Capaciteitstarief: "Betaal ik meer met een digitale meter?"

Wat is het capaciteitstarief in Vlaanderen?

Sinds januari 2023 is de elektriciteitsfactuur in Vlaanderen aangepast. Voorheen betaalde je de netkosten – ongeveer een derde van je totale factuur – uitsluitend op basis van je verbruik in kilowattuur (kWh).

Met de invoering van het capaciteitstarief is dit deels gewijzigd. Voortaan wordt een deel van de netkosten berekend op basis van je piekvermogen: dat is het hoogste verbruik dat je op een bepaald moment haalt, uitgedrukt in kilowatt (kW).

Belangrijk: het capaciteitstarief is geen extra kost, maar een andere manier om bestaande netkosten te verdelen.

Waarom werd het capaciteitstarief ingevoerd?

Het capaciteitstarief is ingevoerd als onderdeel van de energietransitie. Door de stijgende elektrificatie – denk aan warmtepompen en elektrische voertuigen – stijgt het elektriciteitsverbruik en nemen de verbruikspieken op het net toe.

Zonder ingrijpen zou dit forse investeringen in het elektriciteitsnet vergen, met hogere kosten voor iedereen tot gevolg. Het capaciteitstarief is daarom ingevoerd om deze verbruikspieken te beperken en het net minder zwaar te belasten.

Het systeem moedigt je aan om het gebruik van energieverslindende toestellen te spreiden in de tijd, of om je elektrische wagen trager op te laden met een slimme laadpaal. Zo gaan we efficiënter om met de bestaande netcapaciteit en blijven de kosten beheersbaar.

Voor wie geldt het capaciteitstarief?

Sinds 2023 geldt het capaciteitstarief in Vlaanderen voor alle gezinnen en kleine bedrijven, ongeacht of ze een digitale of analoge meter hebben. Enkel beschermde afnemers met sociaal tarief zijn vrijgesteld. De manier waarop het capaciteitstarief wordt aangerekend, verschilt wel afhankelijk van je type meter (zie verder).

Enkel beschermde afnemers die recht hebben op het sociaal tarief, zijn vrijgesteld en betalen geen capaciteitstarief. Terug naar boven

Hoe wordt het capaciteitstarief berekend?

Met een digitale meter

Heb je een digitale meter? Dan wordt het capaciteitstarief berekend op basis van je piekvermogen: het hoogste kwartiergemiddelde per maand. Dit is het kwartier waarin je gemiddeld de meeste elektriciteit hebt verbruikt.

Je betaalt vervolgens op basis van het gemiddelde van de maandpieken van de afgelopen 12 maanden. Een eenmalige piek telt dus maar beperkt mee. Is je maandpiek in een bepaalde maand lager dan 2,5 kW, dan betaal je toch het minimumtarief, berekend op 2,5 kW.

Met een analoge meter

Een analoge meter kan je piekverbruik niet meten, enkel je totale verbruik. Daarom wordt het capaciteitstarief in dit geval forfaitair aangerekend: je betaalt altijd het minimumtarief op basis van 2,5 kW – net als digitale metergebruikers met een lage piek.

Zo draagt iedereen bij aan het onderhoud van het elektriciteitsnet, ook als je exacte pieken niet gekend zijn. Volgens de Vlaamse energieregulator zorgt dit voor een eerlijke verdeling van de netkosten.

Terug naar boven

Hoeveel bedraagt het capaciteitstarief in 2025?

In 2025 betaal je gemiddeld zo’n 56 euro per kilowatt (kW) per jaar aan capaciteitstarief. Bij een gemiddelde maandpiek van 4,26 kW komt dat neer op ongeveer 239 euro per jaar.

Heb je een analoge meter, dan geldt de minimumbijdrage, wat gemiddeld neerkomt op 140 euro per jaar. De exacte bedragen verschillen per netgebied, afhankelijk van waar je woont.

Betaal je minder met een klassieke analoge meter?

Op het eerste gezicht lijkt een analoge meter voordeliger, omdat je enkel de minimale bijdrage aan het capaciteitstarief betaalt. Maar dat is niet altijd de goedkoopste optie.

Het capaciteitstarief is namelijk slechts één onderdeel van de nettarieven. Het andere deel wordt bepaald door je verbruik in kilowattuur (kWh) — en daar zit een belangrijk verschil:

• Met een analoge meter betaal je in 2025 gemiddeld 9,64 eurocent per kWh.
• Met een digitale meter ligt dat tarief lager, op ongeveer 6,40 eurocent per kWh.

Wat je dus bespaart aan capaciteitstarief met een analoge meter, betaal je vaak extra via het verbruikstarief. De totale kostprijs hangt dus af van je verbruikspatroon.

Vergelijkend voorbeeld: analoge vs. digitale meter

Een simpel voorbeeld maakt het verschil duidelijk:

Stel: je verbruikt gemiddeld 3.500 kWh per jaar, woont in Gent en hebt een analoge meter. Dan betaal je in 2025 in totaal 488 euro aan nettarieven:
141 euro capaciteitstarief + 329 euro afnametarief + 18 euro voor databeheer.

Krijg je een digitale meter en heb je een gemiddelde piek van 4,26 kW? Dan betaal je 240 euro aan capaciteitstarief.
Maar je afnametarief daalt tot 219 euro, plus opnieuw 18 euro databeheer.
In totaal: 477 euro per jaar.

Voor een gemiddeld gezin met een doorsnee verbruik maakt het dus weinig uit of je een digitale of analoge meter hebt – het verschil in kostprijs is beperkt.

Wat met dag- en nachttarief?

Voor het capaciteitstarief maakt het tijdstip van je verbruik niet langer uit. In Vlaanderen is het onderscheid tussen dag- en nachttarief voor netkosten afgeschaft.

Je betaalt dus hetzelfde nettarief, of je nu 's nachts of overdag je hoogste piek bereikt. Ook het deel van de nettarieven dat op kWh-verbruik gebaseerd is, kent geen verschil meer tussen piek- en daluren.

Uitzondering: heb je een uitsluitend nachtmeter (bijvoorbeeld voor accumulatieverwarming), dan geniet je voorlopig nog een lager nettarief. Dit voordeel wordt geleidelijk afgebouwd en verdwijnt volledig tegen 2028.

Voor de energiekost zelf (van je leverancier) kan het onderscheid tussen dag- en nachttarief nog wel bestaan, maar het voordeel wordt steeds kleiner en is voor de meeste gezinnen nauwelijks nog merkbaar.

Terug naar boven

Wat is de impact van het capaciteitstarief op je elektriciteitsfactuur?

De impact van het capaciteitstarief verschilt per gezin. Alles hangt af van je verbruikspatroon, vooral de verhouding tussen je totaalverbruik en je maandelijkse pieken.

• Hoog verbruik, lage pieken? Dan ben je meestal voordeliger af met een digitale meter.
  
• Laag verbruik, hoge pieken? Dan kon een analoge meter vroeger interessanter zijn.

Toch is de keuze vandaag eenvoudig: iedereen krijgt sowieso een digitale meter. Begin 2025 is die al geplaatst bij 7 op de 10 gezinnen.

Simuleer het effect van de digitale meter

Benieuwd wat dit voor jouw energiekosten betekent? Gebruik onze prijsvergelijker om snel een simulatie te maken.

Geef je jaarlijkse verbruik in en vergelijk het kostenplaatje met en zonder digitale meter. Zo zie je meteen wat het voor jou betekent.

Waar kan ik mijn maandpieken raadplegen?

• Je huidige maandpiek kun je rechtstreeks aflezen op je digitale meter onder code 1.6.0.

• Een historisch overzicht van je maandpieken vind je op het online portaal mijn.fluvius.be. Maak een account aan om je energieverbruik en pieken actief op te volgen.

Hoe kan ik pieken en extra kosten vermijden?

Het capaciteitstarief moedigt aan om energie-intensieve toestellen gespreid te gebruiken. Probeer dus te vermijden dat je meerdere grote verbruikers tegelijk aanzet.

Voorbeelden van zulke toestellen zijn:

• Elektrische wagen (bijladen)
• Warmtepomp
• Droogkast, wasmachine, oven, vaatwasser, friteuse...

De duur en intensiteit van gebruik speelt ook een rol:

• Een waterkoker van 2,2 kW die 3 minuten werkt, telt slechts voor 0,44 kW mee in je kwartierpiek.
• Een wasmachine van 2,5 kW die een kwartier op vol vermogen draait, telt volledig mee: 2,5 kW.
• Als je dan ook nog je elektrische wagen oplaadt aan 7 kW, zit je al snel aan 9,5 kW piekvermogen.

Slim gebruik en spreiding van je toestellen helpen je om je pieken – en dus je kosten – te beperken.

Heb je zonnepanelen? Dan is het slim om je verbruik te laten samenvallen met je productie. Zo:

• Zet je minder stroom op het net (waarvoor je slechts een beperkte terugleververgoeding ontvangt)
• Verminder je je piekverbruik
• Bespaar je op je energiefactuur én op het capaciteitstarief

Terug naar boven

Mag ik een digitale meter weigeren?

Nee, je kunt de plaatsing van een digitale meter in Vlaanderen niet weigeren. Ook wie zonnepanelen heeft van vóór 2021 moet sinds begin 2025 een digitale meter toelaten.

Enige uitzondering: heb je een uitsluitend nachtmeter voor bijvoorbeeld accumulatieverwarming? Dan mag je de plaatsing onder voorwaarden uitstellen tot 1 januari 2028.

Maar let op: heb je zowel zonnepanelen als een uitsluitend nachtmeter, dan kun je geen uitstel krijgen als:

• Je zonnepanelen al 15 jaar oud zijn
• Je nieuwe zonnepanelen installeert
• Je om technische redenen een digitale meter nodig hebt

Terug naar boven

Bestaat het capaciteitstarief ook in Brussel en Wallonië?

Brussel: capaciteitstarief op basis van aansluitingsvermogen

Brussel heeft sinds 2020 een eigen capaciteitstarief. Daar wordt niet gekeken naar je piekverbruik, maar naar het aansluitingsvermogen van je woning:

• Tot 13 kVA: 43,89 euro per jaar
• Meer dan 13 kVA: 87,80 euro per jaar

Het tarief is forfaitair: het hangt dus niet af van je verbruik of pieken. Volgens netbeheerder Sibelga is voor een doorsnee woning een vermogen van 9,2 kVA voldoende.

Wallonië: geen capaciteitstarief, maar wel verandering op komst

Wallonië kent voorlopig geen capaciteitstarief, maar vanaf 2026 verandert de manier waarop nettarieven worden berekend.

Je zult kunnen kiezen voor een “aanmoedigingstarief” met 5 tijdsblokken, verspreid over 3 zones:

• Rode uren (duur): 17u – 22u
• Oranje uren (gemiddeld): 07u – 11u en 22u – 01u
• Groene uren (goedkoop): 11u – 17u en 01u – 07u

Ook het dag/nachttarief krijgt een nieuwe invulling:

• Piekuren: 07u – 11u en 17u – 22u
• Daluren: 11u – 17u en 22u – 07u

Het doel is om consumenten te stimuleren om meer stroom te verbruiken tijdens goedkopere uren en zo het net efficiënter te gebruiken.

Vragen over het capaciteitstarief of je energiefactuur?

Heb je vragen over het capaciteitstarief of snap je niet hoe je elektriciteitsfactuur werd berekend? Onze energie-experts helpen je graag verder.

• Bel ons op 02 542 32 00 - Bereikbaar van maandag tot vrijdag, van 9u tot 12u30 en van 13u tot 17u (op vrijdag tot 16u)
• Of stuur je vraag + factuur via ons contactformulier.

Terug naar boven