Betaalsystemen op festivals onder de loep: ingewikkeld, kostelijk en soms zelfs illegaal

Welke festivals onderzochten we en waarom?

Afgelopen zomer hebben we 12 Belgische festivals onderzocht, namelijk Brosella, Couleur Café, Dour, Esperanzah, Francofolies, Graspop, Les Ardentes, Paradise City, Pukkelpop, Rock Werchter, Ronquières en Tomorrowland.

De hamvraag: hoe consumentvriendelijk zijn hun betaalmogelijkheden?

Virtuele munten: betalen om te mogen betalen

Veel festivals werken tegenwoordig met eigen virtuele betaalmiddelen zoals coins, pearls of douros op een armbandje of kaart. Maar zo’n systeem brengt extra kosten en beperkingen met zich mee:

• Les Ardentes rekent 1,25 euro activatiekost;
• Tomorrowland stuurt de armband pas op na betaling van 13,50 euro;
• Wanneer je herlaadt via de app of cash, verplicht Dour je om minimaal 10 euro op te laden, uitsluitend in schijven van 5 euro.

Wie aan het einde van het festival nog geld op zijn armband of kaart heeft, moet meestal extra betalen om dit geld terug te krijgen:

• Les Ardentes: 3,75 euro
• Tomorrowland: 3,64 euro
• Roch Werchter, Graspop en Dour: 3,5 euro

Bij Ronquières krijg je alleen geld terug als er minstens 3 euro op staat, maar dan wel het volledige bedrag.

Andere festivals, zoals Paradise City of Esperanzah, hanteren veel vriendelijkere tarieven (1 euro).

Verwarrende omrekeningen

De virtuele munten komen zelden exact overeen met euro’s, wat het lastig maakt om te weten hoeveel je écht uitgeeft:

• 1 coin bij Rock Werchter = 3,80 euro (3,50 euro in voorverkoop)
• 1 skully op Graspop = 3,80 euro
• 1 pearl op Tomorrowland = 1,8181… euro (afgerond op 1,82 euro)
• 1 douro op Dour = 1,75 euro

Het is bijna onmogelijk om het saldo exact op nul te krijgen. Festivals zoals Paradise City, Ronquières en Esperanzah tonen dat het ook in euro’s kan, zonder ingewikkelde omrekeningen.

Gespreide betaling en het risico op schulden

Van de 12 onderzochte festivals bieden er 5 de mogelijkheid om het ticket gespreid te betalen, meestal tussen 3 en 6 delen. In de praktijk gaat het dus om een aankoop “op krediet”.

Meestal brengt deze formule geen extra kosten met zich mee... behalve in geval van niet-terugbetaling, waarbij kosten kunnen worden aangerekend – en die kunnen snel oplopen.

• Bij Les Ardentes kan je kiezen om in 3 tot 6 stukken te betalen. Als je een deel niet kan betalen, worden er twee nieuwe pogingen ondernomen om het bedrag van je rekening af te schrijven. Als je nog steeds niet kunt betalen, verlies je de reeds gedane betalingen en wordt de reservering geannuleerd.
• Bij Pukkelpop kan je in 3 stukken betalen. Als je een deel niet kunt betalen, krijg je de reeds betaalde bedragen terug... min 15 % administratiekosten.
• Rock Werchter biedt deze optie aan via de betalingsbeheerder Ticketmaster. Hiermee kan je betalen met Klarna, wat je de mogelijkheid biedt om in 3 stukken te betalen, met eigen voorwaarden in geval van wanbetaling.
• Ronquières biedt ook betaling in stukken aan, maar we beschikken niet onmiddellijk over de specifieke voorwaarden met betrekking tot financiële sancties in geval van niet-betaling.

Kredietaankopen worden gemeengoed

Wij zijn geen voorstander van dit type betaalmethode, omdat het een vaak jong publiek laat kennismaken met schulden en krediet. Hetzelfde mechanisme zien we bij Klarna en haar "Koop nu, betaal later" bedrijfsmodel.

Alles lijkt eenvoudig en gratis, totdat je het niet kunt terugbetalen. Op dat moment lopen de kosten snel op en kunnen ze erg hoog worden.

Afgezien van het financiële risico moedigt kopen op krediet problematisch gedrag aan: het moedigt impulsaankopen aan, geeft - vooral aan jongeren - de illusie dat ze meer kunnen uitgeven dan hun werkelijke middelen toelaten en verlaagt zo de drempel om schulden aan te gaan. Mensen die zich al in een precaire situatie bevinden, worden het meest blootgesteld aan deze praktijken, die hun problemen alleen maar verergeren.

Krediet moet strikt gereguleerd worden, maar dat is niet het geval met deze betaalmethoden. Laten we hopen dat de inwerkingtreding van de nieuwe Europese regelgeving inzake consumentenkrediet deze situatie zal rechtzetten.

Duidelijkere afspraken nodig

Voor ons zijn die eigen betaalmiddelen met omrekeningstabellen geen goede evolutie. Francofolies en Brosella tonen aan dat het ook zonder coins, pearls of skullies kan: daar betaal je hoe je wil en zijn er geen verborgen kosten.

Te vrijblijvende gedragscode

Voor festivals die toch graag hun eigen munten gebruiken, zijn er meer duidelijke afspraken nodig. Sinds dit jaar is een eerste aanzet gegeven door minister Beenders, met een Gedragscode voor de festivals. Rock Werchter, Campo en La Semo ondertekenden dat charter al.

Dit is een stap in de goede richting, maar de code laat organisatoren nog steeds te veel speelruimte. Er staat bijvoorbeeld in dat virtuele muntsystemen gebaseerd moeten zijn op ronde getallen om het omrekenen te vergemakkelijken. Op alle onderzochte festivals kwamen deze munten nooit overeen met een rond getal. Zelfs op Rock Werchter, een ondertekenaar van de gedragscode, waar 1 Coin ter plaatse overeenkwam met 3,80 euro en 3,50 euro vooraf.

En aangezien het ondertekenen van de gedragscode vrijwillig is, respecteren veel festivals de regels gewoon niet.

Festivals kiezen bovendien zelf of ze ondertekenen of niet, zodat veel festivals niet eens meedoen met deze regels.

Klacht bij de Economische Inspectie

Voor sommige praktijken voelen we ons genoodzaakt om klacht neer te leggen bij de Economische Inspectie. Zo dienden we klacht in tegen Les Ardentes en Tomorrowland voor illegale verborgen kosten die in de prijs van het ticket zouden moeten zitten, en tegen Ronquières, Paradise City, Les Ardentes, Pukkelpop, Graspop en Rock Werchter omdat de parking en soms ook het ticket zelf enkel elektronisch kan worden betaald. Brosella aanvaardt niet bij elke stand cash geld, ook dat is opgenomen in de klacht.

Daarnaast vragen we strengere handhaving voor ingewikkelde virtuele munten en de kosten om geld terug te krijgen.