Nieuws

Waarom je beter geen rodegistrijst neemt

05 augustus 2024
rode gist rijst gevaar risico

05 augustus 2024

Rodegistrijst lijkt een natuurlijke manier om je cholesterol te verlagen, maar supplementen met dit ingrediënt hebben dezelfde risico's en bijwerkingen als medische statines. Wij testten 12 populaire voedingssupplementen met rodegistrijst en stelden verschillende inbreuken vast.

Cholesterolverlagende medicijnen (statines) kunnen veel bijwerkingen veroorzaken. Voor sommige patiënten lijkt het nemen van voedingssupplementen op basis van rode gistrijst een onschuldig natuurlijk alternatief. Een foute redenering, aangezien het actieve ingrediënt hetzelfde is en de mogelijke bijwerkingen dus ook.

Wat is rodegistrijst?

Rodegistrijst ontstaat door het fermenteren van rijst met gisten (voornamelijk Monascus purpureus-gist). Het wordt vaak beschouwd als een natuurlijk alternatief voor statines en is een populair ingrediënt in voedingssupplementen.

In tegenstelling tot statines, die alleen op voorschrift verkrijgbaar zijn, zijn voedingssupplementen vrij verkrijgbaar. Nochtans bevat rodegistrijst de werkzame stof monacoline K, een natuurlijke statine die in lactonvorm identiek is aan het medicijn lovastatine

Hebben voedingssupplementen met rodegistrijst effect op je cholesterol?

Statines hebben als effect dat ze:

  • LDL-cholesterol ("slechte" cholesterol) verlagen
  • niet-HDL-cholesterol (de totale cholesterol minus de HDL-cholesterol) verlagen
  • apolipoproteïne B verlagen
  • triglyceriden met 10-20 % verlagen

Statines hebben daarentegen weinig effect op HDL-cholesterol ("goede" cholesterol) en op lipoproteïne A, een LDL-type molecuul).

In 2010 concludeerde de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) dat monacoline K uit rodegistrijst bij een dagelijkse dosis van 10 mg de LDL-cholesterol in het bloed onder controle helpt te houden.

Hoeveel rodegistrijst is veilig?

In het verleden mochten fabrikanten dan ook de gezondheidsclaim "Monacoline K uit rodegistrijst draagt bij tot het behoud van een normaal cholesterolgehalte in het bloed" op hun verpakkingen en websites gebruiken.

Sinds 1 juni 2022 werd echter de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid monacoline in zulke supplementen verlaagd. Waar voedingssupplementen voordien tot 10 mg monacoline K mochten bevatten, is dat sindsdien minder dan 3 mg. Daardoor mogen fabrikanten deze claim dus niet meer gebruiken.

Fabrikanten moeten ook de hoeveelheid monacoline in het product vermelden, net als verplichte waarschuwingen dat het product niet geschikt is voor personen die cholesterolverlagende medicijnen gebruiken of andere producten met rodegistrijst, zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven, mensen ouder dan 70 jaar, kinderen en adolescenten.

De verpakking moet eveneens vermelden dat je per dag niet meer dan één dosis mag nemen, en dat mensen met gezondheidsproblemen eerst advies moeten vragen aan hun arts vooraleer ze zo'n supplement beginnen nemen.

Bovendien zorgt de verminderde concentratie van het actieve ingrediënt (monacoline K) ervoor dat producten op basis van rodegistrijst geen nut hebben, terwijl de EFSA bepaalde dat er geen veilige hoeveelheid kan worden vastgesteld. Zulke supplementen behouden dus enkel nog de mogelijke nadelen, en hebben volgens ons geen plaats meer op de markt.

Terug naar boven

Wat zijn de risico's van rodegistrijst?

De inname van monacolinen uit rodegistrijst brengt risico's met zich mee die vergelijkbaar zijn met die van medische statines. Er kunnen verschillende bijwerkingen optreden, zoals:

  • spier- en skeletproblemen
  • leverproblemen
  • neurologische problemen
  • spijsverteringsproblemen
  • huidproblemen en onderhuidse problemen

Ook de mogelijke aanwezigheid van citrinine brengt gezondheidsrisico's met zich mee. Deze mycotoxine, een giftige stof, kan vrijkomen tijdens de fermentatie en kan onze nieren schade toebrengen. 

Risicogroepen voor rodegistrijst

Bepaalde bevolkingsgroepen zijn extra kwetsbaar, en mogen daarom zeker geen supplementen met rodegistrijst nemen:

  • zwangere vrouwen
  • mensen met lever-, nier- en spierziekten
  • 70-plussers
  • kinderen en adolescenten 

Ondanks de aanpassing van de dosis monacoline K raden we het gebruik van zulke voedingssupplementen met rodegistrijst nog steeds af. Statines zouden, net als geneesmiddelen, onder medisch toezicht moeten worden gebruikt om de gezondheid van consumenten te waarborgen.

In tegenstelling tot geneesmiddelen moeten voedingssupplementen hun werkzaamheid, kwaliteit en veiligheid niet bewijzen en bevatten ze geen bijsluiter, ondanks de mogelijke bijwerkingen en interacties met medicatie zoals bloedverdunners of voedingsmiddelen zoals pompelmoes.

Terug naar boven

Wat is de beste rodegistrijst?

Wij vergeleken 12 populaire voedingssupplementen met rodegistrijst en namen ook de verschillende etiketten onder de loep. Meer bepaald keken we naar:

  • de hoeveelheid monacolinen en citrinine, een giftige stof (laboanalyse)
  • de vermelding van de vereiste waarschuwingen op het etiket
  • het gebruik van ongeoorloofde gezondheidsclaims

Meerdere supplementen gingen de mist in qua samenstelling en/of etikettering. Los van de testresultaten willen we echter benadrukken dat de "beste" rodegistrijst simpelweg niet bestaat. Wij raden stellig af om zulke supplementen te gebruiken.

Alle testresultaten van rodegistrijst

De prijzen van de geteste supplementen lopen enorm uiteen, en sommige producten zijn gigantisch duur, zeker als je bedenkt dat ze pure geldverspilling zijn én mogelijk risico's inhouden. Gemiddeld kost zo'n rodegistrijstsupplement € 0,28 per dag, of meer dan € 100 per jaar, met uitschieters tot wel € 0,75 per dosis.

Terug naar boven

Verboden claims op rodegistrijst

Eén van de 12 geteste producten, Bioptimal Rodegistrijst bio,  draagt een verboden gezondheidsclaim: "Bloeddruk en cholesterol". Wij hebben dit gemeld aan het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV).

Daarnaast zagen we heel wat voorbeelden die creatief omspringen met het gebruik van gezondheidsclaims op hun verpakking. Momenteel wachten er immers meer dan 2 000 claims op evaluatie door de Europese Commissie. In afwachting van een beslissing mogen deze claims wel vrij worden gebruikt op verpakkingen en websites, ook al zijn ze vaak niet wetenschappelijk bewezen en (nog) niet goedgekeurd.

Sommige fabrikanten van supplementen met rodegistrijst aarzelen daarom niet om ingrediënten toe te voegen die baat kunnen hebben bij een hangende claim om reclameregels te omzeilen:

  • Be-life Rode gist rijst+: knoflook en artisjok werden toegevoegd om op de voorkant "cholesterol - bloedlipiden" en te verwijzen naar de claims "knoflook helpt cholesterol onder controle te houden en artisjok om de bloedlipiden te normaliseren"
  • Physalis Red yeast rice: gefermenteerde knoflook en olijfbladeren werden toegevoegd om de claims "draagt bij aan een normaal cholesterolgehalte en aan de gezondheid van hart en bloedvaten" en "draagt bij aan het behoud van een normale bloeddruk" te kunnen vermelden
  • Tilman Cholesfytol-cholesterol: walnootbladeren werden toegevoegd om de claim "helpt het lipidemetabolisme (cholesterol en triglyceriden) onder controle te houden, in combinatie met een uitgebalanceerd dieet" te kunnen gebruiken

Of ze nu gebaseerd zijn op artisjokextract, knoflook, groene thee of een andere plant, tot nog toe is van geen van deze supplementen bewezen dat ze effect hebben op je cholesterolgehalte of beschermen tegen hart- en vaatziekten.

Terug naar boven

Tips om je cholesterol op natuurlijke manier te verlagen

Wil je hoge cholesterol op een natuurlijke manier bestrijden, dan moet je je levensstijl aanpakken. Een gezond en evenwichtig dieet, voldoende beweging, stoppen met roken en een gezond gewicht kunnen allemaal helpen om je cholesterolgehalte te verlagen.

1. Eet gezond en evenwichtig

Aangezien cholesterol deel uitmaakt van de "vetfractie" van onze voeding, is het een goed idee om de consumptie van vetten in het algemeen te beperken, en goede vetten te verkiezen boven slechte:

  • Beperk de consumptie van "slechte" verzadigde vetten: kaas, vet vlees, bewerkte voeding, sauzen zoals mayonaise, gebak, koekjes enz.
  • Verkies goede vetten zoals uit vis of noten, weliswaar nog steeds in kleine hoeveelheden, en vetten van plantaardige oorsprong (bv. koolzaad-, zonnebloem- of olijfolie, of margarine). Gebruik maximaal één eetlepel vet per bereiding en één mespuntje margarine per snee brood.
  • Kook zoveel mogelijk zonder vetstoffen door te stomen, grillen of in de microgolfoven, enz.
  • Eet voldoende (oplosbare) vezels en kies voor volkorengranen.
  • Eet twee stuks fruit per dag en vul de helft van je bord bij elke maaltijd met groenten.

2. Beweeg voldoende

Een gebrek aan fysieke activiteit verhoogt je cholesterol niet, maar wel je cardiovasculair risico. Voldoende bewegen beschermt niet alleen tegen hart- en vaatziekten, maar ook tegen verschillende andere aandoeningen zoals obesitas, diabetes, osteoarticulaire aandoeningen en bepaalde kankers.

Bovendien bevordert lichaamsbeweging gewictsverlies, en verbetert het je algemene gezondheid en welzijn.

Daarvoor hoef je niet per se naar de sportschool. Je kunt ook de trap nemen in plaats van de lift of wat vaker wandelen of fietsen in plaats van de auto te nemen, maar ook tuinieren, dansen en spelen met de (klein)kinderen zijn goede activiteiten.

3. Stop met roken

Roken is slecht voor de bloedvaten. Het maakt het bloed dikker en verhoogt het risico op klonters, wat kan leiden tot een beroerte of een hartaanval. Bovendien verlaagt roken het niveau van het goede cholesterol en dus het risico op cardiovasculaire problemen.

4. Vermijd overgewicht

Obesitas is niet alleen een van de cardiovasculaire risicofactoren, het bevordert ook andere risicofactoren zoals diabetes type 2. Mensen met overgewicht lijden vaker aan hoge bloeddruk, hypercholesterolemie of diabetes, en lopen meer risico om cardiovasculaire problemen te ontwikkelen.

Naast je gewicht en je BMI is ook de verdeling van het lichaamsvet bepalend voor je cardiovasculair risico. Zo hebben mensen met overtollig buikvet (appelvormig) een hoger cardiovasculair risico dan mensen met meer lichaamsvet op de heupen (peervormig).

Terug naar boven

Conclusie

Aangezien supplementen met rodegistrijst een te lage concentratie monacoline K bevatten om nog werkzaam te zijn, maar wel dezelfde risico's inhouden als cholesterolverlagende geneesmiddelen, raden wij het gebruik ervan stellig af.

De onthullende resultaten van onze test, waaruit blijkt dat meerdere producten de mist ingaan qua etikettering en/of samenstelling, bevestigt dat standpunt.

Wie een te hoge cholesterol heeft en die op een natuurlijke manier wil verlagen, kan het best aan de slag met een aangepaste levensstijl en gezonde voeding met weinig verzadigde vetten en veel vezels.

Hoe kun je je cholesterol te verlagen?

Pas als dit onvoldoende blijkt om het cholesterolgehalte onder controle te houden, of als er al sprake is van eerdere incidenten zoals een hartaanval of beroerte, kan de arts statines of andere cholesterolverlagende geneesmiddelen voorschrijven.

Check onze databank geneesmiddelen

Met andere vragen over voeding, geneesmiddelen of gezondheid kun je terecht bij onze advieslijn op het nummer 02 542 32 00 (ma-vr 9-12.30 u. | 13-17 u., vr tot 16 u.). 

Terug naar boven

Aanbevolen voor jou