Clearly Not Coffee, Bonjour, Purasana, … Is paddenstoelenkoffie echt gezonder?

Wat is paddenstoelenkoffie?

Koffie op basis van adaptogene paddenstoelen

Paddenstoelenkoffie of mushroom coffee is een drankje op basis van verschillende paddenstoelenextracten, vaak aangevuld met andere ingrediënten zoals cacao, groene koffie, himalayazout, kruiden (bv. kardemom) enz. Het wordt gepromoot als een alternatief voor gewone koffie, voor mensen die minder cafeïne willen drinken.

De paddenstoelendranken worden verkocht in poedervorm met geconcentreerde extracten van paddenstoelen. Wettelijk zijn het daarom voedingssupplementen op basis van plantenextracten (botanicals).

Vaak bevat zo’n drankje een mengeling van verschillende paddenstoelensoorten zoals:

• Hericium erinaceus (pruikzwam of "Lion’s Mane" in het Engels)
• Cordyceps
• Inonotus obliquus (berkenweerschijnzwam of "chaga" in het Russisch)
• Reishi
• Maitake
• Shiitake
• Auricularia
• Tremella (trilzwam)
• Agaricus blazei

Dat zijn allemaal zogenaamde "adaptogene" of functionele paddenstoelen.

Pas de instellingen van de cookies aan om deze video te bekijken. Accepteer "Advertentie cookies". KLIK HIER

Wat zijn de zogenaamde gezondheidsvoordelen van paddenstoelenkoffie?

Adaptogene paddenstoelen zijn paddenstoelen waarvan wordt gezegd dat ze het lichaam helpen om beter om te gaan met stress, vermoeidheid en andere vormen van mentale of fysieke belasting.

De term "adaptogeen" is afkomstig uit de kruidenleer en werd voor het eerst gebruikt in de Sovjet-Unie in de jaren 1950. Adaptogenen zijn stoffen (vaak uit planten of paddenstoelen) die:

• het lichaam zouden helpen om zich aan te passen aan stressvolle situaties
• het homeostatisch evenwicht van het lichaam zouden ondersteunen
• de mentale en fysieke prestaties onder druk of vermoeidheid zouden verbeteren

Dit zouden de gezondheidsvoordelen zijn van de verschillende paddenstoelensoorten in de geanalyseerde producten:

INFOGRAM

In de Europese Unie is de term "adaptogeen" echter niet wettelijk erkend als gezondheidsclaim. Je mag dus pas beweren dat adaptogene middelen "stress verlagen" of "weerstand verhogen" als dat wetenschappelijk is onderbouwd én goedgekeurd door het Europees voedselagentschap EFSA — wat voor deze paddenstoelen (nog) niet het geval is.

Waarom is paddenstoelenkoffie de nieuwe koffietrend?

Koffie is een populaire drank met heel wat voordelen. Zo bevat het cafeïne, wat ons alerter maakt en onze concentratie kan verhogen. Maar of koffie nu gezond is of niet, is eigenlijk niet zo duidelijk. Het enige wat we uit wetenschappelijke literatuur kunnen besluiten, is dat koffie waarschijnlijk geen kwaad kan voor de gezondheid en dat zwangere vrouwen beter geen sloten koffie drinken.

meer over cafeïne

Toch zijn er heel wat mensen die minder of helemaal geen cafeïne willen drinken, bijvoorbeeld omdat ze het slecht verdragen of extreem veel last hebben van de cafeïnecrash nadien, en op zoek gaan naar andere drankjes die ook prestatiebevorderend zijn, zonder alle negatieve bijwerkingen.

Paddenstoelenkoffie lijkt aan die eisen te voldoen, en wordt bejubeld door influencers op Instagram en TikTok, maar helemaal risicovrij zijn dergelijke drankjes ook niet. Bovendien zijn ze niet allemaal volledig cafeïnevrij, bv. Sunday Natural dat ook groene koffie bevat, al staat dat duidelijk aangegeven op de verpakking. Wil je absoluut cafeïne vermijden, check dan zeker het etiket.

Onze analyse van vijf merken van paddenstoelenkoffie

Welke merken hebben we onderzocht?

Wij hebben de paddenstoelendrankjes van vijf populaire merken onder de loep genomen, met name:

• Bonjour Saveur Originale
• Clearly Not Coffee Mushroom Mix
• Sunday Natural Mild Cardamom Mushroom Coffee
• Purasana Mushroom Super Mix 2.0
• Feel Vivid Mushroom Mix Extract

Overzicht van de paddenstoelensoorten in de verschillende dranken:

Welke criteria hebben we geanalyseerd bij adaptogene drankjes?

We gingen de samenstelling van de dranken na, welke wetenschappelijke kennis er bestaat over de ingrediënten, en bekeken of ze qua etikettering voldoen aan de wetgeving.

Is paddenstoelenkoffie werkelijk zo gezond als wordt beweerd?

Als we fans moeten geloven, wel, maar zo simpel is het niet.

Zijn de gezondheidsclaims gegrond?

Eigenlijk is er nog te weinig geweten over de zogenaamde gezondheidsvoordelen van adaptogene paddenstoelen en mushroom coffee, en zulke voordelen moeten eerst wetenschappelijk bewezen worden in betrouwbare, voldoende grote studies vooraleer ze mogen worden geformuleerd als gezondheidsclaims (op de verpakking, het etiket of de website van een product).

Welke producten vermelden gezondheidsclaims?

Op het etiket van de 5 geanalyseerde producten zelf vonden we geen gezondheidsclaims terug. Bij het product van Clearly zit wel een apart boekje met alle claims per gebruikte paddenstoelensoort. Op drie van de vijf websites waar deze koffies verkocht worden, staan wel zulke claims:

• Bonjour: "énergie et concentration durables" (aanhoudende energie en focus), "zéro nervosité et palpitations" (geen nervositeit of hartkloppingen), "pas de fatigue passagere" (geen tijdelijke vermoeidheid), "réduit les ballonements" (vermindert een opgeblazen gevoel), "production responsable" (verantwoorde productie)
• Clearly: "langdurige focus & energie", "geen cafeïnecrash", "meer energie, heldere geest, meer focus, beter slapen, meer rust"
• Purasana: "ondersteunt de weerstand", "helpt vermoeidheid verminderen"

Op de websites van Feel Vivid en Sunday Natural vonden we geen gezondheidsclaims terug.

Wat is de geldende wetgeving inzake gezondheidsclaims?

Gezondheidsclaims zijn niet standaard toegestaan voor "botanicals" of voedingssupplementen op basis van plantenextracten. Voor verschillende van de gebruikte paddenstoelen werden dossiers ingediend bij EFSA ter goedkeuring van gezondheidsclaims.

In sommige gevallen, wanneer de goedkeuring on-hold staat, kunnen de claims toch vermeld worden op de producten, mits een toevoeging van de standaardzin "Use in addition to a diversified and well-balanced diet".

Dat een gezondheidsclaim vermeld staat op een product, betekent dus niet zomaar dat dat enige waarde heeft. Soms zijn deze claims simpelweg nog niet voldoende onderzocht, in andere gevallen zijn ze zelfs verboden.

• Bij Clearly Not Coffee zijn de claims voor Lion’s Mane en Chaga niet toegestaan.
• Bij Bonjour zijn de claims voor Lion’s Mane en Chaga evenmin toegestaan. Enkel voor Cordyceps loopt er een aanvraag bij EFSA, maar die is nog niet officieel goedgekeurd en dus met een korrel zout te nemen.
• Bij Purasana loopt er een aanvraag voor de claims voor reishi en shiitake, die zijn toegestaan onder bepaalde voorwaarden.

Hoeveel kost paddenstoelenkoffie?

Hoewel er dus weinig tot geen wetenschappelijk bewijs is voor de zogenaamde gezondheidsvoordelen van paddenstoelenkoffie, is het prijskaartje van de alternatieve koffie niet mals. De prijzen van de geanalyseerde producten variëren van € 62 per kg tot net geen € 250 per kg.

De prijs per kopje werd telkens berekend op basis van de aanbevolen hoeveelheid van de fabrikant op het etiket.

• Bonjour Saveur Originale - € 156 per kg of € 1,30 per kopje
• Clearly Not Coffee Mushroom Mix - € 117,65 per kg of € 1 per kopje
• Sunday Natural Mild Cardamom Mushroom Coffee - € 98,75/kg of € 0,50 per kopje
• Purasana Mushroom Super Mix 2.0 - € 62 per kg of € 0,31 per kopje
• Feel Vivid Mushroom Mix Extract – € 248,33/kg of € 1,25 per kopje

Ter vergelijking: ondanks de fel gestegen prijzen de laatste jaren blijft koffie met een gemiddelde prijs van zo'n € 14 per kg (of € 0,09 per kopje) een stuk goedkoper dan deze hippe mushroom coffees.

Conclusie

Paddenstoelendrankjes worden wettelijk gezien als voedingsupplementen op basis van planten. Sommige gezondheidsclaims op de verpakking of website zijn daarom wettelijk niet toegestaan.

Dat is het geval voor de paddenstoelenkoffie van Clearly en Bonjour: zij bevatten allebei Lion’s Mane en Chaga, waarvoor geen aanvragen of dossiers lopende zijn. Voor die producten kunnen we een klacht indienen.

Voor andere paddenstoelenextracten, ook in deze twee mengelingen, lopen er wél aanvragen, waardoor gezondheidsclaims wel zijn toegestaan onder bepaalde voorwaarden.

Over de gezondheid van paddenstoelenkoffie en de meerwaarde ten opzichte van gewone koffie kunnen we echter geen uitspraken doen. Daarvoor is het wachten op wetenschappelijke conclusies en de evaluaties door EFSA.

Vind je paddenstoelenkoffie lekker en voel je je er beter door? Neem dan de nodige maatregelen en koop op zijn minst een product met de juiste certificeringen.

Waarop letten als je paddenstoelenkoffie koopt?

• Wees niet naïef. Geloof niet blindelings alle beloofde gezondheidsvoordelen. Veel geciteerde studies zijn gebaseerd op dierproeven, laboratoriumdata of kleine klinische onderzoeken, en hebben dus beperkte wetenschappelijke waarde.
• Let op voor interacties. Voedingssupplementen op basis van plantenextracten zoals paddenstoelenkoffie kunnen mogelijke interacties veroorzaken wanneer je ze combineert met bepaalde geneesmiddelen of stoffen. Vraag daarom eerst advies aan een arts.
• Bestel geen willekeurige producten online. Kies bewust voor kwaliteit en producten met certificeringen. Die bieden de beste garanties op een veilig product.

Het effect van sommige voedingswaren op de werking van geneesmiddelen