Helpen deze populaire natuurlijke middelen tegen stress en angst?

De rol begrijpen van natuurlijke middelen tegen angst

Heb je regelmatig last van stress en angst? Je bent niet alleen. Ongeveer 2,5 % van de bevolking piekert zelfs zoveel dat er sprake is van een soort angststoornis.

Om je minder angstig te voelen, ben je misschien geneigd om natuurlijke middelen te gebruiken. Maar welke planten zitten er in die kruidenmiddelen en werken ze echt? Onze gezondheidsexperte Gitte Wolput bekeek enkele populaire producten en kwam tot een duidelijke conclusie: alhoewel de verpakking van sommige producten anders beweert, is er tot op heden geen enkel vrij verkrijgbaar natuurlijk middel met een overtuigend aangetoonde angstremmende of kalmerende werking. "Als je vaak last hebt van stress en angst, zijn er goedkopere oplossingen om je te helpen ontspannen, zonder capsules of druppels."

Naast de planten die we verder in dit artikel gedetailleerd beschrijven, wordt ook van veel andere planten beweerd dat ze goed zijn voor het verlichten van angst. Dit zijn onder andere:

• kamille;
• saffraankrokus;
• sint-janskruid;
• citroengrass;
• glidkruid;
• citroenmelisse en meidoorn.

Helaas ontbreekt ook voor deze planten overtuigend bewijs dat ze doeltreffende angstremmers zijn.

Lavendel

Lavendel is al geruime tijd een geprezen remedie tegen angst, of het nu wordt gebruikt in thee, olie of parfum.

Is lavendel doeltreffend tegen stress en angst?

Sommige studies suggereren dat het inhaleren van lavendelaroma's stress en angst kan helpen verminderen. Onderzoek over dit onderwerp is echter tegenstrijdig en laat niet toe om conclusies te trekken over het nut van aromatherapie bij angstklachten.

Er zijn enkele kleinschalige studies gedaan naar het slikken van capsules met lavendelolie. Het ging hierbij om capsules met 80 mg lavendelolie (zoals in Laseaxan). Uiteindelijk leken ze slechts iets beter te werken dan de placebo.

Bijwerkingen en risico's van het gebruik van lavendel

Een van de meest voorkomende bijwerkingen van het oraal innemen van lavendel is oprispingen. Je kunt ook last krijgen van andere maag- of darmklachten. Sommige mensen zijn allergisch voor lavendel.

Vanwege het gebrek aan klinische gegevens combineer je capsules met lavendelolie beter niet met andere angstremmers, verdovende middelen of alcohol. Vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven nemen beter geen lavendelolie in, omdat er nog vragen zijn over de veiligheid ervan in die situaties.

Producten op basis van lavendel op de markt

Een van de bekendste producten is het geneesmiddel op basis van planten Laseaxan (€ 0,67/capsule voor een doosje van 42 tabletten). 

Daarnaast zijn er ook lavendel voedingssupplementen te koop, zoals Librestil (€ 0,80/capsule voor een doosje van 30 tabletten). Opgelet: naast lavendelextracten bevat Librestil ook ashwagandha (of Indiase ginseng) extracten, een plant die al in verband is gebracht met leverschade.

Ashwagandha: wat is het en werkt het?

Weet dat de regels voor kwaliteitscontrole op voedingssupplementen veel minder streng zijn dan die voor kruidengeneesmiddelen.

Passiebloem

Eerst werd passiebloem gebruikt als kalmerend middel door de oorspronkelijke, inheemse bevolking van Amerika. Spaanse ontdekkingsreizigers brachten het later mee naar Europa, waar het werd gekweekt en geïntroduceerd als alternatief medicijn. Tegenwoordig is het ook verkrijgbaar in capsulevorm in producten die ontworpen zijn om stress en angst te verminderen.

Is passiebloem doeltreffend tegen stress en angst?

"Het is moeilijk te zeggen of het doeltreffend is, omdat er maar weinig onderzoeken naar zijn gedaan", zegt Gitte Wolput. Sommige studies suggereren dat het nuttig kan zijn bij bijvoorbeeld angst voor een operatie (tandheelkundig of chirurgisch). Maar ook hier is het concrete bewijs nog onvoldoende.

Bijwerkingen en risico's van het gebruik van passiebloem

De gebruiksaanwijzing van Sedistress, een traditioneel kruidengeneesmiddel op basis van passiebloemextracten, vermeldt geen mogelijke bijwerkingen. Volgens UpToDate, een website die onderzoek samenvat voor zorgverleners, kun je last krijgen van duizeligheid of misselijkheid. Volgens het National Center for Complementary and Integrative Health (NCCIH) hebben onderzoeken tot 8 weken een bepaald veiligheidsniveau aangetoond bij gebruik van doses tot 800 mg/dag gedroogd alcoholisch passiebloemextract.

Geneesmiddelen op basis van passiebloemen worden niet aanbevolen voor kinderen jonger dan 12 jaar, of voor zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven. Het advies van een gezondheidsprofessional wordt aangeraden als de symptomen langer dan twee weken aanhouden of verergeren tijdens het gebruik van het medicijn.

Producten op basis van passiebloem op de markt

Ter verlichting van tijdelijke mentale stress raadt de fabrikant aan om ‘s morgens en ‘s avonds 200 à 400 mg passiebloemextract in te nemen (één tablet bevat 100 mg of 200 mg extract). Op advies van een arts of apotheker kan de dosering worden verhoogd tot maximaal 1600 mg per dag. Maar je moet weten dat je voor één capsule/tablet Sedistress € 0,23 (Sedistress 100) of € 0,29 (Sedistress 200) betaalt. Als 1600 mg per dag slikt, kost deze “rustgever” je dus minstens bijna € 70 per maand.

Naast Sedistress zijn er verschillende voedingssupplementen op basis van passiebloemen op de markt. Hiertoe behoort de 'Rustgevende spray' van A. Vogel (€ 15,29 voor een klein flesje van 20 ml).

Sedistress: alles wat je moet weten over dit bekende anti-stressmiddel

Valeriaan

Dankzij extracten uit de wortels kunnen producten op basis van valeriaan worden verkregen, in de vorm van druppels, tabletten, of thee. Deze plant staat al lang bekend om haar kalmerende eigenschappen.

Is valeriaan doeltreffend tegen stress en angst?

"Valeriaan lijkt de omgekeerde werking van cafeïne in de hersenen te hebben en zou op die manier theoretisch gezien rustgevend kunnen werken", legt Gitte Wolput uit. "Het lijkt mogelijk ietwat te helpen bij mensen die lijden aan slapeloosheid. Maar wat betreft de angstremmende en stresswerende eigenschappen zijn de onderzoeken tot nu toe teleurstellend."

In de meest recente studies naar valeriaan, stress en angst concludeerden onderzoekers dat er onvoldoende bewijs was om de doeltreffendheid te bewijzen in vergelijking met een placebo.

Bijwerkingen en risico's van het gebruik van valeriaan

Valeriaan lijkt veilig te zijn voor een korte behandeling. Voor behandeling op lange termijn zijn er geen gegevens beschikbaar. Het Europees Geneesmiddelenagentschap verwijst naar mogelijke maag-darmklachten. Volgens het National Center for Complementary and Integrative Health (NCCIH) hebben onderzoeken tot 28 dagen een zekere veiligheid aangetoond bij het gebruik van valeriaanextracten.

Producten op basis van valeriaan worden niet aanbevolen voor kinderen onder de 12 jaar zonder medisch advies. Er is ook enige onzekerheid over het gebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding.

Producten op basis van valeriaan op de markt

Naast Sedistress bracht Tilman ook Sedistress Sleep op de markt, op basis van valeriaanextract. Een grote doos bevat 56 tabletten (500 mg valeriaanextract) voor € 0,33 per tablet. De fabrikant raadt aan om tot drie tabletten per dag te nemen.

Er zijn ook andere producten op basis van valeriaan op de markt, maar op dit moment behoren de grote verpakkingen van Sedistress Sleep tot de goedkoopste van alle kuidengeneesmiddelen waar enkel valeriaan in zit.

Ontdek de goedkoopste geneesmiddelen

Rhodiola of rozewortel

In Rusland en Scandinavië wordt rhodiola (ook bekend als rozewortel) al lang gebruikt voor zijn geneeskrachtige eigenschappen. Vroeger werd dit natuurlijke middel vooral gebruikt om het uithoudingsvermogen, de werkprestaties en de tolerantie voor grote hoogtes te verbeteren en om vermoeidheid te verlichten. Vandaag wordt rhodolia verwerkt in tabletten en verkocht als hulpmiddel bij stress en angst.

Is rhodiola doeltreffend tegen stress en angst?

Tot nu toe is er alleen vooronderzoek gedaan naar rhodiola en de gunstige effecten ervan op de gezondheid. Er is daarom niet genoeg bewijs om te zeggen dat het doeltreffend is.

Vanwege dit gebrek aan gegevens (zowel over de werkzaamheid als over de veiligheid) raadt het Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI) deze plant niet aan voor het verlichten van stress en angst.

Bijwerkingen en risico's van het gebruik van rhodiola

Er zijn vooralsnog geen bijwerkingen bekend van rhodiola, maar er is dan ook weinig onderzoek naar gedaan. Kinderen en jonger onder de 18 jaar blijven er volgens het Europese Geneesmiddelenagentschap beter vanaf. Neem het ook niet langer in dan twee weken zonder medisch advies.

Bij gebrek aan voldoende gegevens wordt dit kruid ook afgeraden voor zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven. Hetzelfde geldt voor mensen die lijden aan nier- of leverfalen.

Producten op basis van Rhodiola op de markt

Er is één natuurlijk geneesmiddel op de markt op basis van extract van rozewortel, namelijk Rodizen. Dit is een traditioneel kuidengeneesmiddel. Dat wil zeggen dat het geregistreerd werd als geneesmiddel op basis van traditie en niét op basis van wetenschappelijk onderzoek. Elke tablet bevat 200 mg rhodiola-wortelextract (€ 0,46/capsule). De fabrikant raadt aan om twee tabletten per dag in te nemen.

Er zijn ook voedingssupplementen, zoals Zenpyl (€ 0,47/capsule), op basis van extracten van rozewortel en een kleine hoeveelheid passiebloem, evenals vitamine B12, B6 en B11 (foliumzuur). De fabrikant raadt één tot vier capsules per dag aan. Er zijn geen studies die aantonen dat de combinatie van deze verschillende ingrediënten een meerwaarde heeft.

Zijn natuurlijke middelen echt doeltreffend tegen stress en angst?

Tot slot, is het een goed idee om natuurlijke middelen te gebruiken om je stress of angst te verlichten? Op dit moment is er weinig bewijs dat ze echt werken. Het bewijs is dus beperkt en de finale factuur kan hoog oplopen.

De soms over het hoofd geziene risico's van natuurlijke middelen

De uitdrukking "baat het niet, dan schaadt het niet", is niet geheel waar. Het is niet omdat deze producten 'natuurlijk' zijn en zonder recept verkrijgbaar, dat ze op de lange termijn onschadelijk zijn.

Onze tips om stress en angst te verlichten

Er zijn betere en goedkopere manieren om je stress of angst te verminderen. Hier zijn enkele tips:

• Zorg voor voldoende lichaamsbeweging.
• Maak tijd voor activiteiten die je leuk en ontspannend vindt.
• Praat met mensen om je heen voor steun.
• Sta stil bij je manier van denken om te proberen de gedachten te identificeren die je stress en angst bezorgen.
• Probeer genoeg te slapen. Al ons advies over hoe je beter kunt slapen zonder medicijnen vind je hier.
• Vermijd te veel cafeïne en alcohol.
• Doe regelmatig ontspanningsoefeningen, zoals ademhalingsoefeningen.
• Aarzel niet om een psycholoog te raadplegen als je klachten blijven aanslepen.