uitgebreid kantorennetwerk hebben en uitsluitend online opereren, kunnen neobanken hun diensten voor aantrekkelijke tarieven aanbieden en ook de reactietijden verkorten. Omdat alles geautomatiseerd is, kunnen bepaalde verrichtingen (bv. prijssimulaties) en onlineprocedures (bv. een nieuwe betaalkaart aanvragen) effectief minder tijd in beslag nemen.

De keerzijde van dit alles is dat je volledig afhankelijk bent van een internetverbinding en de goede werking van het computersysteem van de bank. Een neobank heeft in principe helemaal geen loketten. Als je bijvoorbeeld contant geld wilt storten, heb je maar beter een geldautomaat met die optie in de buurt.

De neobank zal in principe dezelfde informatie vragen als een traditionele bank om een bankrekening te openen, maar de procedure verloopt via internet.

Zodra je officieel klant bent, kun je met je betaalkaart de basisverrichtingen uitvoeren: geld opnemen bij de geldautomaat, betalen in de supermarkt, aankopen doen op internet. Ook kun je nog steeds bankoverschrijvingen doen en je rekeningafschriften raadplegen – dat verandert niet.

De afwezigheid van fysieke kantoren brengt voor het overige geen voordeel met zich mee. Bij het online afsluiten van een lening profiteer je niet van soepelere voorwaarden: een lening blijft een engagement waaraan je vasthangt, kost veel geld en bij de minste betalingsachterstand loop je het risico kosten te moeten betalen.

Check dus goed de tarieven en de algemene voorwaarden van de producten en diensten.

Wat zijn de voor- en nadelen van neobanken?

Voordelen Prijs en snelheid zijn vaak de belangrijkste voordelen van neobanken. Elke neobank heeft haar eigen specialiteit. Als je veel reist, ben je misschien geïnteresseerd in een aanbod van N26 of Revolut voor extra gebruik. Als je een 100% online aanbod wilt, maar toch met de geruststellende nabijheid van een grote bank, dan is Hello Bank wellicht een goed compromis.

Nadelen Vertrouwdheid met digitale tools is essentieel. Afhankelijkheid van de internetverbinding en geen noodoplossingen in geval van een ernstige computerstoring in het systeem van de bank. Sprookjes bestaan niet: elk voordeel dat een neobank biedt, heeft een financiële tegenprestatie of een specifieke gebruiksvoorwaarde. Wees dus waakzaam. Sommige onlinebanken zijn gevestigd in een ander land van de Europese Unie en hebben een buitenlands IBAN-nummer. Dat kan ertoe leiden dat een betaling waarvoor een Belgisch IBAN-nummer vereist is, wordt geblokkeerd of dat je administratieve rompslomp krijgt, zoals het aangeven van deze buitenlandse rekening bij de belastingdienst.

Terug naar boven

Wat is het verschil tussen banken, neobanken en fintechs?

Meer of minder uitgebreide dienstverlening

Traditionele banken bieden hun klanten doorgaans een vrij compleet gamma aan financiële diensten aan: geldstortingen, betaalmiddelen, verschillende rekeningformules, beleggingen, kredietopties voor de financiering van een project enz.

Bankvergunning en strenge regelgeving

Banken en neobanken moeten aan een hele reeks wettelijke vereisten voldoen en een officiële vergunning – de bankvergunning – verkrijgen om als bank te mogen opereren. Het toezicht waaraan ze onderworpen zijn, biedt een zekere mate van veiligheid voor je geld.

Als er zich een probleem voordoet, zijn er wetten om je te beschermen. In geval van faillissement bijvoorbeeld is je kapitaal door de depositogarantie beschermd tot € 100 000 per instelling en per persoon.

Uitgebreid netwerk van kantoren

Traditionele banken werken tegenwoordig allemaal volgens een semi-digitaal systeem. Hoewel de trend in de richting gaat van een vermindering van het aantal fysieke kantoren en de digitalisering van dagelijkse verrichtingen, maken traditionele banken nog steeds gebruik van een netwerk van lokale kantoren om hun diensten aan te bieden.
Bovendien behouden ze een universele bankdienst voor klanten die voor hun verrichtingen menselijke assistentie wensen. En als je niet langer tevreden bent over de diensten van je bank, vergemakkelijkt Bankswitching de overstap naar een andere bank.

Marketing met een korreltje zout te nemen

Sommige fintechs schermen met de dubbelzinnige termen om geloofwaardiger over te komen en het vertrouwen van de consument te winnen. Het is niet altijd duidelijk met wie je te maken hebt. Ga bij twijfel de status en reputatie van het bedrijf goed na vooraleer je intekent op een 100% digitaal aanbod, zelfs als de prijs je aantrekkelijk lijkt. Meestal volstaat een eenvoudige zoekopdracht op internet.

Neobanken zijn bijzonder actief op sociale media en voeren soms grootscheepse marketingcampagnes om je te overhalen om klant te worden. Hoewel ze ongetwijfeld diensten aanbieden die interessant kunnen lijken, neem je de reclameboodschappen beter niet zomaar voor waar aan. Win altijd eerst inlichtingen in.

Wees op je hoede als je een aanbod ziet op sociale media dat te mooi is om waar te zijn. Zoek eerst informatie over de neobank of de fintech die het aanbod doet. Bij twijfel kun je dat controleren op het platform van de FSMA of bellen naar ons contactcentrum.
Terug naar boven

Bank, neobank of fintech: wat kiezen?

Vergelijk om de juiste beslissing te nemen

Wat je het best kiest, hangt af van je verwachtingen en gebruiksgewoonten.

• Als je niet graag je financiën beheert met behulp van digitale tools, ben je beter af met de traditionele banken die een universele bankdienst aanbieden.
• Als je op zoek bent naar meer flexibiliteit tegen een betere prijs, zelfs als dat betekent dat je moet inleveren op een paar diensten en de mogelijkheid van menselijke tussenkomst in het proces, dan kun je misschien een neobank overwegen.

In beide gevallen kun je met onze vergelijker voor zichtrekeningen en krediet- en prepaidkaarten beoordelen welke oplossing voor jou het goedkoopst is, afhankelijk van je behoeften.

Hoe zit het met fintechs?

Fintechs zijn ontworpen om eenmalige oplossingen te bieden voor specifieke behoeften.

Bovendien kun je bij een fintech geen bankrekening openen in de strikte zin van het woord. Dat zou alleszins af te raden zijn, want fintechs zijn onderworpen aan een minder strenge regelgeving dan banken, en bieden dus niet hetzelfde veiligheidsniveau.

Anderzijds, als je op zoek bent naar aanvullende diensten, zoals de mogelijkheid om gemakkelijk schoolrekeningen te betalen, samen te leggen met vrienden, of tijdens je vakantie in Frankrijk je koopjes op een rommelmarkt meteen te betalen, zul je gemakkelijk vinden wat je zoekt.

Waakzaamheid is geboden

Nogmaals, wees op je hoede voor niet-fysieke geldstromen. Het kan je aanzetten om meer en sneller geld te gaan uitgeven, en persoonlijke informatie te delen. Je geld mag dan waardevol zijn, maar ook de analyse van je koopgedrag en persoonlijke gegevens is eveneens goud waard.

Vooraleer je voluit voor de diensten van een fintech gaat, moet je er zeker van zijn dat het bedrijf je alle garanties biedt op het gebied van veiligheid en bescherming,  en dat je de diensten echt nodig hebt.
Terug naar boven