Nieuwe regels rond erfbelasting in Brussel, wat moet je weten?

Wat is erfbelasting?

Erfbelasting, ook bekend onder de naam “successierechten”, is de belasting die je moet betalen op wat een overledene nalaat.

TIP: met onze online module 'erfgenamen en successierechten' kom je binnen enkele klikken te weten of je een van de erfgenamen bent als de overledene geen testament heeft gemaakt en de regels van de wettelijke erfopvolging bijgevolg van toepassing zijn.

Successieplanning om erfbelasting te beperken

Weet dat je aan successieplanning kunt doen. Daarmee beperk je de erfbelasting voor je erfgenamen op een wettelijke manier. Lees hierover meer in ons uitgebreid dossier.

ZO BEPERK JE DE REKENING VAN DE ERFBELASTING

Wat zijn de nieuwe regels voor Brussel en wanneer gaan ze in?

Vanaf 1 januari 2024 gelden er nieuwe regels rond successierechten in Brussel.

1. Generatiesprong aangemoedigd

Vanaf 1 januari 2024 wordt het aantrekkelijker om af te zien van een erfenis ten voordele van je kinderen.

Stel, je bent 60 jaar en je hebt het allemaal voor elkaar: je huis is afbetaald en je hebt een comfortabel extralegaal pensioen opgebouwd. Financieel zit je goed. Na het overlijden van je vader wil je dan ook graag dat je drie kinderen profiteren van zijn erfenis, i.p.v. dat mooie bedrag voor jezelf te houden. Bijgevolg overweeg je om afstand te doen van de erfenis ten voordele van hen.

Fiscaal gezien was jij tot nu toe de enige erfgenaam en werden de successierechten berekend op basis van één erfdeel (dat van jou) in plaats van de drie delen van je kinderen. Vanaf 1 januari verdwijnt deze regel. In geval van afstand van een nalatenschap zullen de personen die in de plaats treden van de partij die afstand doet (in ons voorbeeld de drie kinderen) belast worden op hun netto-aandeel, wat veel voordeliger is. Met deze maatregel beoogt het gewest de overdracht van een nalatenschap naar jongere generaties te vergemakkelijken.

2. Gelijkstelling van feitelijk samenwonenden

Wat erfbelasting betreft, zijn er verschillende tarieven afhankelijk van de relatie tot de overledene.

Zowel erfgenamen in rechte lijn - (groot)ouders en (klein)kinderen, als echtgenoten en wettelijk samenwonenden betalen het laagste tarief.

Feitelijk samenwonenden betalen daarentegen het hoogste tarief, omdat zij worden beschouwd als niet-familieleden. Vanaf 1 januari worden zij echter op dezelfde manier behandeld als gehuwden en wettelijk samenwonenden en betalen ze dus successierechten tegen het lagere tarief.

Er is wel één voorwaarde: het feitelijk samenwonen moet ten minste één jaar hebben geduurd op het moment van overlijden. Deze periode wordt zelfs verlengd tot 3 jaar om in aanmerking te komen voor vrijstelling van successierechten op de gezinswoning.

Dit verandert echter niets aan het erfrecht zelf: in tegenstelling tot gehuwde echtgenoten en (in mindere mate) wettelijk samenwonenden, erven feitelijk samenwonenden niet automatisch bij het overlijden van hun partner. Tussen feitelijk samenwonenden moet je een testament maken ten gunste van jouw partner om hem of haar te laten erven.

3. Verlaagd tarief van 3 % bij legaat aan een vriend, broer, ...

Omdat successierechten voor niet-nauwe verwanten buitengewoon hoog zijn, heeft Brussel besloten een verlaagd tarief van 3 % in te voeren voor de broers, zussen, nonkels, tantes en andere niet-familieleden (zoals vrienden) van de overledene.

Wat verandert er voor de opvolgers bij erfenisafstand?

Minder successierechten betalen

John erft 300.000 euro van zijn vader. Hij zou 37.750 euro aan successierechten moeten betalen.

Hij besluit zijn erfenis te verwerpen en het bedrag wordt verdeeld onder zijn drie kinderen. Elk kind ontvangt 100.000 euro en betaalt 5.500 euro aan successierechten voor zijn eigen deel in plaats van een derde deel van 37.750 euro, d.w.z. 12.583 euro. Ze besparen dus elk 7.083 euro.

En in de andere gewesten?

Hoewel dit nieuw is in Brussel, is het al de regel in Vlaanderen: kinderen die in de plaats treden van hun ouder die een erfenis verwerpt, betalen alleen successierechten op hun netto-aandeel. In Wallonië worden kinderen die in de plaats van hun ouder erven, en waarvan de ouder afstand doet van de nalatenschap, belast alsof de ouder zelf heeft geërfd.

In Vlaanderen bestaat ook de mogelijkheid van gedeeltelijk doorschenken. Iemand die erft van een van zijn ouders kan een deel van die erfenis door middel van een schenking doorgeven aan zijn eigen kinderen. Het bijzondere aan deze schenking is dat deze moet worden gedaan in het jaar na het overlijden, bij notariële akte. Hierdoor is de schenking vrijgesteld van registratierechten. Een soortgelijke maatregel staat al jaren op de agenda van het Waalse Gewest, maar is nog steeds niet in voege.

Wat verandert er voor feitelijk samenwonenden?

Minder successierechten betalen

Voor een erfenis van 250.000 euro betaalt een feitelijk samenwonende voortaan 25.750 euro aan successierechten in plaats van 158.750 euro. Ongelooflijk, toch!

En in de andere gewesten?

Een gelijkaardige maatregel bestaat al in Vlaanderen.

Alleen Wallonië houdt geen rekening met feitelijk samenwonen bij het beperken van de te betalen successierechten tussen partners.

Wat verandert er in geval van legaat aan een vriend, broer, ...?

Brussel voert een verlaagd tarief in van 3 % voor de broers, zussen, nonkels, tantes en andere niet-familieleden van de overledene.

Opgelet: om ervoor te zorgen dat de persoon van jouw keuze van deze maatregel profiteert, moet je een testament opstellen waarin je duidelijk aangeeft dat je wilt dat die persoon het verlaagde tarief van 3 % krijgt, zelfs als het gaat om jouw wettelijke erfgenaam.

Als je bijvoorbeeld alleen je broer als naaste verwant hebt en hij je enige erfgenaam is, moet je toch een testament ten gunste van hem opstellen en aangeven dat je wilt dat hij van de maatregel van artikel 60bis van het Wetboek der Successierechten profiteert.

Meer informatie over hoe je een vriend, broer of zus, neef of nicht, petekind, goede buur, … voordelig kunt laten erven in Vlaanderen, vind je hier.

Minder successierechten betalen

Dankzij deze maatregel kan een broer of zus maximaal 2.675 euro besparen, een tante, nonkel, neef of nicht 4.800 euro en tot 5.500 euro voor andere mensen (neven, nichten, vrienden, enz.).

Als je meerdere mensen wilt laten profiteren van deze maatregel, is dat mogelijk. Maar het voordeel van het verlaagde tarief zal tussen deze mensen worden verdeeld in verhouding tot het bedrag dat je hen nalaat.

Voorbeeld: je laat 50.000 euro na aan vriend A en 30.000 euro aan vriend B

De berekening van de verdeling van jouw 80.000 euro zal als volgt zijn:

Voor A

• (50.000/80.000) x 15.000 = 9.375 euro. Voor dit bedrag profiteert hij van het verlaagde tarief.
• 9.375 x 3 % = 281,25 euro
• 40.625 x 40 % = 16.250 euro
• Totaal: 16.531,25 euro in plaats van 20.000 euro zonder deze maatregel.

Voor B

• (30.000/80.000) x 15.000 = 5.625 euro. Dit is het bedrag waarvoor hij het verlaagde tarief zal genieten.
• 5.625 x 3 % = 168,75 euro
• 24.375 x 40 % = 9.750 euro
• Totaal: 9.918,75 euro in plaats van 12.000 euro zonder deze maatregel.

En in de andere gewesten?

Een soortgelijke maatregel bestaat al in Vlaanderen sinds 2021. In Wallonië bestaat dit niet.

Hoe kunnen we je helpen?

Neem contact op met onze experts voor meer informatie

Heb je een vraag over erfrecht? Contacteer onze erfrechtexperts op dinsdag van 9u tot 12u30 en van 13u tot 17u, of vul ons online contactformulier in.

BEL ONZE ERFRECHTEXPERTS