Helpen afslankmiddelen om te vermageren?

Wat is een voedingssupplement?

Ondanks de gelijkenissen is een voedingssupplement geen geneesmiddel. De twee categorieën zijn onderworpen aan heel andere wetgeving. Daardoor heeft een fabrikant van voedingssupplementen niet dezelfde rechten en plichten als een fabrikant van medicijnen.

De Europese Richtlijn 2002/46 omschrijft een voedingssupplement als een levensmiddel dat tot doel heeft de normale voeding aan te vullen.

Zulke supplementen zijn geconcentreerde bronnen van voedingsstoffen (vitamines en mineralen) of andere stoffen (zoals aminozuren, essentiële vetzuren, vezels of plantenextracten) met een nutritioneel of fysiologisch effect. Ze worden in verschillende vormen verkocht (capsules, tabletten, poeder, druppels, enz.) en zijn bedoeld om in kleine hoeveelheden te worden geconsumeerd.

De afgelopen jaren is de markt voor voedingssupplementen, en niet alleen die voor gewichtsverlies, ontploft. Met alle excessen vandien. Consumenten kopen dit soort producten om heel andere redenen dan het primaire doel van voedingssupplementen.

Om slank te worden, een mooie huid te krijgen, langer jong of in goede gezondheid te blijven, om bepaalde aandoeningen te voorkomen of zelfs als vervanging van een bepaald geneesmidel, ... Je hoeft maar naar de websites, sociale media of advertenties te kijken om te zien hoeveel mogelijke toepassingen er zijn.

Ons onderzoek van meer dan 50 voedingssupplementen voor gewichtsverlies toont echter aan dat zulke middelen gevaarlijke stoffen kunnen bevatten, of dat de beloofde stoffen ontbreken.

Wij vinden dat er een duidelijke definitie van voedingssupplementen moet komen. Daarna moet bepaald worden welke producten op de markt al dan niet voldoen aan deze definitie.

Kruidenpreparaten (aanwezig in bijna alle voedingssupplementen voor gewichtsverlies) die niet aan de definitie voldoen, moeten worden uitgesloten van de categorie voedingssupplementen. Zij horen thuis in de categorie van traditionele kruidengeneesmiddelen, waardoor ze worden gedwongen om de daaraan verbonden verplichtingen na te leven. Deze herziening zou de veiligheid voor de consument verhogen:

• Het zou voor fabrikanten veel moeilijker zijn om verschillende planten te combineren (de combinatie zou vastgelegd moeten worden)
• Er zou een verplichte melding bestaan met de nodige waarschuwingen
• Zulke middelen zouden enkel verkocht mogen worden in de apotheek

Verschil tussen geneesmiddel en supplement

Welke soorten afslankmiddelen zijn er?

Als je een voedingssupplement koopt dat je moet helpen afvallen, kun je verschillende types producten tegenkomen.

Vetverbranders 

Zogenaamde "vetverbranders" bevatten planten waaraan verschillende "effecten" worden toegeschreven:

• Synefrine en octopamine (aanwezig in Citrus aurantium) zouden bijvoorbeeld lipolyse stimuleren, de afbraak van opgeslagen vetten tot energiebron
• Thee, koffie, guarana, synefrine uit bittere sinaasappel en piperine uit zwarte peper zouden thermogenese verhogen, de productie van lichaamswarmte door calorieën te verbranden
• Van frambozenketon wordt beweerd dat het de stofwisseling verhoogt, en dus de snelheid waarmee het lichaam vet verbrandt

Eetlustremmers

De term spreekt voor zich. In dit soort supplementen vinden we onder andere:

• Glucomannan (een vezel uit de Konjac-plant) die bij contact met water een gel vormt die het verzadigingsgevoel en dus de voedselinname zou beïnvloeden
• Capsaïcine (aanwezig in chilipepers) zou ook een effect hebben op het verzadigingsgevoel en maag-darmstoornissen veroorzaken (branderig gevoel, misselijkheid, pijn enz.), waardoor je minder wilt eten
• Er bestaan ook voedingssupplementen op basis van extracten die hongerhormonen zoals leptine reguleren

Koolhydraten- en vetblokkers

Ook koolhydraten- en vetblokkers bevatten stoffen met verschillende "krachten":

• Garcinia en frambozenketon voorkomen lipogenese, vetvorming in het lichaam
• Mate zou de ophoping van lipiden in adipocyten verminderen
• Phaseolamine (aanwezig in bonen) zou via een enzym voorkomen dat complexe koolhydraten worden omgezet in enkelvoudige suikers, wat de opname van calorieën uit deze voedingsstoffen zou beperken

Is bewezen dat supplementen voor gewichtsverlies echt werken?

Tot op heden zijn er geen onderzoeken die hebben aangetoond dat dergelijke voedingssupplementen een bewezen effect hebben op je gewicht. Er bestaan wel studies, maar deze zijn om verschillende redenen ondermaats:

• De theoretische data zijn te beperkt
• De studies werden uitgevoerd op dieren en in vitro (in het labo)

In bepaalde gevallen is er een positief effect waargenomen, maar te klein qua omvang, en de gebruikte methodologie is erg zwak, wat zulke resultaten nauwelijks geloofwaardig maakt. Er is vaak sprake van een steekproefprobleem: er doen simpelweg te weinig mensen mee aan deze onderzoeken.

Het is tot slot erg ingewikkeld om betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek te voeren naar dit onderwerp, omwille van de vele stoffen (vaak afkomstig uit planten) in deze voedingssupplementen. Dat maakt het moeilijk om de effecten van elk ingrediënt te isoleren, of om het effect van de combinatie van twee of meer stoffen te voorspellen.

Hebben afslankmiddelen risico's en bijwerkingen?

Hoewel de werkzaamheid van zulke middelen niet bewezen is, betekent dat niet dat deze producten onschuldig zijn.

Zo bleek uit onze analyse van 58 afslankmiddelen die op internet worden verkocht, dat bepaalde supplementen verboden stoffen bevatten, waardoor deze producten eigenlijk tot de categorie geneesmiddelen zouden moeten behoren. Deze stoffen staan niet op de verpakking vermeld en gebruikers weten dus niet dat ze deze nemen, wat aanzienlijke gezondheidsrisico's inhoudt.

Hoe groot het risico is, hangt af van persoon tot persoon. Jouw persoonlijke gezondheidssituatie kan immers een contra-indicatie vormen voor het nemen van bepaalde planten.

Bovendien kunnen bepaalde stoffen in deze supplementen ongewenste bijwerkingen veroorzaken. Hetzij op zichzelf (Garcinia Cambogia, dat regelmatig in deze producten wordt gebruikt, wordt bijvoorbeeld in verband gebracht met acute hepatitis) of in wisselwerking met andere geneesmiddelen. Zo kan de bromelaïne in ananas bijvoorbeeld de werking van bepaalde bloedverdunnende medicijnen verstoren.

Tot slot hebben we voor sommige stoffen geen zicht op de veiligheid op lange termijn. Ook dat houdt een zekere mate van risico in.

Is er interactie met jouw medicatie?

De meest voorkomende stoffen: wat zit er in afslankpillen?

Dit zijn de meest voorkomende stoffen in voedingssupplementen voor gewichtsverlies. Misschien ben je ze al tegengekomen in de apotheek of op sociale media. Het zijn echter geen wondermiddelen: geen enkele van deze stoffen is wetenschappelijk gevalideerd. Bovendien kunnen sommige ervan gezondheidsproblemen veroorzaken.

Kortom, voor geen van deze planten is er solide bewijs dat ze een significant bewijs hebben op je gewicht. Bovendien kunnen verschillende van deze stoffen bijwerkingen uitlokken.

Welke voorzorgsmaatregelen zijn er nodig als je afslankpillen neemt?

Wil je een voedingssupplement nemen, bespreek dat dan altijd eerst met je dokter, die kent je medisch gezien het beste. Zo vermijd je een mogelijke interactie met andere geneesmiddelen, of de verergering van een bestaand gezondheidsprobleem. Zo moeten mensen met schildklier-, lever- of nierproblemen extra waakzaam zijn als het om voedingssupplementen gaat.

Daarnaast raden we je aan om je professioneel te laten begeleiden bij je aankoop: koop geen supplementen online, zeker als de website niet betrouwbaar lijkt. Door supplementen in de apotheek te kopen, kun je professioneel advies vragen. Bovendien ben je in een apotheek beschermd tegen namaak, wat helaas heel vaak voorkomt bij voedingssupplementen.

Welke natuurlijke en gezonde alternatieven zijn er om te vermageren?

Er is nog altijd maar één methode om af te vallen die zowel veilig als doeltreffend is: minder calorieën opnemen en meer energie verbranden. Ook door één van beide mechanismes aan te pakken, kun je al vermageren. Maar om gezond en langdurig af te vallen, geeft de combinatie van beide de beste resultaten.

Een evenwichtig dieet

Minder, en vooral beter, eten is een van de sleutels tot succes bij gewichtsverlies. Meer fruit, groenten, volle granen en minder ultrabewerkt voedsel. De voedingsdriehoek is een handig hulpmiddel om te zien welke categorieën voedsel je het best eet, en welke je het best zoveel mogelijk vermijdt.

Onze tips om te vermageren

Regelmatige lichaamsbeweging

Regelmatig sporten, of zelfs elke dag een beetje bewegen, verhoogt je energieverbruik. Dat kan onder meer je energie-inname (wat je binnenkrijgt) compenseren. Door een actieve levensstijl aan te nemen, behoud je echter ook een goede fysieke conditie die veel verder gaat dan puur gewichtsverlies.

Aarzel dus niet om goede gewoontes te kweken: neem de trap in plaats van de lift, loop naar je werk of stap een halte eerder uit... Allemaal eenvoudige kleine handelingen die je elke dag meer doen bewegen.

Conclusie: Eet gezonder in plaats van twijfelachtige supplementen te nemen

Neen, voedingssupplementen voor gewichtsverlies werken niet. Dat is in ieder geval wat de wetenschap zegt: het bestaande bewijsmateriaal is beperkt en niet sterk genoeg. Bovendien zijn zulke afslankmiddelen verre van onschuldig voor gebruikers.

Bij gebrek aan geldig wetenschappelijk bewijs kies je liever voor een bewezen "methode": verhoog je energieverbruik en/of verminder je calorie-inname.

Pas op met afslankmiddelen uit webshops