Hoe kies je je vanille-ijs?

Verschillende soorten vanille-ijs

Volgens de wet bestaan er verschillende soorten "consumptie-ijs": roomijs, melkijs, ijs, waterijs en sorbet. Vanille slaat op de smaakstoffen die er aan het ijs worden toegevoegd. Per soort zijn er specifieke wettelijke vereisten.

• Roomijs bestaat hoofdzakelijk uit melk, suikers en water
• Melkijs heeft dezelfde samenstelling en kenmerken als roomijs, maar met een lager vetgehalte
• Ijs is hoofdzakelijk samengesteld uit drinkwater en/of magere melk, suikers, eetbare oliën en vetten

Per soort kan er een verder onderscheid worden gemaakt in functie van de productiewijze (industrieel, zelfgemaakt, hoeve-ijs, ...) of de ingrediënten (biologisch, vegan, op basis van koe-, geiten- of schapenmelk, ...).

Je kunt gerust thuis experimenteren en zelf vanille-ijs maken, met of zonder ijsmachine.

Waarop letten als je vanille-ijs kiest?

Er bestaan voor (room)ijs minimale kwaliteitseisen er om te voorkomen dat er producten op de markt zonder kwaliteitsvolle ingrediënten maar tegen woekerprijzen. Zo moeten ijs en roomijs wettelijk gezien een densiteit (massadichtheid) hebben van minstens 450 gram per liter. Een product onder deze limiet verkoopt meer lucht dan ijs.

Wil je kwaliteitsijs, let dan in de supermarkt eerst en vooral op het etiket, en dan vooral op de ingrediëntenlijst en voedingsmiddelentabel.

• Lengte van de ingrediëntenlijst: hoe meer ingrediënten, hoe meer kans dat je een ultrabewerkt product koopt.
• Aanwezigheid van additieven: additieven staan niet altijd geafficheerd als E-nummers, maar soms met hun volledige benaming. Hoe minder additieven, hoe beter, maar sommige additieven zijn extra te vermijden.
• Aanwezigheid van echte vanille: "natuurlijk vanille-aroma" of "natuurlijk vanille-extract" (van de plant Vanilla planifolia) zijn te verkiezen boven "aroma" of "natuurlijk aroma".
• Vetgehalte en eiwitgehalte: kies voor roomijs met een vetgehalte dat niet veel hoger ligt dan 8 %, met een eiwitgehalte hoger dan 2,5 % en zo min mogelijk suiker.

Welke vanille staat er op het etiket?

Goed vanille-ijs heeft een correcte etikettering over de aanwezigheid van vanille. De vanillesmaak in ijs kan immers uit verschillende bronnen komen.

De bekende vanillestokjes zijn eigen vruchten of peulen van de Vanilla planifolia, een orchidee. Pas nadat deze peulen worden gefermenteerd en gedroogd, ontstaan de lekkere geur en het aroma van de vanille. Het zwarte merg binnenin de peul bevat vanilline, de belangrijkste aromastof die voor deze typische sterke geur zorgt.

Vanilline kan echter ook worden bekomen door chemische synthese, biosynthese of bioconversie of ethylvanilline. In dat geval spreken we dus over synthetische vanille.

Natuurlijk vanille-aroma of natuurlijk vanille-extract is veel duurder dan zowel natuurlijk aroma als synthetisch vanille aroma. Duur vanille-ijs met goedkope aroma's vermijd je dus maar beter, want dan krijg je geen waar voor je geld.

Helaas kun je als consument niet achterhalen welke vanille juist gebruikt wordt, je moet hiervoor op de ingrediëntenlijst vertrouwen. Wil je authentieke vanille in je vanille-ijs, dan zoek je naar "natuurlijk vanille-aroma" of "natuurlijk vanille-extract" op het etiket.

Hoe bewerkt is vanille-ijs?

Goed vanille-ijs bevat zo min mogelijk additieven en is dus liefst niet ultrabewerkt. Helaas zijn aan bijna elk roomijs op de markt een heleboel industriële stoffen toegevoegd zoals stabilisatoren, verdikkingsmiddelen en kleurstoffen.

Zulke additieven zijn in principe helemaal niet nodig, en bovendien wordt de consumptie van ultrabewerkte voedingsmiddelen in verband gebracht met hogere risico's op onder andere kanker, cardiovasculaire aandoeningen, type 2 diabetes, obesitas en cerebrovasculaire aandoeningen.

Aan veel vanille-ijs wordt E471 toegevoegd, een additief dat in onze databank als "weinig aanbevolen" is geëvalueerd. E471 wordt gebruikt als verdikkingsmiddel of stabilisator. Een studie uit 2023 toonde een verband aan aan tussen een hogere consumptie van mono- en diglyceriden van vetzuren en een groter risico op hart- en vaatziekten. Probeer dit additief dus te vermijden.

Ook kleurstoffen hebben geen plaats in roomijs. Ze worden vaak toegevoegd om de aanwezigheid van eigeel na te bootsen.

Over het algemeen geldt: hoe minder ingrediënten op het etiket, hoe beter.

Kies vooral ook lekker vanille-ijs

Wie aan vanille-ijs denkt, denkt aan zijn lekkere smaak. Ijs is een plezierproduct met veel vet en suiker, en behoort daardoor in de rode bol.

Aangezien je beter enkel af en toe snoept van een lekker bolletje ijs, kun je maar beter het lekkerste ijs kiezen, zodat je ten volle kunt genieten van je zoete zonde.

Tips voor gezond vanille-ijs

Hoe je het ook presenteert, vanille-ijs is en blijft een dessert uit de rode bol buiten de voedingsdriehoek. Dat betekent dat je het maar af en toe mag eten, en niet in al te grote hoeveelheden. Desserts met room en suiker zijn nu eenmaal niet nodig in een gezond evenwichtig voedingspatroon.

Wil je toch genieten van een portie vanille-ijs, combineer het dan met verse fruitsla. Dat maakt het ijs helaas niet gezonder, maar zo heb je ten minste toch een portie fruit binnen.