Let op voor de valkuilen van een krediet
Het is crisis, dat weet iedereen. De inflatie bereikt een ongeziene hoogte, het leven wordt elke dag duurder en de inkomens stijgen niet navenant. Om nog maar te zwijgen van de buitensporige energiefacturen.
Voor velen is een krediet dan ook verleidelijk om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen. Maar dat is zelden een goed idee. Op het eind van de rit kost het je alleen maar meer geld! Dit zijn alvast vijf valkuilen waarvoor je moet uitkijken:
- Een kredietopening gebruiken. Dit is een van de duurste vormen van krediet, die tot een overmatige schuldenlast kan leiden.
- Verschillende leningen samenvoegen. Dat kost je uiteindelijk veel meer dan wanneer je al je leningen apart zou afbetalen.
- Ingaan op een kredietaanbod op sociale media. Dit soort aanbiedingen zijn pure oplichterij en dus sowieso af te raden.
- Kiezen voor “Buy now pay later” van o.a. Klarna. Doordat de koopdrang losstaat van de betalingsverplichting, is men snel geneigd om meer uit te geven dan men zich kan veroorloven.
- Een ballonkrediet aangaan voor een auto. Deze vorm van krediet is te riskant als je een beperkt budget hebt.
Wat als je moeite hebt om je facturen te betalen?
Op het hoogtepunt van de energiecrisis gaven wij advies over wat je het best doet als je onvoldoende middelen hebt voor de betaling van je energiefacturen, de maandaflossingen van je hypotheeklening of andere rekeningen.
In elk geval is het belangrijk om vóór de vervaldatum van de factuur contact op te nemen met de schuldeiser (je energieleverancier, je telecomprovider, de belastingdienst, je kredietverstrekker enz.). Leg je probleem uit en stel een oplossing voor, zoals uitstel van betaling of een afbetalingsplan.
Als je een van de kredietvormen uit dit dossier overweegt, vraag je dan eerst af of er geen andere oplossing bestaat. Gebruik bijvoorbeeld je spaargeld. Geld op een spaarrekening levert momenteel immers niets op. Door de hoge inflatie wordt het zelfs minder waard! Het heeft dus geen zin om meer op je spaarrekening te laten staan dan aanbevolen wordt als financiële buffer (3 tot 6 maanden loon).
Heb je geen spaargeld en zijn je totale maandelijkse aflossingen, waaronder de afbetaling van je hypotheek, onbetaalbaar geworden? Probeer dan enkele maanden uitstel van betaling voor de kapitaalaflossingen te krijgen. Als dat niet volstaat, kan een verlenging van de looptijd van je hypotheek een oplossing zijn om je maandelijkse aflossingen te verlagen. Op het eind van de rit kost dit je meer, maar soms is het de prijs die je moet betalen om niet jarenlang met geldzorgen te kampen.
Waarover gaat het?
Een kredietopening of kredietlijn biedt de mogelijkheid om een geldreserve aan te spreken wanneer nodig. Die reserve kan variëren van € 1 250 tot € 5 000 of meer. De kredietopening kan aan een zichtrekening of aan een kredietkaart worden gekoppeld.
Als ze gekoppeld is aan een zichtrekening, mag je in het rood gaan. Dit betekent dat je geld kunt uitgeven dat je niet hebt. Wanneer ze aan een kredietkaart is gekoppeld, hoef je aan het eind van de maand niet het volledige bedrag terug te betalen. Je moet dan elke maand maar een klein deel terugbetalen. Maar in beide gevallen heb je dus schulden.
Waarom liever niet?
Gewoonlijk moet je elke maand een (klein) bedrag terugbetalen. Vaak verplicht het contract je om een bepaald percentage van het gebruikte krediet terug te betalen, met een minimum van bijvoorbeeld € 25. De kredietgever stelt vaak voor om dit via domiciliëring te doen. Zo blijft de terugbetaling automatisch beperkt tot dit minimumbedrag (tenzij je zelf vraagt om meer terug te betalen). Op die manier kan het echter jaren duren eer je schuld is afbetaald.
Op het geld dat je niet terugbetaalt, moet je natuurlijk intrest betalen. En deze kredietvorm is een van de duurste op de markt. Voor een kredietopening die aan een kaart is gekoppeld, kan het JKP (jaarlijks kostenpercentage) oplopen tot maar liefst 15,5 %.
Je kunt ook een kredietopening aangeboden krijgen voor een grote aankoop op krediet in de winkel (bijvoorbeeld een tv of een wasmachine). Let op, dit is niet hetzelfde als een aankoop “op afbetaling”. Hierbij los je maandelijks een vast bedrag af, dat bestaat uit een deel van het geleende kapitaal en intrest daarop. In plaats daarvan kan de winkel echter een kredietkaart aanbieden met een kredietlijn van bijvoorbeeld € 1 500: boven op de € 750 voor je toestel kun je dus nog eens € 750 gebruiken om je in de winkel te “laten gaan”. Alleen betaal je daar uiteindelijk wel 10 % intrest of meer op.
Maar de intrest is niet het enige probleem. Het gevaar bestaat ook dat je niet meer uit de schulden raakt. Stel bijvoorbeeld dat je maandelijkse energievoorschot zodanig is gestegen dat je het met moeite kunt betalen. Als je daar telkens je kredietlijn voor aanspreekt, kun je die op de duur wellicht niet meer terugbetalen. En al die tijd blijf je 15,5 % intrest betalen.
Nog een groot nadeel: bij een kredietopening van onbepaalde duur – zoals de meeste – of met een looptijd van meer dan vijf jaar moet je het krediet nu en dan weer op nul zetten. Met andere woorden, tegen een bepaalde datum moet je schuld volledig zijn terugbetaald. Dat heet een nulstelling. Sommige mensen verliezen die termijn echter uit het oog. En als ze op dat moment niet genoeg geld hebben om het totale schuldbedrag terug te betalen, gaan ze vaak in allerijl een nieuwe lening aan om problemen te vermijden. Dat kan genoeg zijn om in een schuldenspiraal terecht te komen.
Als je niet ingaat op de vraag van de kredietgever om je krediet op nul te brengen, kan dat ernstige gevolgen hebben:
- De kredietopening wordt geblokkeerd en je krijgt geen cent meer.
- Je wordt gevraagd om de openstaande schuld in één keer terug te betalen.
- Daarbovenop moet je ook een schadebeding en verwijlintresten betalen.
- Je wordt opgenomen in de lijst van wanbetalers bij de Centrale voor Kredieten aan Particulieren, wat een serieuze belemmering zal zijn als je ergens een nieuw krediet wilt aanvragen.
Meer informatie vind je in ons dossier over kredietopeningen.
Misschien heb je meerdere leningen lopen: een hypotheeklening, een autolening, een kredietopening … In principe moest de kredietgever, voordat hij je die leningen verstrekte, nagaan of je inkomen volstond om ze terug te betalen. Maar een onverwachte gebeurtenis - jobverlies, een dringende dakherstelling, een ongeluk - kan genoeg zijn om in nauwe schoentjes komen te zitten. Als je dan verschillende leningen niet meer kunt terugbetalen, wordt vaak een hergroeperingskrediet voorgesteld.
Waarover gaat het?
Stel dat je nog 15 jaar lang € 1 530 moet afbetalen voor je hypotheeklening, 4 jaar lang € 428 voor je autolening en € 100 voor je kredietopening, alles samen € 2 058 per maand. In plaats daarvan kan men je slechts één maandelijks aflossingsbedrag van € 1 675 voorstellen. Hoe kan dat? Door al je leningen samen te voegen tot één hypotheeklening op 20 jaar.
Waarom liever niet?
Elke maand € 1 675 in plaats van € 2 058 moeten neertellen, klinkt natuurlijk aanlokkelijk. Maar in feite is dit helemaal niet interessant. Ten eerste omdat de rentevoeten stijgen. Ten tweede omdat de autolening waar je na 4 jaar vanaf zou zijn, nu 20 jaar zal lopen, waardoor je dus 16 jaar langer intrest betaalt. En je woning zal niet afbetaald zijn na 15 maar pas na 20 jaar. Ook daarvoor betaal je dus 5 jaar langer intrest.
En dat is nog niet alles. Technisch gezien heb je een nieuwe lening afgesloten om je lopende leningen terug te betalen. Maar aan de vervroegde terugbetaling van een lening zijn kosten verbonden (een wederbeleggingsvergoeding). En omdat het om een nieuwe hypotheeklening gaat, betaal je ook dossierkosten, notariskosten, een nieuwe hypothecaire inschrijving, de schrapping van de oude enz.
In ons voorbeeld kost het hergroeperen van je kredieten dus zowat € 100 000 meer dan wanneer je de verschillende leningen afzonderlijk zou blijven afbetalen.
Als je dringend geld nodig hebt, ga je waarschijnlijk eerst naar je bank voor een consumentenkrediet. Dat kan een autolening zijn voor de aankoop van een auto, een renovatielening voor werkzaamheden aan je woning of een persoonlijke lening zonder specifiek doel. Voordat hij je krediet verleent, moet de kredietgever echter je terugbetalingscapaciteit beoordelen. Een ernstige kredietgever zal je alleen geld lenen als hij zeker weet dat je het kunt terugbetalen.
Waarover gaat het?
Op sociale media wemelt het van advertenties voor makkelijk te verkrijgen kredieten: “een lening binnen 24 uur”, “geld lenen zonder bewijs”, “gemakkelijk en snel lenen” enz. Dit soort aanbiedingen zijn duidelijk gericht op mensen die moeilijk op de klassieke manier geld kunnen lenen.
Waarom liever niet?
In het beste geval krijg je een lening tegen een tarief dat allesbehalve voordelig is. In het slechtste geval krijg je te maken met oplichters die je geen geld lenen, maar aftroggelen.
De Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) waarschuwt regelmatig voor niet-erkende kredietgevers die nepkredieten aanbieden. Volgens de wet moeten alle kredietgevers in België namelijk erkend zijn door de FSMA. Hun lijst vind je op de website van de FSMA.
Leen nooit geld van een niet-erkende kredietgever. Het zijn oplichters die leningen beloven tegen zeer gunstige voorwaarden, zonder na te gaan of de kredietnemer een wanbetaler is of al andere leningen heeft lopen. Als je op het aanbod ingaat, zal zo’n valse kredietgever gewoonlijk vragen om hem een bepaald bedrag te betalen, zogezegd voor de dossierkosten of een of andere verzekering. Maar zodra je dat bedrag hebt betaald, verdwijnt hij met de noorderzon en zit je nog meer in de nesten.
Denk eraan: als een kredietaanbod te mooi is om waar te zijn (een heel hoog bedrag, een extreem lage rentevoet, een uitzonderlijk lange aflossingstermijn enz.), dan is het dat ook.
Heb je je twijfels, typ de naam van de kredietgever dan in je zoekmachine. Misschien vind je zo getuigenissen van personen die al benaderd werden. Maar let op, soms gaat het om valse positieve getuigenissen die door de kredietgevers zelf zijn geschreven om het vertrouwen van de consument te winnen.
Waarover gaat het?
Als je een onlineaankoop doet, hoef je niet onmiddellijk te betalen (dat mag, maar moet niet). Je krijgt de mogelijkheid om te betalen binnen 30 dagen bij Klarna of binnen 60 dagen bij KBC/CBC. En dat kost je niks.
Het voordeel is dat je kunt wachten met betalen tot je de bestelling hebt ontvangen. En als je beslist om ze te retourneren, moet je niet op een terugbetaling wachten: je betalingsverplichting wordt opgeschort en vervalt zelfs zodra de handelaar het geretourneerde artikel heeft ontvangen en de betaling heeft geannuleerd. Dat is althans wat Klarna belooft. Tot hier lijkt het dus een interessante optie.
Waarom liever niet?
Het gevaar van deze formule is dat de koopdrang losstaat van de betalingsverplichting: je ziet iets dat je bevalt, bestelt het, en later zie je wel hoe je betaalt. Maar als je niet binnen 30 dagen over de brug komt, krijg je een eerste (gratis) herinnering. Daarna volgt er een tweede, waarvoor je € 2 tot € 13 aan kosten betaalt, afhankelijk van het verschuldigde aankoopbedrag. Een derde herinnering kost je tussen € 4 en € 17. Voor een aankoop van € 60 kosten drie herinneringen je dus € 17. En als je dan nog steeds niet betaalt, kan Klarna je een nalatigheidsintrest van 12 % per jaar en een vaste schadevergoeding van 15 % van het factuurbedrag aanrekenen, met een minimum van € 40 per factuur. Voor die aankoop van € 60 lopen de kosten dus al op tot € 57, nog zonder nalatigheidsintrest.
Daarbij komt dat Klarna zich vooral richt tot een jong publiek (in principe moet je minstens 18 jaar zijn). En aangezien jonge mensen nog niet altijd een stabiel inkomen hebben, is er een reële kans dat ze meer uitgeven dan ze zich kunnen veroorloven.
In het algemeen is een autolening geen duur consumentenkrediet. Maar soms is het geleende bedrag heel hoog, en niet iedereen kan maandelijks € 650 afbetalen voor een auto van pakweg € 30 000. Daarom biedt de autodealer soms een andere vorm van consumentenkrediet aan: een ballonkrediet.
Waarover gaat het?
Je maandelijkse aflossingen zijn veel lager, maar op het einde van het contract moet je in één keer een groot bedrag betalen (de “ballon”). Voor een auto van € 30 000 betaal je bijvoorbeeld een voorschot van 20 % (je moet dus al over € 6 000 beschikken). Vervolgens betaal je elke maand alleen intrest en een deel van het geleende kapitaal (45 % in ons voorbeeld). En pas na 4 jaar betaal je de ballon, oftewel 35 % van de aankoopprijs, wat alsnog neerkomt op € 10 500.
Waarom liever niet?
Als je de ballon niet in één keer kunt betalen, kun je de auto meestal terug verkopen aan de dealer. Maar dan zit je natuurlijk zonder auto. Erger nog, als de auto niet meer in uitstekende staat is of als je het contractueel vastgelegde aantal kilometers hebt overschreden, kun je hem niet eens teruggeven. Je zult dus hoe dan ook de ballon moeten betalen. En als je daarvoor moet lenen, kan de intrest veel hoger uitvallen.
Een ballonkrediet is dus duidelijk riskant. Te riskant als je een beperkt budget hebt.