Geld schenken: volledige gids over roerende schenkingen
Door geld of waardevolle voorwerpen, zogenaamd roerend goed, te schenken aan je kind, kleinkind of ouders kun je hen aanzienlijke successierechten (erfbelasting) besparen. Als je geld cadeau wilt weggeven, hoef je niet eens een notaris in te schakelen, en dat scheelt qua kosten. Maar er zijn uiteraard ook nadelen. Een overzicht.
In dit artikel
- Wat is een roerende schenking?
- Waarom een roerende schenking doen?
- Hoe een roerende schenking doen?
- Hoe bewijs je een schenking van roerende goederen?
- Met welke juridische en fiscale moet je rekening houden bij een roerende schenking?
- De voorwaarden van een schenking en de bijbehorende overeenkomst of "pacte adjoint"
- Kan een schenking van geld ongedaan worden gemaakt?
Wat is een roerende schenking?
De basis van schenkingen in het burgerlijk recht
Men vergeet soms dat een schenking een overeenkomst is waarbij de schenker zich kosteloos en onherroepelijk ontdoet van een goed ten gunste van de begunstigde die deze schenking aanvaardt. In deze definitie heeft elk woord zijn belang. Het moet worden benadrukt dat de schenking onherroepelijk is: eenmaal iets geschonken kan je daar niet meer op terugkomen, behalve in uitzonderlijke gevallen van ondankbaarheid van de begunstigde, strikt omschreven door de wet. De begunstigde moet de schenking aanvaarden, men kan hem niet zonder zijn medeweten schenken, anders is het geen schenking. Een roerende schenking kan betrekking hebben op elk roerend goed. Het kan dus geld (munten en biljetten) zijn, juwelen, antiek, meubilair, een auto, enz.
Wat zijn de verschillende soorten roerende schenkingen?
Een schenking van roerende goederen kan op verschillende manieren plaatsvinden. Hier bespreken we de drie meest voorkomende vormen: de schenking via notariële akte, de handgift en de onrechtstreekse schenking via bankoverschrijving of bankgift.
Terug naar bovenWaarom een roerende schenking doen?
De eerste reden lijkt voor de hand te liggen: de schenker wil de begunstigde een geschenk doen, uit vrijgevigheid, vriendschap, liefde, dankbaarheid, er kunnen verschillende redenen zijn. Vaak zal het zijn om de begunstigde te helpen, hem een duwtje in de rug te geven in het leven. Ouders die financieel in staat zijn, helpen vaak hun kinderen die een huis willen kopen.
Maar er is vaak nog een andere, minder filantropische en veel meer aardse reden. Een schenking kan fiscale besparingen opleveren op het moment van de nalatenschap. Het vermijden van hoge successierechten is vaak de belangrijkste reden om tijdens het leven een schenking te doen. Waarom? Omdat de belasting die wordt betaald over een roerende schenking veel lager is dan de belasting die wordt betaald over een nalatenschap. Sterker nog: men kan zelfs een roerende schenking doen zonder enige belasting te betalen, en dit is volkomen legaal.
Terug naar bovenHoe een roerende schenking doen?
De schenking via notariële akte
Een schenking is een plechtige overeenkomst die een notariële akte vereist om geldig te zijn. Een schenkingscontract dat twee personen schriftelijk opstellen, is juridisch niet geldig. Je kunt dus contact opnemen met de notaris om een akte van schenking op te stellen voor bijvoorbeeld geld of juwelen. Deze akte van schenking wordt vervolgens geregistreerd. Het voordeel is dat niemand de geldigheid van deze schenking in twijfel zal trekken. Op advies van de notaris kun je ook bepaalde voorwaarden aan je schenking toevoegen. Het nadeel is dat dit duur zal zijn, omdat je de honoraria van de notaris en de registratierechten op de schenking moet betalen.
De handgift
Een handgift is een schenking als alle andere, met als essentieel verschil dat deze gewoon wordt gedaan door het fysiek overhandigen van het geschonken object, zonder verdere formaliteiten. Om een handgift te doen, moet je een roerend lichamelijk goed in handen hebben en dit persoonlijk aan de begunstigde overhandigen. Vroeger werd het vaak gebruikt om geld in alle discretie te schenken, maar vandaag de dag wordt het vaker gebruikt om juwelen of andere waardevolle voorwerpen te schenken. Aangezien er geen formaliteiten zijn, is een handgift ook niet onderworpen aan de registratievereiste of de betaling van schenkingsrechten, in tegenstelling tot een notariële akte.
De afgelopen jaren heeft regelgeving gericht tegen het witwassen van geld en de financiering van terrorisme roet in het eten gegooid voor schenkers die een handgift van geld willen doen. Het is erg moeilijk geworden om een groot bedrag van je bankrekening op te nemen zonder dat je bank een reeks vragen stelt.
Op dezelfde manier zal een begunstigde die een grote som geld ontvangt en op zijn of haar rekening wil storten, vragen krijgen over de herkomst van het geld. Als je een handgift van geld wilt doen, raden we je aan om vooraf een afspraak te maken met je bankier en de situatie uit te leggen. De kans is groot dat hij je zal adviseren om een schenking te doen via een bankoverschrijving, wat veel eenvoudiger is, vooral voor de bank, die geen grote som geld hoeft te mobiliseren in haar filiaal om het aan jou te overhandigen.
De schenking via bankoverschrijving of bankgift
Net zo eenvoudig als de handgift en meer aangepast aan de hedendaagse bankrealiteit, bestaat de schenking door overschrijving (ook bankgift genoemd), zoals de naam al aangeeft, eenvoudigweg uit een overschrijving van de ene rekening naar de andere. In dit geval gaat het niet om een handgift, aangezien er geen sprake is van een overdracht van hand tot hand, maar om een indirecte schenking, die volledig legaal is, aan geen enkele formaliteit is onderworpen en waarvoor geen schenkingsrecht hoeft te worden betaald.
Een indirecte schenking is een transactie waarbij het op zichzelf niet mogelijk is om te bepalen of deze transactie kosteloos is (zoals een schenking) of onder bezwarende titel (bijvoorbeeld de terugbetaling van een schuld, lening, de prijs van een verkoop, enz.). Let op dat je bij de mededeling van je overschrijving geen "schenking" vermeldt. De transactie verliest dan haar neutrale karakter en kan niet worden beschouwd als een indirecte schenking. Het is beter om helemaal niets aan te geven in de mededeling.
Terug naar bovenHoe bewijs je een schenking van roerende goederen?
Een schenking van roerende goederen door een handgift of bangift is heel eenvoudig uit te voeren. Het is volkomen legaal en vereist geen formaliteiten. Maar er is een groot probleem: het is niet gemakkelijk te bewijzen. Een bewijs van de schenking kan nodig zijn. Bijvoorbeeld om te zorgen voor gelijkheid tussen je erfgenamen of om hen in staat te stellen het bestaan van de schenking fiscaal vast te stellen als ze van plan zijn om er een huis mee te kopen.
Voor anderen daarentegen is het voordeel van een handgift juist dat het geen sporen nalaat: ze willen een van hun erfgenamen discreet bevoordelen door hem het geld van hand tot hand te geven, wat heel moeilijk te bewijzen en dus te betwisten zal zijn door eventuele benadeelde erfgenamen. In de meeste gevallen is het echter raadzaam om een bewijs van de schenking te hebben.
De notariële akte
Er zijn geen problemen om notariële schenkingen te bewijzen. Er is een notariële akte, waarvan je een kopie ontvangt, en die wordt ook bewaard bij de notaris en geregistreerd bij de belastingdienst.
Handgiften
Voor giften van hand tot hand is het raadzaam om aangetekende brieven uit te wisselen. Dat doe je zo:
- Per aangetekende brief nodig je de persoon aan wie je een handgift wilt doen uit om naar je bankkantoor te komen, omdat je van plan bent een gift van hand tot hand te doen. In het geval van een waardevol voorwerp nodig je de begunstigde uit om de juwelen of het schilderij dat je wilt schenken, te komen ophalen.
- Op de dag in kwestie haal je het geld van je rekening en de begunstigde schrijft het over naar zijn rekening. Of je geeft het voorwerp van waarde aan de begunstigde.
- Hij of zij bedankt je dan voor de gift, opnieuw in een aangetekende brief. Deze briefwisseling is, samen met de datum van opname en storting, voldoende om te bewijzen dat de schenking van hand tot hand gebeurde en op welke datum. Het zal moeilijk zijn voor je andere erfgenamen of de belastingdienst om de transactie aan te vechten.
Er zijn twee fouten die je te allen koste moet vermijden: een document opstellen waarin je verklaart: "Hierbij schenk ik u een gift van € 25 000", of een document waarin jij en de begunstigde het bestaan van de handmatige gift erkennen. Dergelijke documenten kunnen worden beschouwd als schriftelijke schenkingen die kunnen worden aangevochten door je andere erfgenamen, aangezien een schriftelijke schenking notarieel moet worden vastgelegd. De hele transactie zou nietig verklaard kunnen worden.
Bankgiften
Een schenking via bankoverschrijving is een onrechtstreekse schenking met als kenmerk dat het een neutrale transactie moet zijn. Uit de overschrijving mag niet blijken dat het om een schenking, een lening, een verkoop, enz. gaat. Het is dus essentieel om niets aan te geven in de mededeling van je overschrijving. Hoe bewijs je de schenking? Op dezelfde manier als bij een handgift, door aangetekende brieven uit te wisselen:
- Je laat de begunstigde per aangetekende brief weten dat je een bepaald bedrag wilt schenken en dat je dit bedrag op een bepaalde datum op zijn of haar bankrekening gaat storten.
- De begunstigde stuurt je vervolgens een aangetekende brief waarin hij of zij je bedankt voor de gift en aangeeft dat het bedrag op zijn of haar bankrekening staat.
De brieven zijn het bewijs dat het de bedoeling van de schenker was om geld te geven en dat de begunstigde het heeft aanvaard. De brieven en bankafschriften kunnen ook worden gebruikt om de datum van de schenking te bewijzen.
Voorbeelden van aangetekende brieven
Met welke juridische en fiscale aspecten moet je rekening houden bij een roerende schenking?
Hoewel een schenking onherroepelijk is, kan deze toch ter discussie worden gesteld op het moment van je nalatenschap als blijkt dat ze het beschikbaar gedeelte overschrijdt. Ook kan de fiscus op dat moment je erfgenamen op de vingers tikken en erfbelasting van hen eisen.
Juridische aspecten
Inkorting
Als je reservataire erfgenamen (kinderen of een echtgeno(o)t(e)), kun je slechts vrij beschikken over een deel van je nalatenschap, het zogenaamde beschikbaar gedeelte. Gereserveerde erfgenamen hebben het recht om een deel van de erfenis op te eisen die de wet hen garandeert.
Als je kinderen hebt, is hun reserve gelijk aan de helft van de nalatenschap (gelijk te verdelen tussen de kinderen), wat betekent dat de andere helft het beschikbare deel van de nalatenschap is.
Als je een echtgeno(o)t(e) hebt, heeft hij of zij recht op een reserve die gelijk is aan de helft van de nalatenschap in vruchtgebruik. Het beschikbaar gedeelte is dan gelijk aan de helft van de nalatenschap in volle eigendom en de helft in blote eigendom.
Als je tijdens je leven schenkingen hebt gedaan (ongeacht de vorm van de schenking), mogen deze de reserve van je kinderen of je echtgenoot niet aantasten. Als ze het beschikbaar gedeelte overschrijden, kunnen je kinderen of echtgenoot vragen om de schenkingen in te korten, zodat ze ten minste het bedrag van hun erfdeelreserve krijgen. Dit is dus iets waar je rekening mee moet houden als je een schenking van roerende goederen doet.
Voorbeeld:
John heeft twee kinderen, Carine en Michel. Hij doet een schenking van € 350 000 aan zijn nicht Nathalie. Bij zijn overlijden laat hij € 100 000 spaargeld na. Michel en Carine vinden dat hun reserve is aangetast. Hun totaal vermogen bedroeg € 450 000. Jean kon vrij beschikken over de helft, dat wil zeggen € 225 000. De reserve van Carine en Michel is ook € 225 000. Omdat er nog maar € 100 000 in de nalatenschap zit, kunnen zij vragen om de schenking aan Nathalie met € 125 000 in te korten. Zij zal hen dit bedrag dus moeten terugbetalen.
Inbreng
Een ander belangrijk aandachtspunt bij schenkingen is dat een schenking aan een erfgenaam wordt beschouwd als een voorschot op zijn of haar erfdeel. Dit betekent dat de schenking moet worden "teruggebracht" naar de nalatenschap voor de verdeling. Op deze manier blijft de gelijkheid tussen de erfgenamen behouden.
Voorbeeld: John heeft twee kinderen. Een jaar geleden schonk hij € 50 000 aan zijn dochter Carine. Wanneer hij overlijdt, laat hij een huis na ter waarde van € 300 000 en € 100 000 aan spaargeld. Een totaal van € 400 000, of € 200 000 voor elk van zijn kinderen, denk je niet? Niet echt, de € 50 000 moet worden opgenomen in de nalatenschap. Dus het totaal is € 450 000. Dat is € 225 000 per kind. Wanneer de nalatenschap wordt verdeeld, ontvangt zijn zoon Michel € 225 000 en zijn dochter Carine slechts € 175 000.
Terug naar bovenMet welke juridische en fiscale moet je rekening houden bij een roerende schenking?
Hoewel een schenking onherroepelijk is, kan deze toch ter discussie worden gesteld op het moment van je nalatenschap als blijkt dat ze het beschikbaar gedeelte overschrijdt. Ook kan de fiscus op dat moment je erfgenamen op de vingers tikken en erfbelasting van hen eisen.
Fiscale aspecten
Schenkingsrecht
Als de schenking van roerende zaken wordt geregistreerd, moet registratierecht worden betaald. Voor schenkingen van effecten zijn de registratierechten relatief laag in vergelijking met successierechten, vooral voor schenkingen aan iemand anders dan de partner of kinderen.
Tarieven registratierecht voor roerende schenkingen
| Directe lijn, tussen echtgenoten of samenwonenden | Tussen alle andere personen | |
|---|---|---|
| Wallonië | 3,3 % | 5,5 % |
| Brussel | 3 % | 7 % |
| Vlaanderen | 3 % | 7 % |
Alleen de notariële schenking moet worden geregistreerd en zal dus hoe dan ook onderworpen zijn aan schenkingsrecht. Dit is niet noodzakelijk een slecht idee, aangezien deze rechten "bevrijdend" zijn, zodat er niets meer te betalen valt op het moment van vererving.
Zelfs als registratie niet verplicht is, kan het de moeite waard zijn om schenkingsrechten te registreren en te betalen voor een handgift of een schenking door overdracht. Als de schenker minder dan 3 jaar na de schenking overlijdt, moeten er successierechten worden betaald. Dit is de beroemde 3-jaarsregel, waar je misschien al van gehoord hebt. Merk op dat voor schenkingen van geld de periode van 3 jaar in Wallonië is verlengd tot 5 jaar.
Successierechten
Een schenking die minder dan 3 jaar voor het overlijden van de schenker werd gedaan (minder dan 5 jaar voor het overlijden van de schenker in Wallonië) moet worden opgenomen in de successieaangifte. Als er geen registratierechten werden betaald op de schenking, zal het bedrag van de schenking worden opgeteld bij het erfdeel van de begunstigde om de successierechten te berekenen die de begunstigde moet betalen. En deze successierechten zullen waarschijnlijk veel hoger zijn dan de registratierechten zouden zijn geweest.
Wil je de tarieven van de successierechten kennen in de 3 gewesten van het land, raadpleeg dan onze module over erfgenamen en successierechten.
Meer weten over erfgenamen en successierechten
Het kan dus de moeite waard zijn om een handgift of schenking per overschrijving te registreren als de schenker in slechte gezondheid verkeert of heel oud is en het risico bestaat dat hij of zij de schenking niet minstens 3 jaar (5 jaar in Wallonië) zal overleven.
Voorbeeld:
Je doet een schenking van € 100 000 aan je zoon, die jouw enige erfgenaam is. Wanneer je overlijdt, laat je een onroerend goed na ter waarde van € 300 000 en contanten ter waarde van € 50 000.
Als er meer dan 3 jaar (5 jaar in Wallonië) zijn verstreken sinds de schenking werd gedaan, betaalt je zoon successierechten over € 350 000, wat gelijkstaat aan:
- € 40 829 in Brussel
- € 39 875 in Wallonië
- € 34 500 in Vlaanderen
Als er minder dan 3 jaar (5 jaar in Wallonië) zijn verstreken sinds de schenking werd gedaan en u hebt de schenking niet geregistreerd, dan betaalt uw zoon successierechten over € 450 000, wat gelijkstaat aan:
- € 64 800 in Brussel
- € 63 875 in Wallonië
- € 43 500 in Vlaanderen
Als er minder dan 3 jaar (5 jaar in Wallonië) is verstreken sinds de schenking, maar je deze wel hebt geregistreerd, betaalt je zoon successierechten over € 350 000, waarbij het bedrag moet worden opgeteld dat is betaald voor de registratiebelasting op de schenking, wat gelijkstaat aan:
- € 40 829 + 3 000 = € 43 829 in Brussel
- € 39 875 + 3 300 = € 43 175 euro in Wallonië
- € 34 500 + 3 000 = € 37 500 in Vlaanderen
Uiteindelijk kan de registratie van een handgift of indirecte schenking dus een interessante oplossing blijken te zijn. Het is aan jou om het risico op overlijden binnen drie jaar in te schatten (5 jaar in Wallonië).
Terug naar bovenDe voorwaarden van een schenking en de bijbehorende overeenkomst of "pacte adjoint"
Als je een handgift doet of een bankgift, wil je misschien ook bepaalde voorwaarden opnemen. Je kunt dit doen door middel van een aanvullende overeenkomst, in het jargon meestal "pacte adjoint" genoemd. Dat is een schriftelijk document waarin de schenker en de begunstigde de voorwaarden van de schenking vastleggen. Zo'n document is volkomen rechtsgeldig, maar is niet eenvoudig op te stellen zonder de hulp van een professional. Hier zijn enkele voorbeelden van clausules die je kunt opnemen.
Schenkingen bij vooruitmaking en buiten erfdeel
Wanneer een schenking wordt gedaan aan een erfgenaam van de schenker, gaat de wet ervan uit dat de schenking in feite een voorschot is op het erfdeel van de nalatenschap. Wanneer de schenker overlijdt, moet de schenking worden "teruggebracht" aan de nalatenschap als de andere erfgenamen daarom vragen (ze kunnen ook afstand doen van hun recht om het terugbrengen te vragen). Met andere woorden, de begunstigde van de schenking zal een kleiner deel van de erfenis ontvangen, aangezien hij of zij geacht wordt al een voorschot te hebben ontvangen op het moment van de schenking.
De schenker kan echter bepalen dat de schenking "bij vooruitmaking en buiten erfdeel" is. In dat geval kunnen de andere erfgenamen de schenking niet opeisen en kan de begunstigde de schenking behouden en bovendien deelnemen aan de verdeling van de nalatenschap in gelijke delen met de andere erfgenamen.
Er is echter één voorbehoud: de gift buiten erfdeel wordt afgetrokken van het beschikbaar gedeelte van de nalatenschap. Als de schenking dit beschikbaar gedeelte overschrijdt, kunnen de andere erfgenamen vragen om het in te korten, zodat ze ten minste de reserve krijgen waar ze recht op hebben.
Er moet worden opgemerkt dat een schenking aan een niet-erfgenaam (bijvoorbeeld een geschenk aan zijn zus door een schenker die kinderen heeft) niet moet worden teruggebracht, maar kan worden ingekort als het het beschikbaar gedeelte overschrijdt.
Schenking op termijn
Je geeft vandaag, maar de schenking gaat pas in aan het einde van de looptijd. Het meest voorkomende voorbeeld is dat van grootouders die aan hun kleinkind schenken wanneer hij of zij 18 jaar (of ouder) wordt. Merk op dat deze schenking definitief is: het geschonken goed behoort niet langer toe aan de grootouders, alleen de gevolgen van de schenking worden opgeschort tot het einde van de termijn.
Conventionele terugkeer
Dit is een van de zeldzame gevallen waarin een schenking, die in principe onherroepelijk is, kan worden teruggedraaid. Dit is een ontbindende clausule waarmee de schenking kan worden beëindigd als de begunstigde eerder overlijdt dan de schenker. Deze clausule is aan te raden als je schenkt aan een getrouwd kind dat (nog) geen kinderen heeft. Als je kind vóór jou vooroverlijdt, gaat de schenking naar jou terug en hoef je geen successierechten te betalen.
Schenking onder last
Je doet een schenking onder de voorwaarde dat de begunstigde er iets voor terug doet, meestal een lijfrente aan jou betalen. Het kan echter gebeuren dat de last te groot wordt voor de begunstigde, omdat zijn of haar situatie is veranderd. Op dat moment kan hij of zij geen afstand meer doen van de schenking en is hij of zij verplicht om de last te blijven nakomen. Als hij dat niet doet, kan de schenker de ontbinding van de schenking vragen wegens niet-nakoming van de last.
Bij andere voorbeelden van lasten:
- kun je een schenking aan een minderjarige vrijstellen van het wettelijke genotsrecht van de ouders. Op die manier heeft de minderjarige zelf het genotsrecht. Dit kan nuttig zijn voor gescheiden ouders als een van hen wil schenken zonder dat de ander daarvan profiteert, of voor grootouders die niet willen dat de ouders van hun kleinkind (of een van de ouders) genieten van het eigendom van het kleinkind;
- kun je bepalen dat de begunstigde de schenking niet in de wettelijke gemeenschap kan brengen. Op die manier voorkom je dat wat je je kind schenkt gemeenschappelijk bezit wordt. Het voorwerp van de schenking blijft van hem of haar en kan niet ten goede komen aan zijn of haar echtgenoot (althans niet bij huwelijkscontract).
Schenking met voorbehoud van vruchtgebruik
Bij een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik geef je eigenlijk de blote eigendom aan de begunstigde en behoud je het vruchtgebruik voor jezelf. In het geval van geld (of andere effecten) ontvang je de rente. Bij beleggingen heeft de vruchtgebruiker recht op de opbrengst. Hij of zij kan bijvoorbeeld dividenden van aandelen ontvangen. Maar het beheer van een effectenportefeuille kan problemen opleveren.
De vruchtgebruiker heeft een recht van goed beheer: hij of zij kan aandelen waarvan de koers in gevaar komt verkopen om andere, meer veelbelovende aandelen terug te kopen. Hij hoeft geen voorafgaande toestemming van de blote eigenaar te krijgen om aandelen te verkopen zolang dit gebeurt in het kader van redelijk portefeuillebeheer. Maar zelfs een redelijk beheer kan niet winstgevend zijn en geschillen tussen de blote eigenaar en de vruchtgebruiker over dit onderwerp zijn niet ongewoon.
Het beheersmandaat
Sommige schenkers willen zelfs verder gaan dan het voorbehouden van het vruchtgebruik van het geschonken goed; ze willen er ook de controle over behouden. Uiterste voorzichtigheid is geboden, want een schenking impliceert een afstoting van de geschonken goederen. Als de controle wordt behouden, is al geoordeeld dat de schenking geen schenking is, met als gevolg dat de erfgenamen van de schenker de teruggave ervan kunnen eisen en de belastingdienst successierechten kan heffen.
In plaats van een last in de schenking op te nemen die bepaalt dat de schenker verantwoordelijk is voor het beheer van het geschonken goed, is het beter om de schenking te doen zonder een dergelijke last. Zodra de schenking is gedaan, kan de begunstigde de schenker altijd een beheersmandaat geven. Het is aangewezen om in het mandaat te bepalen dat de mandataris verslag moet uitbrengen over zijn beheer en zijn bevoegdheden zo nauwkeurig mogelijk moet omschrijven.
Het nadeel is dat de begunstigde het mandaat ook kan herroepen. Maar als de schenker zo graag de controle wil behouden, is het misschien beter om af te zien van een schenking.
De gezamenlijke overeenkomst of "pacte adjoint"
De schenker en de begunstigde kunnen samen een gezamenlijke overeenkomst opstellen, in het jargon spreekt men van een "pacte adjoint". Maar let op, zo eenvoudig is het niet. Enerzijds is het essentieel om ervoor te zorgen dat dit document niet te veel lijkt op een schenkingsakte. Een schriftelijke schenking moet in een notariële akte worden gegoten en je loopt het risico dat de schenking nietig wordt verklaard. Bovendien kan het opstellen van de verschillende clausules moeilijk zijn en moet je ervoor zorgen dat je alle nodige details geeft om geschillen en misverstanden te voorkomen.We raden je af om een "pacte adjoint" op te stellen zonder het advies van een professional, zoals een notaris, advocaat of vermogensbeheerder. Hier is echter een voorbeeld:
Voorbeeld van een pacte adjoint
Kan een schenking van geld ongedaan worden gemaakt?
Je kent ongetwijfeld het gezegde "gegeven is gegeven, terugnemen is stelen". Dat verwoordt duidelijk dat een schenking onherroepelijk is. Als je geeft, verlies je alle rechten op wat je hebt gegeven. Er zijn echter een paar uitzonderingen.
Een schenking kan ongedaan worden gemaakt als de lasten die aan de schenking verbonden zijn, niet worden nagekomen. Je was bijvoorbeeld een lijfrente voor de schenker overeengekomen. Als de begunstigde van de schenking stopt met het betalen van de lijfrente, kun je vragen om de schenking te herroepen.
Een schenking kan ook worden herroepen wegens ondankbaarheid van de begunstigde. De gronden voor ondankbaarheid zijn wettelijk bepaald:
- de begunstigde heeft een aanslag gepleegd op het leven van de schenker;
- de begunstigde heeft zich jegens de schenker schuldig gemaakt aan mishandelingen, misdrijven of ernstige beledigingen;
- hij weigert hem levensonderhoud te verschaffen.
De begunstigde moet dus ernstige handelingen jegens de schenker hebben gepleegd. Louter onverschilligheid of het ontbreken van regelmatig contact is niet voldoende om een schenking te laten herroepen.
Terug naar boven
De basis van schenkingen in het burgerlijk recht
Men vergeet soms dat een schenking een overeenkomst is waarbij de schenker zich kosteloos en onherroepelijk ontdoet van een goed ten gunste van de begunstigde die deze schenking aanvaardt. In deze definitie heeft elk woord zijn belang. Het moet worden benadrukt dat de schenking onherroepelijk is: eenmaal iets geschonken kan je daar niet meer op terugkomen, behalve in uitzonderlijke gevallen van ondankbaarheid van de begunstigde, strikt omschreven door de wet. De begunstigde moet de schenking aanvaarden, men kan hem niet zonder zijn medeweten schenken, anders is het geen schenking. Een roerende schenking kan betrekking hebben op elk roerend goed. Het kan dus geld (munten en biljetten) zijn, juwelen, antiek, meubilair, een auto, enz.
Wat zijn de verschillende soorten roerende schenkingen?
Een schenking van roerende goederen kan op verschillende manieren plaatsvinden. Hier bespreken we de drie meest voorkomende vormen: de schenking via notariële akte, de handgift en de onrechtstreekse schenking via bankoverschrijving of bankgift.
De eerste reden lijkt voor de hand te liggen: de schenker wil de begunstigde een geschenk doen, uit vrijgevigheid, vriendschap, liefde, dankbaarheid, er kunnen verschillende redenen zijn. Vaak zal het zijn om de begunstigde te helpen, hem een duwtje in de rug te geven in het leven. Ouders die financieel in staat zijn, helpen vaak hun kinderen die een huis willen kopen.
Maar er is vaak nog een andere, minder filantropische en veel meer aardse reden. Een schenking kan fiscale besparingen opleveren op het moment van de nalatenschap. Het vermijden van hoge successierechten is vaak de belangrijkste reden om tijdens het leven een schenking te doen. Waarom? Omdat de belasting die wordt betaald over een roerende schenking veel lager is dan de belasting die wordt betaald over een nalatenschap. Sterker nog: men kan zelfs een roerende schenking doen zonder enige belasting te betalen, en dit is volkomen legaal.
De schenking via notariële akte
Een schenking is een plechtige overeenkomst die een notariële akte vereist om geldig te zijn. Een schenkingscontract dat twee personen schriftelijk opstellen, is juridisch niet geldig. Je kunt dus contact opnemen met de notaris om een akte van schenking op te stellen voor bijvoorbeeld geld of juwelen. Deze akte van schenking wordt vervolgens geregistreerd. Het voordeel is dat niemand de geldigheid van deze schenking in twijfel zal trekken. Op advies van de notaris kun je ook bepaalde voorwaarden aan je schenking toevoegen. Het nadeel is dat dit duur zal zijn, omdat je de honoraria van de notaris en de registratierechten op de schenking moet betalen.
De handgift
Een handgift is een schenking als alle andere, met als essentieel verschil dat deze gewoon wordt gedaan door het fysiek overhandigen van het geschonken object, zonder verdere formaliteiten. Om een handgift te doen, moet je een roerend lichamelijk goed in handen hebben en dit persoonlijk aan de begunstigde overhandigen. Vroeger werd het vaak gebruikt om geld in alle discretie te schenken, maar vandaag de dag wordt het vaker gebruikt om juwelen of andere waardevolle voorwerpen te schenken. Aangezien er geen formaliteiten zijn, is een handgift ook niet onderworpen aan de registratievereiste of de betaling van schenkingsrechten, in tegenstelling tot een notariële akte.
De afgelopen jaren heeft regelgeving gericht tegen het witwassen van geld en de financiering van terrorisme roet in het eten gegooid voor schenkers die een handgift van geld willen doen. Het is erg moeilijk geworden om een groot bedrag van je bankrekening op te nemen zonder dat je bank een reeks vragen stelt.
Op dezelfde manier zal een begunstigde die een grote som geld ontvangt en op zijn of haar rekening wil storten, vragen krijgen over de herkomst van het geld. Als je een handgift van geld wilt doen, raden we je aan om vooraf een afspraak te maken met je bankier en de situatie uit te leggen. De kans is groot dat hij je zal adviseren om een schenking te doen via een bankoverschrijving, wat veel eenvoudiger is, vooral voor de bank, die geen grote som geld hoeft te mobiliseren in haar filiaal om het aan jou te overhandigen.
De schenking via bankoverschrijving of bankgift
Net zo eenvoudig als de handgift en meer aangepast aan de hedendaagse bankrealiteit, bestaat de schenking door overschrijving (ook bankgift genoemd), zoals de naam al aangeeft, eenvoudigweg uit een overschrijving van de ene rekening naar de andere. In dit geval gaat het niet om een handgift, aangezien er geen sprake is van een overdracht van hand tot hand, maar om een indirecte schenking, die volledig legaal is, aan geen enkele formaliteit is onderworpen en waarvoor geen schenkingsrecht hoeft te worden betaald.
Een indirecte schenking is een transactie waarbij het op zichzelf niet mogelijk is om te bepalen of deze transactie kosteloos is (zoals een schenking) of onder bezwarende titel (bijvoorbeeld de terugbetaling van een schuld, lening, de prijs van een verkoop, enz.). Let op dat je bij de mededeling van je overschrijving geen "schenking" vermeldt. De transactie verliest dan haar neutrale karakter en kan niet worden beschouwd als een indirecte schenking. Het is beter om helemaal niets aan te geven in de mededeling.
Een schenking van roerende goederen door een handgift of bangift is heel eenvoudig uit te voeren. Het is volkomen legaal en vereist geen formaliteiten. Maar er is een groot probleem: het is niet gemakkelijk te bewijzen. Een bewijs van de schenking kan nodig zijn. Bijvoorbeeld om te zorgen voor gelijkheid tussen je erfgenamen of om hen in staat te stellen het bestaan van de schenking fiscaal vast te stellen als ze van plan zijn om er een huis mee te kopen.
Voor anderen daarentegen is het voordeel van een handgift juist dat het geen sporen nalaat: ze willen een van hun erfgenamen discreet bevoordelen door hem het geld van hand tot hand te geven, wat heel moeilijk te bewijzen en dus te betwisten zal zijn door eventuele benadeelde erfgenamen. In de meeste gevallen is het echter raadzaam om een bewijs van de schenking te hebben.
De notariële akte
Er zijn geen problemen om notariële schenkingen te bewijzen. Er is een notariële akte, waarvan je een kopie ontvangt, en die wordt ook bewaard bij de notaris en geregistreerd bij de belastingdienst.
Handgiften
Voor giften van hand tot hand is het raadzaam om aangetekende brieven uit te wisselen. Dat doe je zo:
- Per aangetekende brief nodig je de persoon aan wie je een handgift wilt doen uit om naar je bankkantoor te komen, omdat je van plan bent een gift van hand tot hand te doen. In het geval van een waardevol voorwerp nodig je de begunstigde uit om de juwelen of het schilderij dat je wilt schenken, te komen ophalen.
- Op de dag in kwestie haal je het geld van je rekening en de begunstigde schrijft het over naar zijn rekening. Of je geeft het voorwerp van waarde aan de begunstigde.
- Hij of zij bedankt je dan voor de gift, opnieuw in een aangetekende brief. Deze briefwisseling is, samen met de datum van opname en storting, voldoende om te bewijzen dat de schenking van hand tot hand gebeurde en op welke datum. Het zal moeilijk zijn voor je andere erfgenamen of de belastingdienst om de transactie aan te vechten.
Er zijn twee fouten die je te allen koste moet vermijden: een document opstellen waarin je verklaart: "Hierbij schenk ik u een gift van € 25 000", of een document waarin jij en de begunstigde het bestaan van de handmatige gift erkennen. Dergelijke documenten kunnen worden beschouwd als schriftelijke schenkingen die kunnen worden aangevochten door je andere erfgenamen, aangezien een schriftelijke schenking notarieel moet worden vastgelegd. De hele transactie zou nietig verklaard kunnen worden.
Bankgiften
Een schenking via bankoverschrijving is een onrechtstreekse schenking met als kenmerk dat het een neutrale transactie moet zijn. Uit de overschrijving mag niet blijken dat het om een schenking, een lening, een verkoop, enz. gaat. Het is dus essentieel om niets aan te geven in de mededeling van je overschrijving. Hoe bewijs je de schenking? Op dezelfde manier als bij een handgift, door aangetekende brieven uit te wisselen:
- Je laat de begunstigde per aangetekende brief weten dat je een bepaald bedrag wilt schenken en dat je dit bedrag op een bepaalde datum op zijn of haar bankrekening gaat storten.
- De begunstigde stuurt je vervolgens een aangetekende brief waarin hij of zij je bedankt voor de gift en aangeeft dat het bedrag op zijn of haar bankrekening staat.
De brieven zijn het bewijs dat het de bedoeling van de schenker was om geld te geven en dat de begunstigde het heeft aanvaard. De brieven en bankafschriften kunnen ook worden gebruikt om de datum van de schenking te bewijzen.
Voorbeelden van aangetekende brieven
Met welke juridische en fiscale aspecten moet je rekening houden bij een roerende schenking?
Hoewel een schenking onherroepelijk is, kan deze toch ter discussie worden gesteld op het moment van je nalatenschap als blijkt dat ze het beschikbaar gedeelte overschrijdt. Ook kan de fiscus op dat moment je erfgenamen op de vingers tikken en erfbelasting van hen eisen.
Juridische aspecten
Inkorting
Als je reservataire erfgenamen (kinderen of een echtgeno(o)t(e)), kun je slechts vrij beschikken over een deel van je nalatenschap, het zogenaamde beschikbaar gedeelte. Gereserveerde erfgenamen hebben het recht om een deel van de erfenis op te eisen die de wet hen garandeert.
Als je kinderen hebt, is hun reserve gelijk aan de helft van de nalatenschap (gelijk te verdelen tussen de kinderen), wat betekent dat de andere helft het beschikbare deel van de nalatenschap is.
Als je een echtgeno(o)t(e) hebt, heeft hij of zij recht op een reserve die gelijk is aan de helft van de nalatenschap in vruchtgebruik. Het beschikbaar gedeelte is dan gelijk aan de helft van de nalatenschap in volle eigendom en de helft in blote eigendom.
Als je tijdens je leven schenkingen hebt gedaan (ongeacht de vorm van de schenking), mogen deze de reserve van je kinderen of je echtgenoot niet aantasten. Als ze het beschikbaar gedeelte overschrijden, kunnen je kinderen of echtgenoot vragen om de schenkingen in te korten, zodat ze ten minste het bedrag van hun erfdeelreserve krijgen. Dit is dus iets waar je rekening mee moet houden als je een schenking van roerende goederen doet.
Voorbeeld:
John heeft twee kinderen, Carine en Michel. Hij doet een schenking van € 350 000 aan zijn nicht Nathalie. Bij zijn overlijden laat hij € 100 000 spaargeld na. Michel en Carine vinden dat hun reserve is aangetast. Hun totaal vermogen bedroeg € 450 000. Jean kon vrij beschikken over de helft, dat wil zeggen € 225 000. De reserve van Carine en Michel is ook € 225 000. Omdat er nog maar € 100 000 in de nalatenschap zit, kunnen zij vragen om de schenking aan Nathalie met € 125 000 in te korten. Zij zal hen dit bedrag dus moeten terugbetalen.
Inbreng
Een ander belangrijk aandachtspunt bij schenkingen is dat een schenking aan een erfgenaam wordt beschouwd als een voorschot op zijn of haar erfdeel. Dit betekent dat de schenking moet worden "teruggebracht" naar de nalatenschap voor de verdeling. Op deze manier blijft de gelijkheid tussen de erfgenamen behouden.
Voorbeeld: John heeft twee kinderen. Een jaar geleden schonk hij € 50 000 aan zijn dochter Carine. Wanneer hij overlijdt, laat hij een huis na ter waarde van € 300 000 en € 100 000 aan spaargeld. Een totaal van € 400 000, of € 200 000 voor elk van zijn kinderen, denk je niet? Niet echt, de € 50 000 moet worden opgenomen in de nalatenschap. Dus het totaal is € 450 000. Dat is € 225 000 per kind. Wanneer de nalatenschap wordt verdeeld, ontvangt zijn zoon Michel € 225 000 en zijn dochter Carine slechts € 175 000.
Hoewel een schenking onherroepelijk is, kan deze toch ter discussie worden gesteld op het moment van je nalatenschap als blijkt dat ze het beschikbaar gedeelte overschrijdt. Ook kan de fiscus op dat moment je erfgenamen op de vingers tikken en erfbelasting van hen eisen.
Fiscale aspecten
Schenkingsrecht
Als de schenking van roerende zaken wordt geregistreerd, moet registratierecht worden betaald. Voor schenkingen van effecten zijn de registratierechten relatief laag in vergelijking met successierechten, vooral voor schenkingen aan iemand anders dan de partner of kinderen.
Tarieven registratierecht voor roerende schenkingen
| Directe lijn, tussen echtgenoten of samenwonenden | Tussen alle andere personen | |
|---|---|---|
| Wallonië | 3,3 % | 5,5 % |
| Brussel | 3 % | 7 % |
| Vlaanderen | 3 % | 7 % |
Alleen de notariële schenking moet worden geregistreerd en zal dus hoe dan ook onderworpen zijn aan schenkingsrecht. Dit is niet noodzakelijk een slecht idee, aangezien deze rechten "bevrijdend" zijn, zodat er niets meer te betalen valt op het moment van vererving.
Zelfs als registratie niet verplicht is, kan het de moeite waard zijn om schenkingsrechten te registreren en te betalen voor een handgift of een schenking door overdracht. Als de schenker minder dan 3 jaar na de schenking overlijdt, moeten er successierechten worden betaald. Dit is de beroemde 3-jaarsregel, waar je misschien al van gehoord hebt. Merk op dat voor schenkingen van geld de periode van 3 jaar in Wallonië is verlengd tot 5 jaar.
Successierechten
Een schenking die minder dan 3 jaar voor het overlijden van de schenker werd gedaan (minder dan 5 jaar voor het overlijden van de schenker in Wallonië) moet worden opgenomen in de successieaangifte. Als er geen registratierechten werden betaald op de schenking, zal het bedrag van de schenking worden opgeteld bij het erfdeel van de begunstigde om de successierechten te berekenen die de begunstigde moet betalen. En deze successierechten zullen waarschijnlijk veel hoger zijn dan de registratierechten zouden zijn geweest.
Wil je de tarieven van de successierechten kennen in de 3 gewesten van het land, raadpleeg dan onze module over erfgenamen en successierechten.
Meer weten over erfgenamen en successierechten
Het kan dus de moeite waard zijn om een handgift of schenking per overschrijving te registreren als de schenker in slechte gezondheid verkeert of heel oud is en het risico bestaat dat hij of zij de schenking niet minstens 3 jaar (5 jaar in Wallonië) zal overleven.
Voorbeeld:
Je doet een schenking van € 100 000 aan je zoon, die jouw enige erfgenaam is. Wanneer je overlijdt, laat je een onroerend goed na ter waarde van € 300 000 en contanten ter waarde van € 50 000.
Als er meer dan 3 jaar (5 jaar in Wallonië) zijn verstreken sinds de schenking werd gedaan, betaalt je zoon successierechten over € 350 000, wat gelijkstaat aan:
- € 40 829 in Brussel
- € 39 875 in Wallonië
- € 34 500 in Vlaanderen
Als er minder dan 3 jaar (5 jaar in Wallonië) zijn verstreken sinds de schenking werd gedaan en u hebt de schenking niet geregistreerd, dan betaalt uw zoon successierechten over € 450 000, wat gelijkstaat aan:
- € 64 800 in Brussel
- € 63 875 in Wallonië
- € 43 500 in Vlaanderen
Als er minder dan 3 jaar (5 jaar in Wallonië) is verstreken sinds de schenking, maar je deze wel hebt geregistreerd, betaalt je zoon successierechten over € 350 000, waarbij het bedrag moet worden opgeteld dat is betaald voor de registratiebelasting op de schenking, wat gelijkstaat aan:
- € 40 829 + 3 000 = € 43 829 in Brussel
- € 39 875 + 3 300 = € 43 175 euro in Wallonië
- € 34 500 + 3 000 = € 37 500 in Vlaanderen
Uiteindelijk kan de registratie van een handgift of indirecte schenking dus een interessante oplossing blijken te zijn. Het is aan jou om het risico op overlijden binnen drie jaar in te schatten (5 jaar in Wallonië).
Als je een handgift doet of een bankgift, wil je misschien ook bepaalde voorwaarden opnemen. Je kunt dit doen door middel van een aanvullende overeenkomst, in het jargon meestal "pacte adjoint" genoemd. Dat is een schriftelijk document waarin de schenker en de begunstigde de voorwaarden van de schenking vastleggen. Zo'n document is volkomen rechtsgeldig, maar is niet eenvoudig op te stellen zonder de hulp van een professional. Hier zijn enkele voorbeelden van clausules die je kunt opnemen.
Schenkingen bij vooruitmaking en buiten erfdeel
Wanneer een schenking wordt gedaan aan een erfgenaam van de schenker, gaat de wet ervan uit dat de schenking in feite een voorschot is op het erfdeel van de nalatenschap. Wanneer de schenker overlijdt, moet de schenking worden "teruggebracht" aan de nalatenschap als de andere erfgenamen daarom vragen (ze kunnen ook afstand doen van hun recht om het terugbrengen te vragen). Met andere woorden, de begunstigde van de schenking zal een kleiner deel van de erfenis ontvangen, aangezien hij of zij geacht wordt al een voorschot te hebben ontvangen op het moment van de schenking.
De schenker kan echter bepalen dat de schenking "bij vooruitmaking en buiten erfdeel" is. In dat geval kunnen de andere erfgenamen de schenking niet opeisen en kan de begunstigde de schenking behouden en bovendien deelnemen aan de verdeling van de nalatenschap in gelijke delen met de andere erfgenamen.
Er is echter één voorbehoud: de gift buiten erfdeel wordt afgetrokken van het beschikbaar gedeelte van de nalatenschap. Als de schenking dit beschikbaar gedeelte overschrijdt, kunnen de andere erfgenamen vragen om het in te korten, zodat ze ten minste de reserve krijgen waar ze recht op hebben.
Er moet worden opgemerkt dat een schenking aan een niet-erfgenaam (bijvoorbeeld een geschenk aan zijn zus door een schenker die kinderen heeft) niet moet worden teruggebracht, maar kan worden ingekort als het het beschikbaar gedeelte overschrijdt.
Schenking op termijn
Je geeft vandaag, maar de schenking gaat pas in aan het einde van de looptijd. Het meest voorkomende voorbeeld is dat van grootouders die aan hun kleinkind schenken wanneer hij of zij 18 jaar (of ouder) wordt. Merk op dat deze schenking definitief is: het geschonken goed behoort niet langer toe aan de grootouders, alleen de gevolgen van de schenking worden opgeschort tot het einde van de termijn.
Conventionele terugkeer
Dit is een van de zeldzame gevallen waarin een schenking, die in principe onherroepelijk is, kan worden teruggedraaid. Dit is een ontbindende clausule waarmee de schenking kan worden beëindigd als de begunstigde eerder overlijdt dan de schenker. Deze clausule is aan te raden als je schenkt aan een getrouwd kind dat (nog) geen kinderen heeft. Als je kind vóór jou vooroverlijdt, gaat de schenking naar jou terug en hoef je geen successierechten te betalen.
Schenking onder last
Je doet een schenking onder de voorwaarde dat de begunstigde er iets voor terug doet, meestal een lijfrente aan jou betalen. Het kan echter gebeuren dat de last te groot wordt voor de begunstigde, omdat zijn of haar situatie is veranderd. Op dat moment kan hij of zij geen afstand meer doen van de schenking en is hij of zij verplicht om de last te blijven nakomen. Als hij dat niet doet, kan de schenker de ontbinding van de schenking vragen wegens niet-nakoming van de last.
Bij andere voorbeelden van lasten:
- kun je een schenking aan een minderjarige vrijstellen van het wettelijke genotsrecht van de ouders. Op die manier heeft de minderjarige zelf het genotsrecht. Dit kan nuttig zijn voor gescheiden ouders als een van hen wil schenken zonder dat de ander daarvan profiteert, of voor grootouders die niet willen dat de ouders van hun kleinkind (of een van de ouders) genieten van het eigendom van het kleinkind;
- kun je bepalen dat de begunstigde de schenking niet in de wettelijke gemeenschap kan brengen. Op die manier voorkom je dat wat je je kind schenkt gemeenschappelijk bezit wordt. Het voorwerp van de schenking blijft van hem of haar en kan niet ten goede komen aan zijn of haar echtgenoot (althans niet bij huwelijkscontract).
Schenking met voorbehoud van vruchtgebruik
Bij een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik geef je eigenlijk de blote eigendom aan de begunstigde en behoud je het vruchtgebruik voor jezelf. In het geval van geld (of andere effecten) ontvang je de rente. Bij beleggingen heeft de vruchtgebruiker recht op de opbrengst. Hij of zij kan bijvoorbeeld dividenden van aandelen ontvangen. Maar het beheer van een effectenportefeuille kan problemen opleveren.
De vruchtgebruiker heeft een recht van goed beheer: hij of zij kan aandelen waarvan de koers in gevaar komt verkopen om andere, meer veelbelovende aandelen terug te kopen. Hij hoeft geen voorafgaande toestemming van de blote eigenaar te krijgen om aandelen te verkopen zolang dit gebeurt in het kader van redelijk portefeuillebeheer. Maar zelfs een redelijk beheer kan niet winstgevend zijn en geschillen tussen de blote eigenaar en de vruchtgebruiker over dit onderwerp zijn niet ongewoon.
Het beheersmandaat
Sommige schenkers willen zelfs verder gaan dan het voorbehouden van het vruchtgebruik van het geschonken goed; ze willen er ook de controle over behouden. Uiterste voorzichtigheid is geboden, want een schenking impliceert een afstoting van de geschonken goederen. Als de controle wordt behouden, is al geoordeeld dat de schenking geen schenking is, met als gevolg dat de erfgenamen van de schenker de teruggave ervan kunnen eisen en de belastingdienst successierechten kan heffen.
In plaats van een last in de schenking op te nemen die bepaalt dat de schenker verantwoordelijk is voor het beheer van het geschonken goed, is het beter om de schenking te doen zonder een dergelijke last. Zodra de schenking is gedaan, kan de begunstigde de schenker altijd een beheersmandaat geven. Het is aangewezen om in het mandaat te bepalen dat de mandataris verslag moet uitbrengen over zijn beheer en zijn bevoegdheden zo nauwkeurig mogelijk moet omschrijven.
Het nadeel is dat de begunstigde het mandaat ook kan herroepen. Maar als de schenker zo graag de controle wil behouden, is het misschien beter om af te zien van een schenking.
De gezamenlijke overeenkomst of "pacte adjoint"
De schenker en de begunstigde kunnen samen een gezamenlijke overeenkomst opstellen, in het jargon spreekt men van een "pacte adjoint". Maar let op, zo eenvoudig is het niet. Enerzijds is het essentieel om ervoor te zorgen dat dit document niet te veel lijkt op een schenkingsakte. Een schriftelijke schenking moet in een notariële akte worden gegoten en je loopt het risico dat de schenking nietig wordt verklaard. Bovendien kan het opstellen van de verschillende clausules moeilijk zijn en moet je ervoor zorgen dat je alle nodige details geeft om geschillen en misverstanden te voorkomen.We raden je af om een "pacte adjoint" op te stellen zonder het advies van een professional, zoals een notaris, advocaat of vermogensbeheerder. Hier is echter een voorbeeld:
Voorbeeld van een pacte adjoint
Je kent ongetwijfeld het gezegde "gegeven is gegeven, terugnemen is stelen". Dat verwoordt duidelijk dat een schenking onherroepelijk is. Als je geeft, verlies je alle rechten op wat je hebt gegeven. Er zijn echter een paar uitzonderingen.
Een schenking kan ongedaan worden gemaakt als de lasten die aan de schenking verbonden zijn, niet worden nagekomen. Je was bijvoorbeeld een lijfrente voor de schenker overeengekomen. Als de begunstigde van de schenking stopt met het betalen van de lijfrente, kun je vragen om de schenking te herroepen.
Een schenking kan ook worden herroepen wegens ondankbaarheid van de begunstigde. De gronden voor ondankbaarheid zijn wettelijk bepaald:
- de begunstigde heeft een aanslag gepleegd op het leven van de schenker;
- de begunstigde heeft zich jegens de schenker schuldig gemaakt aan mishandelingen, misdrijven of ernstige beledigingen;
- hij weigert hem levensonderhoud te verschaffen.
De begunstigde moet dus ernstige handelingen jegens de schenker hebben gepleegd. Louter onverschilligheid of het ontbreken van regelmatig contact is niet voldoende om een schenking te laten herroepen.