Een te hoge cholesterol: definitie, oorzaken en behandeling

Definitie van cholesterol

Cholesterol is een vetachtige substantie (lipidemolecuul of lipide) die, ondanks zijn slechte reputatie, essentieel is voor het menselijk lichaam.

• Als essentieel onderdeel van het celmembraan wordt het door ons lichaam gebruikt om cellen aan te maken.
• Het is de basis voor de productie van vitamine D en verschillende hormonen en galzuren.

Cholesterol is op zich niet slecht. Ons lichaam produceert het meeste (ongeveer 80%) op celniveau, voornamelijk in de lever. Slechts een klein deel komt uit onze voeding.

Lipoproteïnen, cholesteroltransporteurs

Ongeacht de oorsprong is cholesterol niet oplosbaar in water en kan het dus niet vrij door het bloed circuleren. Daarom heeft het een transporteur nodig om naar de verschillende organen en cellen te kunnen gaan die het nodig hebben. Deze transporteur wordt lipoproteïnen genoemd.

Afhankelijk van de dichtheid en functie kunnen er 5 soorten lipoproteïnen onderscheiden worden:

• Chylomicronen: na absorptie in de darmen brengen ze vetten van voedsel naar de lever en weefsels.
• VLDL-lipoproteïnen (lipoproteïnen met zeer lage dichtheid).
• LDL-lipoproteïnen (lipoproteïnen met lage dichtheid).
• IDL-lipoproteïnen (lipoproteïnen met tussenliggende dichtheid).

• HDL-lipoproteïnen (lipoproteïnen met hoge dichtheid).

Op vlak van cardiovasculair risico zijn HDL en LDL de twee belangrijkste lipoproteïnen. Ze worden informeel beschouwd als "goede cholesterol" en "slechte cholesterol".

Evalueer je cardiovasculaire risico

“Goede" en "slechte" cholesterol

Twee soorten cholesterol

Er zijn twee soorten cholesterol, algemeen bekend als 'slechte' cholesterol en 'goede' cholesterol.

• LDL-lipoproteïnen (LDL-cholesterol of "slechte cholesterol"), zijn diegenen die cholesterol vervoeren naar de plek waar het lichaam het nodig heeft.

Het wordt "slechte cholesterol" genoemd omdat een teveel aan LDL schadelijk kan zijn: cholesterol kan zich vastzetten op de wanden van de bloedvaten, waardoor deze geleidelijk vernauwen. Als de kransslagaders aangetast zijn, bestaat het risico dat ze verstopt raken en een hartaanval veroorzaken.

• HDL-lipoproteïnen (HDL-cholesterol of "goede cholesterol"), zijn verantwoordelijk voor het elimineren van cholesterol.

Ze transporteren overtollig cholesterol naar de lever, waar het wordt afgevoerd met de galzuren. Hun werking is gunstig omdat ze voorkomen dat cholesterol zich afzet in de bloedvaten, waardoor deze smaller worden.

De verhouding tussen totaalcholesterol en goede cholesterol

Het is heel normaal om cholesterol te hebben, en ook al is het hoog, hoeft het niet dramatisch te zijn. Voordat een arts een behandeling voorschrijft, moet hij of zij altijd rekening houden met andere cardiovasculaire risicofactoren en vooral met de verhouding tussen totaalcholesterol en goede cholesterol. De beste situatie voor de gezondheid van hart en bloedvaten is een hoog niveau van HDL-cholesterol en een laag niveau van LDL-cholesterol.

Behandeling en preventie: hoe kan LDL-cholesterol worden verlaagd?

Heb je een slechte verhouding tussen totaalcholesterol en goede cholesterol? Voordat je een behandeling krijgt voorgeschreven, zal je arts kijken of je nog andere risicofactoren hebt voor het ontwikkelen van een cardiovasculair probleem.

Het is belangrijk om te onthouden dat een hoog cholesterolgehalte slechts een van de vele risicofactoren is voor hart- en vaatziekten. Deze omvatten roken, inactiviteit, diabetes, overgewicht en hoge bloeddruk. De behandeling zal daarom anders worden aangepakt als je alleen een hoog cholesterol hebt of als je naast een hoge cholesterol ook rookt en een hoge bloeddruk hebt.

Als je alleen "hoge cholesterol" hebt, hoef je je niet echt zorgen te maken.

Evalueer je cardiovasculaire risico

Aanpassingen in je levensstijl

De behandeling van een hoge LDL-cholesterolgehalte bestaat voornamelijk uit meer bewegen, niet roken en een evenwichtig dieet. D.w.z. minder alcohol, minder rood vlees, minder verzadigde vetten en meer onverzadigde vetten, het vermijden van transvetten, meer fruit en groenten eten, enz. Mensen die al een cardiovasculair accident hebben gehad, worden vaak aangeraden om een mediterraan dieet te volgen.

Cholesterolverlagende medicijnen

Afhankelijk van het cholesterolgehalte en het individuele cardiovasculaire risico, kan het nodig zijn om zogenaamde "cholesterolverlagende" medicijnen te gebruiken (die de hoeveelheid cholesterol in het bloed moeten verlagen), zoals statines.

Voor je iets te snel onderneemt, is het belangrijk om een serieus gesprek met je arts te hebben, want bijwerkingen (vooral spierpijn) komen vaak voor. Het is in de zogenaamde 'secundaire' preventie dat statines het grootste effect en de beste verhouding tussen voordelen en risico’s hebben, d.w.z. bij mensen die al een voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten hebben (zoals een hartaanval).

In 'primaire' preventie kunnen deze medicijnen ook zeer nuttig zijn als de persoon een combinatie van risicofactoren heeft. In het geval van een gemiddeld risico moeten arts en patiënt samen de voor- en nadelen afwegen.

3 tips om LDL-cholesterol te verlagen en HDL-cholesterol te verhogen

• Zorg voor een gezond gewicht: als je zwaarlijvig of te zwaar bent, kan afvallen helpen om het cholesterolgehalte in je bloed te verlagen.
• Meer bewegen: lichaamsbeweging is een eenvoudige manier om het HDL-cholesterolgehalte te verhogen.
• Verminder de consumptie van verzadigde vetten: minder verzadigde vetten eten is de belangrijkste voedingsaanbeveling om het LDL-cholesterolgehalte te verlagen. Een geschikte aanpak is om de voorkeur te geven aan plantaardige producten die rijk zijn aan onverzadigde vetten (olijfolie, zonnebloemolie, noten, enz.) en vis.

Uw risico op hart- en vaatziekten meten

Er zijn twee indicatoren om het risico op hart- en vaatziekten te beoordelen: het cholesterolgehalte en het SCORE 2-algoritme.

Heb je een hoog cholesterolgehalte?

De medische gemeenschap beschouwt een cholesterolgehalte van een volwassene als hoog bij 190 mg/100 ml bloed.

SCORE 2, om uw risico op hart- en vaatziekten te beoordelen

Cholesterolwaarden alleen volstaan echter niet om uw risico op hart- en vaatziekten in te schatten. Dankzij het SCORE 2-algoritme kunt u een objectieve berekening van dit risico krijgen op basis van uw cholesterol, rookgewoonten, leeftijd, geslacht en bloeddruk. We hebben dit algoritme herwerkt om u een gebruiksvriendelijk hulpmiddel te bieden.

Om het te gebruiken, neem je de waarden van je laatste bloedtest en bereken je meteen je risico op hart- en vaatziekten.

• Tool hartziekten evalueren: 

Houd er rekening mee dat deze beoordeling alleen geldt voor mensen die geen problemen hebben zoals diabetes, nierproblemen, enz. Als je last hebt van een van deze aandoeningen, kun je best je huisarts raadplegen voor een correcte beoordeling.