De beste matras kiezen

Welke soorten matrassen zijn er?

Er bestaan heel wat soorten matrassen, gemaakt van verschillende materialen en met een verschillende hardheid. De drie belangrijkste materialen die in matrassen worden gebruikt, zijn veren, latex en polyurethaanschuim. Ontdek hier hun voor- en nadelen.

Verenmatrassen

Matrassen met binnenvering zijn echte klassiekers. Ze zijn tegelijk elastisch en stevig.

De veren maken een goede verluchting mogelijk. Deze matrassen zijn dus bijzonder geschikt voor mensen die veel zweten of in warmere gebieden wonen.

Langs beide zijden van de kern met veren bevinden zich één of meerdere schuimlagen. Als de dikte van deze schuimlagen 50 % of meer van de totale dikte van de matras is, gebruiken we soms de term hybride matras.

• Pocketveren: elke veer zit in een zakje van textiel ("pocket") die in rijen worden aangebracht en onderling losjes verbonden. Dit voorkomt dat de veren langs elkaar schuren en gaan piepen. Door veren met een verschillende hardheid te gebruiken, kunnen ook verschillende ergonomische zones ondersteund worden. 

• Bonnell-veren: deze zijn biconisch, in de vorm van twee boven elkaar geplaatste kegels zoals een zandloper. Daardoor kunnen de veren stabiel op en neer bewegen, zonder zijwaartse beweging zoals bij de klassieke pocketveren. Ze dempen minder goed trillingen.

• LFK-veren: deze veren (afkorting van het Duits "Leicht Federn Kern") zijn vergelijkbaar met matrassen met Bonnell-veren, maar kleiner en verschillend van vorm (met open uiteinden). Het aantal veren per m² is groter.

• Enkeldradige veer: in plaats van afzonderlijke veren wordt er slechts 1 lange draad, de zogenaamde eindeloze of continuveer, gebruikt waarmee dan een volledige verende structuur wordt gevormd. Het idee is dat de druk zo niet terechtkomt op slechts enkele veren, maar verdeeld wordt over de hele matras.

Matrassen in polyurethaanschuim

Schuimmatrassen kunnen verschillen in densiteit, stevigheid, elasticiteit en doorlaatbaarheid. Hun prestaties zijn vergelijkbaar met latexmatrassen, maar ze zijn meestal lichter, en dus gemakkelijker om te transporteren en te hanteren.

Matrassen in polyurethaanschuim bevatten schuim met kleine cellen omgeven door luchtbellen. Afhankelijk van het formaat van de cellen en de dichtheid van de celstructuur is de matras harder of zachter. Vanaf 35 kg/m³ (PU HR 35) spreekt men van HR (High Resilient) schuim, ook koudschuim (cold foam) genoemd.

Lage dichtheid

Polyurethaanschuim met lage dichtheid vervormt minder bij weinig druk en voelt voor de meeste mensen minder comfortabel aan. Doorgaans geldt: hoe lichter het schuim, hoe meer de matras inzakt en hoe sneller ze verslijt.

Een matras in dit schuim is meestal wel goed warmtedoorlatend. Matrassen met densiteit onder 35 kg/m³ zijn enkel geschikt voor een logeer- of kinderbed.

Hoge dichtheid

Schuim met hogere densiteit is duurder en beter. Polyurethaanschuim met dichtheid 50 kg/m³ (PU HR 50) biedt tal van voordelen: meer geleidelijke weerstand, betere ondersteuning en een langere levensduur. Matrassen in dit soort schuim voeren vocht echter minder goed af.

Met memory foam

Matrassen met vormgeheugen (memory foam, visco-effect of traagschuim) vormen het topgamma onder de schuimmatrassen. Het gaat om speciaal behandeld polyurethaanschuim met hoge dichtheid. Als je schuim met sterk visco-effect platduwt, zie je het nadien langzaam terug zijn vorm aannemen. Op dit soort schuim lig je stabieler.

Met één belangrijk nadeel moet je wel rekening houden: de gevoeligheid voor de omgevingstemperatuur. In koude omstandigheden is de matras harder, als ze door de lichaamstemperatuur wordt verwarmd, wordt ze zachter. Als je het 's nachts warm krijgt en begint te zweten, slaat de matras de warmte op en kan ze klam gaan aanvoelen.

Polyetherschuim

Er bestaan ook matrassen in polyetherschuim, met een gesloten celstructuur. Het is het goedkoopste type van matras, vaak gebruikt als instapmodel of reservematras. Ze zijn niet aangewezen voor een intensief, langdurig gebruik.

Latexmatrassen

Dit zijn ook schuimmatrassen, maar op basis van latex. Latex is oorspronkelijk een natuurlijke emulsie afkomstig van de rubberboom. Er bestaat ook synthetische latex, die is goedkoper dan natuurlijke latex.

Natuurlijke latex bevat doorgaans 85 % werkelijk natuurlijke latex. Synthetische latex bevat dikwijls ook een bepaald percentage natuurlijke latex. Hoeveel latex zit er nu in een matras met latex als hoofdbestanddeel? Dat is niet altijd duidelijk op basis van de benaming.

• Latexmatras: de matras bestaat voor minstens 60 % van de dikte uit latex. Vermelding van de andere bestanddelen van de matras is verplicht.

• Matras met latex: latex vertegenwoordigt minder dan 60 % van de dikte van de matras of een dikte van minder dan 10 cm. De andere bestanddelen moeten worden aangegeven.

• Contactoppervlak van latex: de matras bestaat uit andere materialen, enkel de buitenbekleding is van latex.

Latexmatrassen zijn veelal hard, maar ze zijn toch voldoende soepel om zich aan te passen aan de vorm van het lichaam. Ze verdelen het gewicht zo op een egale manier.

Matrassen met latex zijn geschikt voor mensen die veel bewegen in hun slaap. Ze absorberen de bewegingen van het lichaam, wat volgens producenten zou bijdragen tot een ononderbroken en deugddoende slaap.

Speciale matrassen

Naast latex-, schuim- en verenmatrassen zijn er nog tal van speciale types van matrassen, zoals orthopedische matrassen, mijtwerende matrassen, futons, wollen matrassen, watermatrassen enz. Een overzicht van hun eigenschappen en nut.

Orthopedische matras

Orthopedische matrassen, ook wel medische matrassen of matrassen met vormgeheugen genoemd, kunnen gemaakt zijn met latex, schuim, pocketveren of een combinatie ervan. Het is een ergonomisch type van matras dat zich zet naar de lichaamsvorm.

Ze zijn aangewezen voor personen die langdurig bedlegerig zijn of voor mensen met rugproblemen. Orthopedische matrassen zijn duur en bieden geen meerwaarde voor gezonde mensen, integendeel. Ze belemmeren de bewegingsvrijheid tijdens de slaap.

Matras tegen huisstofmijt

De tijk van anti-allergie of huistofmijtwerende matrassen is samengesteld uit specifieke stoffen. Aan mensen met huismijtallergie kunnen ze meer slaapcomfort bieden door een vrijere ademhaling mogelijk te maken.

Andullatiematras

Andullatiematrassen worden ingezet voor niet-medische behandelingen om het algemene welzijn te bevorderen. Ze sturen mechanische trillingen en infraroodstralen door het lichaam, een vrij recente technologie die zich situeert in de sfeer van de "biofysische" therapieën.

Het is nog niet bewezen dat andullatiematrassen werken, maar ze lijken wel verlichting te bieden bij een aantal chronische klachten. 

Matras tegen doorligwonden

Speciale matrassen tegen decubitus of doorligwonden zijn medische matrassen voor bedlegerige personen met zeer beperkte mobiliteit. Ze verdelen het lichaamsgewicht beter, zodat drukpunten en uiteindelijk doorligwondenworden vermeden.  

Futon

Deze Japans-geïnspireerde matrassen zijn geschikt voor wie graag hard ligt. Het zijn dunne matrassen uit lagen katoen die mettertijd nog harder en dunner worden. Katoen is warmteregulerend, wat erg comfortabel aanvoelt.

Een futon vereist specifiek onderhoud en moet vaker vervangen worden dan een traditionele matras. Van alle speciale matrassen is de futon het gemakkelijkst en handigst om te verplaatsen en op te bergen.

Wollen matras

Wollen matrassen zijn zwaar, moeilijk te hanteren en niet geschikt voor wie allergisch is. Ze vereisen ook bijzonder omslachtig onderhoud.

Belangrijke pluspunten zijn hun stevigheid en zachtheid. Ze zorgen ook voor een goede temperatuur- en vochtregulatie.

Watermatras

Waterbedden of watermatrassen passen zich perfect aan de lichaamsvormen aan. Daardoor zijn er geen storende drukpunten en zul je 's nachts minder woelen. Kortom, ze zijn comfortabel.

Nadeel is dat ze erg zwaar zijn. Als het een tweepersoonsmatras is, veroorzaakt de minste beweging van je partner deining die goed voelbaar is. Ook ventileert het synthetische materiaal van de matras niet goed, waardoor ze sterk af te raden is voor kinderen. Een watermatras is niet geschikt als je huisdieren hebt die er met hun klauwen in kunnen haken.

Luchtmatras

Een luchtmatras kan dienst doen als extra matras, maar is heel wat minder comfortabel dan andere types matrassen. Ze is niet bedoeld voor dagelijks gebruik, omdat ze de kwaliteit van je slaap kan verminderen.

Harde of zachte matras

Of je het best een harde of een zachte matras kiest, hangt af van je persoonlijke voorkeur en individuele kenmerken zoals:

• slaaphouding
• gewicht
• lichaamsbouw

Een matras moet voldoende hard zijn om een efficiënte en comfortabele lichaamsondersteuning te bieden, maar moet daarnaast ook de natuurlijke kromming van de wervelkolom respecteren. 

De hardheid of stevigheid van een matras wordt op verschillende manieren aangeduid. Sommige fabrikanten gebruiken een hardheidsschaal die gaat van H1 (zachtste) tot H5 (hardste), andere een numerieke schaal van 1 tot 10, of gewoon de benoeming zacht, medium of hard. Dat maakt het moeilijk om matrassen van verschillende fabrikanten te vergelijken.

Koop jij beter een zachte of een harde matras?

In onze prijsvergelijker geven we de gemeten hardheid aan in vier gemakkelijk te interpreteren graden: zeer zacht, zacht, medium en hard.

Waarop letten bij de aankoop van een matras?

De juiste matras vinden in het immense aanbod is niet eenvoudig. Overloop deze checklist om de matras te kiezen die het best bij je past.

1. Hoe dik moet een matras zijn?

Een matras mag nooit dunner zijn dan 12 cm, ongeacht de hardheid en samenstelling.

• Voor een schuim- of latexmatras raden wij een matrasdikte van 16 à 18 cm aan, zodat je schouders erin kunnen zakken.
• Voor een verenmatras blijkt uit onze tests dat er al goede exemplaren zijn vanaf een dikte van 20 cm.

Let op, de dikte moet ook aangepast zijn aan je lichaamsgewicht: hoe zwaarder je bent, hoe dikker de matras moet zijn.

2. Hoe slaap je?

Als je op je rug slaapt, moet je een harde matras kiezen. Slaap je op je zij, dan kies je beter voor een minder harde matras waarin je schouder wat kan wegzakken voor een comfortabele slaaphouding.

3. Hoe zwaar ben je?

Als je veel weegt, heb je een stevige matras nodig die goede ondersteuning biedt. In een zachte matras zal je te veel wegzakken. Ben je lichter gebouwd, dan heb je dan heb je een flexibelere matras nodig die zich aan je contouren aanpast om het gewicht beter te verdelen.

4. Beweeg je veel?

Als je veel woelt tijdens je slaap, kies je het best een hardere matras. Daarop kun je je moeiteloos omdraaien. Op een zachte matras zak je te diep weg en verloopt het omdraaien moeizamer, wat oncomfortabel is en je uit je slaap kan halen.

5. Heb je het vaak warm?

Als je het snel warm krijgt, gemakkelijk zweet of op een warme plek woont, is een verenmatras meestal geschikter omdat ze beter ventileert en koeler is.

Ben je een koukleum, woon je in een koude regio of slaap je in een koude ruimte, dan houdt een matras in schuim, latex of visco-elastisch schuim (met vormgeheugen) de warmte beter vast.

6. Ben je allergisch voor stof of huisstofmijt?

Heb je last van allergie of astma, dan is een matras in polyurethaanschuim of latexschuim met wasbare hoes aan te bevelen (tenzij je natuurlijk allergisch bent voor latex).

7. Heb je rugklachten?

Welke matras je het best kiest bij rugklachten, is niet gemakkelijk te beantwoorden. Er is niet genoeg hoogwaardig en eenduidig bewijs om wetenschappelijke aanbevelingen te doen. De meeste studies suggereren wel dat middelharde matrassen beter zouden zijn voor de rug en de wervelkolom.

Welke matras bij rugklachten

8. Wil je een duurzame matras?

Een matras moet in de eerste plaats optimaal slaapcomfort bieden, maar liefst ook duurzaam zijn. Een duurzame matras is een matras die zo lang mogelijk meegaat, en waarvan de materialen een minimale ecologische voetafdruk hebben en gemakkelijk kunnen worden gerecycleerd.

Om de keuze voor een ecologische matras te vergemakkelijken hebben we in 2022 onze test van matrassen uitgebreid. Matrassen met een ecoscore van vijf sterren én een totaalscore van minstens 65 op 100, krijgen ons label Groene Keuze. Dat label garandeert goede kwaliteit, een lange levensduur en een minimale impact op het milieu.

9. Een eenpersoons- of tweepersoonsmatras?

Als je met zijn tweeën slaapt, kun je kiezen tussen één tweepersoonsmatras of twee aparte eenpersoonsmatrassen op een enkele bedbodem. Afhankelijk van je lichaamsbouw en slaapgewoonten kun je de voor- en nadelen van beide opties afwegen.

Eenpersoonsmatrassen

Tweepersoonsmatrassen

Hoe een matras testen in de winkel?

Aangezien je minstens een tiental jaar op een matras slaapt, neem je in de winkel maar beter ruim de tijd om matrassen uit te proberen vooraleer je er eentje koopt. Leg je dus even neer en probeer alle verschillende houdingen uit die je aanneemt bij het slapen. Probeer ook andere slaaphoudingen: op je buik, op je rug, op je zij.

• Ga op je rug liggen en leg een hand tussen je onderrug en de matras. Als er te veel speling is, kan de matras te stijf zijn voor jou. Als je hand niet past, zakt je lichaam te veel weg en is de matras te zacht.

• In zijlig moeten je schouder en heup voldoende in de matras zinken opdat je wervelkolom horizontaal komt. Neem dus zo mogelijk iemand mee naar de winkel, zodat die kan kijken of je wervelkolom in rechte lijn ligt.

• Zoek je een matras voor een tweepersoonsbed, ga dan samen naar de winkel. Als je sterk verschillende lichaamsgewichten en slaapgewoonten hebt, en een compromis onmogelijk blijkt, kun je kiezen voor twee eenpersoonsmatrassen, elk aangepast aan de persoon.

Online een matras kopen? Eis een proefperiode

Als je een matras online koopt, kun je hem niet testen in de winkel. Bij veel webshops kun je een matras wel gratis of goedkoop thuis laten bezorgen en er dan een aantal dagen op proefslapen.

Informeer vooraf wel goed naar de voorwaarden. Wie betaalt het transport? Wat zijn de voorwaarden voor het retourneren? Hoeveel tijd heb je om te beslissen? Hoe meer vragen je stelt, hoe minder kans op of nare verrassingen en vervelende discussies achteraf.

Ook als er geen proefperiode mogelijk is, heb je altijd recht op de wettelijke bedenktijd van 14 dagen die geldt voor aankopen op afstand. Let op, de matras moet dan in de oorspronkelijke verpakking blijven én je moet zelf de retour regelen en betalen.