Coronavaccins : de weigering van de overheden om ons inzage te geven is onvoldoende gemotiveerd

Burgers betalen mee aan het onderzoek, de ontwikkeling, de productie en de aankoop van deze vaccins. De bevolking heeft dan ook het recht om te weten wat er in hun naam werd onderhandeld. We vragen volledige transparantie over alle essentiële elementen (dus anders dan de gecensureerde versie van het contract met AstraZeneca dat de Europese Commissie deze vrijdag publiceerde). Want zonder transparantie, geen vertrouwen. En vertrouwen is een essentieel element om de vaccinatiestrategie van de overheid te doen slagen.  

We vroegen advies aan de commissie openbaarheid van bestuur...

Helaas botste onze vraag naar transparantie tot nog toe op een weigering. Reeds in de herfst van vorig jaar vroegen we aan de toenmalige minister van Volksgezondheid, Maggie De Block, en aan het Geneesmiddelenagentschap (FAGG) een kopie van de aankoopcontracten die de Europese Commissie onderhandeld had. Daarnaast vroegen we ook om de adviezen te ontvangen van het comité dat in de schoot van het FAGG opgericht werd om België te adviseren over het al dan niet aankopen van een bepaald vaccin. Hetzelfde verzoek werd ingediend bij minister Vandenbroucke.

Het verzoek van Test Aankoop werd door het FAGG geweigerd met het argument dat openbaarmaking van de gevraagde documenten de internationale betrekkingen van België zou schaden. Minister Vandenbroucke van zijn kant antwoordde ons niet eens.  We hebben daarom de zaak voorgelegd aan de Commissie voor de toegang tot administratieve documenten, die garant staat voor het in de Belgische grondwet verankerde beginsel van openbaarheid van bestuur. Deze heeft nu een advies uitgebracht dat positief is voor onze zaak.

... En haar advies is positief

De Commissie is van oordeel dat de weigering van het FAGG om Test Aankoop toegang te verlenen tot de gevraagde documenten, niet voldoende is gemotiveerd. Ze wijst erop dat het FAGG zijn beslissing niet kan baseren op algemene overwegingen, maar dat deze moet aantonen waarom - in dit concrete geval - de openbaarmaking van de documenten schadelijk zou kunnen zijn voor de internationale betrekkingen van België. De Commissie voegt eraan toe dat het feit dat dit schadelijk is, op zich niet betekent dat de toegang tot de documenten kan worden geweigerd. Er moet immers een belangenafweging worden gemaakt om na te gaan welk belang zwaarder weegt: het belang van de burgers bij openbaarmaking - dat volgens de Commissie in dit geval « zeer aanwezig is » - of de internationale betrekkingen van België. Tenslotte wijst de Commissie erop dat zodra een document in handen is van een Belgische overheidsadministratie, de wet op de openbaarheid van bestuur van toepassing is, ook al gaat het om een Europees document. 

15 dagen bedenktijd

Wij zijn verheugd over dit advies, dat onze analyse bevestigt. Wij roepen minister Vandenbroucke en het FAGG - die nu 15 dagen de tijd hebben om hun standpunt te herzien - op om de weg van transparantie te kiezen ten aanzien van de burgers, die in de eerste lijn bijdragen aan deze vaccins. Het is hoog tijd om iets te veranderen aan het gebrek aan transparantie over prijzen, over leveringsverplichtingen, over maatregelen die nodig zijn om een continue bevoorrading te waarborgen en over de aansprakelijkheid van elke partij.