Hoe kies je een goede notaris die je kan vertrouwen?
Waarom is het belangrijk om de juiste notaris te kiezen?
Je kunt voor veel zaken bij een notaris terecht:
- aankoop of verkoop van een eigendom;
- samenwonen, huwelijk, echtscheiding;
- schenking en erfenis;
- oprichting van een vennootschap;
- enz.
Je moet sowieso verplicht via hem te gaan voor de aankoop van een huis. Voor een vastgoedtransactie zullen de notaris en zijn medewerkers immers een hele reeks gegevens over de woning verzamelen en nagaan (bodemattest, EPB- of EPC-certificaat, elektrische installatie, enz.). Ze zullen een authentieke akte opstellen die het onweerlegbare bewijs van het contract vormt. Niemand kan dat in twijfel trekken.
Belang van de keuze van de notaris
Wat ook de vraag is waarmee je bij een notaris komt, je zult hem veel moeten toevertrouwen en uitleggen; je gezinssituatie, je specifieke wensen, wat je wilt vermijden… Kies daarom liever voor iemand die je vertrouwt.
De criteria waarmee je rekening moet houden wanneer je een notaris kiest
De notaris is een ambtenaar die door de koning is aangesteld. Hij is persoonlijk verantwoordelijk voor alles wat er binnen zijn kantoor gebeurt. Er zijn een paar elementen waarmee je rekening moet houden om een goede notaris te kiezen.
1. Opleiding en ervaring
Om notaris te worden, moet je een lang parcours afleggen. Je moet:
- een masterdiploma in de rechten behalen (5 jaar)
- een masterdiploma in notariaat behalen (1 jaar)
- stage lopen bij een notaris (minstens 3 jaar)
- een examen afleggen om notaris te worden
Je kunt er dus vanuit gaan dat elke notaris bekwaam is en ervaring heeft als hij het statuut van “notaris” heeft.
2. Locatie
Je kunt een notaris bij jou in de buurt kiezen. Er zijn er ongeveer 1 140 in België.
Je hoeft echter niet per se naar een notaris bij jou in de buurt. En je moet ook niet telkens naar dezelfde notaris, je bent niet aan hem gebonden. Jouw keuze is volledig vrij.
Schakel zeker een notaris in die je kent via mond-tot-mondreclame bijvoorbeeld.
Ken je geen notaris? Verzamel in dit geval dan informatie van vrienden, kennissen, collega's of familieleden.
3. Tarieven en kosten
Maak je gebruik van een notaris? Dan kun je je afvragen hoeveel het je gaat kosten.
Het eerste advies is gratis: Pas als de notaris een dossier opent en start met een onderzoek, moet je beginnen betalen.
Het bedrag dat je aan de notaris moet betalen, valt uiteen in 3 categorieën:
- 1. De kosten: dit is een vergoeding voor het werk van de notaris en zijn medewerkers en voor de verantwoordelijkheid die hij op zich neemt.
- 2. De belastingen: De notaris int namens de overheid verschillende belastingen en draagt ze af aan de openbare overheid (bv. registratierechten, successierechten, btw, hypotheekkosten, enz.)
- 3. De administratieve kosten: Veel administratieve kosten zoals bijkomend onderzoek of opvragen van informatie over stedenbouw, enz.
Zoals je ziet, komt niet alles wat je aan de notaris betaalt in zijn eigen zak terecht.
Te vermijden valkuilen tijdens de besprekingen met je notaris
Elk jaar publiceert de Ombudsdienst van het Notariaat (die klachten tegen notarissen onderzoekt) een jaarverslag waarin het aantal en het soort klachten tegen notarissen wordt vermeld.
De ombudsdienst constateert in zijn laatste verslag dat jaarlijks dezelfde klachten terugkomen. Vermijd deze waar mogelijk.
1. Een gebrek aan communicatie tussen de notaris en de burger
Sinds het ontstaan van de Ombudsdienst van het Notariaat (2015) vinden de meeste geschillen hun oorsprong in een communicatieprobleem. Wat verwacht de burger? Wat kan de notaris bieden? Maar ook: wat mag de notaris verwachten van de burger? Hier knelt vaak het schoentje. Want, als de noden en verwachtingen van de burger niet duidelijk zijn voor de notaris, zal hij zijn dienstverlening niet kunnen aanpassen en efficiënt kunnen inspelen op de vraag. Zeg dus altijd duidelijk wat je verwacht en stel al je vragen: waarom, wat, hoe, door wie, binnen welk tijdsbestek, tegen welke prijs en wie betaalt deze laatste?
2. Het gebrek aan eigen onderzoek van de burger bij stedenbouw
De notaris wordt vaak ten onrechte als verantwoordelijke gehouden om stedenbouwkundige inbreuken vast te stellen. Terwijl de notaris daartoe niet over de nodige middelen beschikt. Hij kan de klant enkel informeren en hem wijzen op de onmogelijkheid om de stedenbouwkundige regelmatigheid van een pand te garanderen. Ook de kandidaat-koper heeft een informatieplicht. Laat je dus goed informeren door de afdeling stedenbouw voordat je een koopcontract tekent, zodat je er zeker van kunt zijn dat je de woning kunt gebruiken voor het doel dat je voor ogen hebt.
3. Het gebrek aan transparantie tijdens de procedure bij de notaris
Uit verschillende klachten blijkt ook dat de procedure soms niet voldoende transparant is voor de burger. Aarzel niet om de notaris om uitleg te vragen. Lees in het kader van de verkoop van een gebouw door bijvoorbeeld Biddit alles goed door en informeer vooraf naar de verkoopvoorwaarden.
Wees dus voorzichtig. Aarzel niet om contact op te nemen met de Ombudsdienst voor het notariaat als je in een gelijkaardige situatie terechtkomt. Die komt van pas als je een klacht hebt over je notaris.
Hoe bereid je je voor op de eerste ontmoeting met je notaris
1. Informeer jezelf en laat je goed informeren over het onderwerp.
2. Vraag jezelf af of je een notaris nodig hebt. Je kunt bijvoorbeeld zelf een testament opstellen.
3. Bedenk van tevoren goed wat je precies wilt. Wat heb je precies in gedachten? Hoe beter je de notaris precies kunt uitleggen wat je wilt, hoe beter hij de situatie kan aanpakken.
4. Om tot een oplossing te komen, heeft de notaris informatie nodig over je leefsituatie en je wensen. Wees dus voorbereid op mogelijk lastige vragen van de notaris.
5. Vraag altijd vooraf meer informatie over de kosten aan je notaris.
6. Stel een lijst op met je eigen vragen en schrijf de antwoorden op of vraag de notaris of je het gesprek mag opnemen. Zo kun je het antwoord later nog eens beluisteren.
Hoe moet je de erelonen van je notaris begrijpen?
Vaste en variabele tarieven
Voor veel tussenkomsten van de notaris heeft de overheid vaste tarieven vastgelegd, maar niet voor alles, wat de zaken ingewikkelder maakt.
Voor de zaken waarbij je verplicht via een notaris moet gaan: er wordt een vast tarief vastgelegd. (bijv. een huis kopen)
De ene notaris is dus niet duurder dan de andere. Hoe hoger de aankoopwaarde van de woning, hoe meer je betaalt.
Wat de ene klant moet betalen, kan echter totaal verschillen van wat de andere klant onder vergelijkbare omstandigheden moet betalen.
Dat kan komen doordat elk dossier nooit identiek is en bijvoorbeeld meer opzoekwerk vereist dan een ander dossier. Dat maakt de tarieven minder transparant voor de klant, maar dat is onvermijdelijk.
Nieuwe tarieven sinds januari 2023
Het Prijzenobservatorium stelde vast dat de bij wet vastgelegde erelonen van notarissen dateerden uit 1980 en dat het tariefstelsel dus achterhaald was. De minister van Justitie heeft daarom besloten het notariaat te hervormen en de tarieven aan te pakken.
De oorspronkelijke bedoeling was om de notariskosten voor de aankoop van een gemiddelde gezinswoning te verlagen.
Wat verandert er vanaf 1 januari 2023:
- Wie een woning koopt tussen de 100 000 en 350 000 euro, betaalt gemiddeld 1 000 euro minder voor de aankoop en financiering van zijn woning. Dit moet de enige woning zijn die de koper bezit en hij moet er zelf in wonen.
- Voor woningen tussen de 350 000 en 850 000 euro is het verschil kleiner. Boven dit bedrag betalen mensen nog meer dan voorheen.
Ben je niet tevreden over je notaris of een van zijn medewerkers? Dan is de notaris zelf je eerste aanspreekpunt.
Komt er geen oplossing? Dan heb je volgende mogelijkheden:
- de bemiddelingsdienst van het notariaat
- de provinciale kamers
De bemiddelingsdienst van het notariaat
Sinds enkele jaren bestaat er een specifieke bemiddelingsdienst voor geschillen met notarissen. Deze instantie is bevoegd voor de buitengerechtelijke beslechting van geschillen.
Het gebruik van deze dienst is gratis en elke klant van een Belgische notaris kan een klacht indienen per post, e-mail of via een online formulier.
De bemiddelaar geeft de betrokken notaris een kopie van de ontvangen klacht en vraagt hem daarop te reageren. De notaris moet loyaal deelnemen aan alle bemiddelingsprocedures die de Ombudsdienst onderneemt en kan zich niet aan de procedure onttrekken.
De bemiddelaar probeert vervolgens een oplossing voor het probleem te zoeken. Het doel is dan ook om een minnelijke schikking te vinden.
Als dit niet lukt, neemt de ombudsman een standpunt in en geeft hij een advies. Dit heeft moreel gezag maar is niet bindend, noch voor de cliënt, noch voor de betrokken notaris.
De provinciale kamers
Als je de notaris een daadwerkelijke beroepsfout verwijt, kan het ook zinvol zijn om contact op te nemen met de Provinciale Kamer van de provincie van je notaris.
Momenteel lopen de tuchtprocedures nog op provinciaal niveau, via deze provinciale kamers. Maar in de toekomst komt er een onafhankelijke tuchtraad op nationaal niveau, in samenwerking met de gerechtsdeurwaarders, onder leiding van een magistraat.