Audio-DAC: soorten, werking, voordelen, installatie en advies

Wat is een audio-DAC?

Vrijwel alle geluidsbronnen in de media die we consumeren zijn digitaal, in de zin dat de oorsprong van het geluid niets meer is dan een code. De membranen van de luidsprekers laten vervolgens de lucht trillen in de vorm van geluidsgolven, met andere woorden analoge golven, die onze oren kunnen bereiken.

Tussen deze digitale bron en het analoge signaal dat we waarnemen, zit een weinig bekend maar cruciaal onderdeel: de DAC.

DAC of Digitaal Analoge Omzetter

DAC staat voor "Digital Analog Converter" en wordt gebruikt om het digitale signaal om te zetten in een analoog geluidssignaal. In wezen is het een chip die in het moederbord van onze elektronische apparaten is ingebouwd.

Maar een DAC kan ook de vorm aannemen van een speciaal extern apparaat. Zoals we hieronder zullen zien, zijn er goede redenen om een speciale DAC aan te schaffen.

Lees ons dossier over digitale en analoge audio voor meer informatie.

Wat zijn de verschillende soorten audio-DAC?

Geïntegreerde DAC

Beschrijving en kenmerken

Wanneer een digitale bronspeler analoge audio-uitgangen heeft, ook bekend als "line" uitgangen, betekent dit dat er een DAC is ingebouwd in de componenten.

Voordelen en nadelen

Draagbare DAC

Beschrijving en functies

Een speciale DAC kan ook een verstandige keuze zijn voor draagbare apparaten zoals computers en tablets, maar vooral voor smartphones. Vrijwel alle smartphones uit het topsegment hebben tegenwoordig geen audio-uitgang meer, de mini-jackpoort voor de hoofdtelefoonaansluiting.

Sony is het enige merk dat deze aansluiting nog steeds aanbiedt op al zijn Xperia-smartphones. De meeste merken hebben alleen een USB-C poort. Het is dus onmogelijk om een smartphone aan te sluiten op een bedrade hoofdtelefoon of actieve luidsprekers zonder gebruik te maken van een extra interface, namelijk een DAC.

Ook al hebben Bluetooth hoofdtelefoons en oortelefoons tegenwoordig de markt veroverd, een bedraad model verbonden met een DAC kan nog steeds veel voordelen bieden.

Voordelen en nadelen

Hoe werkt een audio-DAC?

Kwantisering en samplefrequentie

Tijd om terug te keren naar het digitale jargon. Zoals uitgelegd in ons dossier over analoog versus digitaal geluid, wordt digitale audio bepaald door een kwantisering (in bits) en een samplefrequentie (in Hz) om een geluidsgolf weer te geven.

Digitaal geluid en beeld vergelijken

We kunnen dit principe vergelijken met een digitaal beeld: hoe meer pixels, hoe hoger de resolutie. De basislogica geldt ook voor audio: hoe hoger de kwantisering per seconde, hoe beter de resolutie.

Maar deze gegevens zijn alleen relevant tot een bepaald punt. Net zoals het menselijk oog geen verschil meer waarneemt voorbij een bepaalde pixelresolutie, onderscheidt het menselijk oor niet noodzakelijk audio met ultrahoge resolutie.

Gecomprimeerde resolutie en hoge resolutie

CD-resolutie wordt nog steeds beschouwd als de benchmark, met 44,1 kHz en 16 bits. Dit betekent 16-bit kwantisering gemeten 44.100 keer per seconde.

Elke resolutie lager dan die van de CD wordt beschouwd als gecomprimeerd, met als gevolg verlies van geluidsinformatie. Zodra de CD-resolutie wordt overschreden, spreken we van hoge resolutie of Hi Res.

Tijdens de productie wordt het audiosignaal gecodeerd in PCM, het meest gebruikte formaat, of DSD. De door de DAC ondersteunde resoluties kunnen variëren afhankelijk van het formaat.

Nyquist theorema

Deze 44,1 kHz resolutie is niet willekeurig bepaald. Het is gebaseerd op het theorema van Nyquist, dat ervan uitgaat dat de bemonsteringsfrequentie meer dan twee keer de hoogste geluidsfrequentie moet zijn om gereproduceerd te worden. Het menselijk oor neemt echter alleen frequenties waar tot ongeveer 20 kHz. Daarboven zijn de frequenties ultrasoon. Daarom is een resolutie van meer dan 40 kHz nodig om audio te digitaliseren.

Een te hoge resolutie is nutteloos

Er zijn DAC's die 384 en zelfs 768 kHz ondersteunen! De kans dat je zo'n resolutie in het dagelijks gebruik aankunt, is minimaal en het zou sowieso geen zin hebben. Het gewicht van het audiobestand zou niet in verhouding staan tot de waarneembare kwaliteitswinst. Ter vergelijking, het zou hetzelfde zijn als je een 16K TV aanbieden voor in je woonkamer.

DAC-compatibiliteit en kleurcodering

Veel DAC's geven een kleurcode weer om de samplingfrequentie aan te geven die op dat moment wordt afgespeeld. Je moet altijd in gedachten houden dat het bronaudiobestand de resolutie bepaalt en dat je je geen zorgen hoeft te maken over compatibiliteit met DAC's.

De geluidskwaliteit van een DAC beoordelen

Bemonsteringsfrequentie en kwantisering zijn niet de enige garanties voor geluidskwaliteit. Harmonische vervorming plus ruis (THD+N) gemeten in %, maar ook de signaal-ruisverhouding (of SNR) en het dynamisch bereik, beide gemeten in dB, zijn in feite veelzeggender voor de prestaties van een DAC. Harmonische vervorming moet zo laag mogelijk zijn, terwijl de tweede en derde meting zo hoog mogelijk moeten zijn.

Waarom een audio-DAC gebruiken?

Zodra een geluidsopname digitaal is, komt er onvermijdelijk een DAC aan te pas vóór het versterkingsgedeelte naar de luidsprekers. Er zijn echter nog steeds analoge bronnen. Die hebben deze conversie niet nodig.

De vinylplaat is hier een van de beste voorbeelden van en is vandaag de dag nog steeds populair. Een vinyl platenspeler stuurt een analoog signaal naar de bron, geen digitaal signaal, naar de voorversterkingssectie. De enige uitzondering hierop zijn platenspelers met bluetooth.

Tips voor het kiezen van de juiste audio-DAC

Aansluitingen

Voordat je een DAC koopt, moet je eerst uitzoeken welke aansluiting je nodig hebt. Smartphones hebben een USB-C aansluiting nodig, of Lightning voor oudere iPhones.

Voor een computer is een USB type A of type C aansluiting nodig, afhankelijk van de beschikbare connector. Veel DAC's worden geleverd met verschillende adapters voor meer flexibiliteit bij het aansluiten.

Het type hoofdtelefoon

In-ear hoofdtelefoons zijn gebouwd met zeer kleine membranen. Ze hebben heel weinig stroom nodig en kunnen met elk type DAC werken, en de voeding van de smartphone kan voldoende zijn. Aan de andere kant hebben sommige high-fidelity hoofdtelefoons met draad meer stroom nodig, anders is het geluid erg zwak, zelfs met de volumeregelaar op maximaal.

Voor dit soort hoofdtelefoons is een geavanceerdere DAC met ingebouwde versterker en batterijvoeding te verkiezen. Dit type DAC heeft vaak verschillende instellingen om het uitgangsvolume aan te passen aan de aangesloten hoofdtelefoon.

Om de vereisten van een hoofdtelefoon te bepalen, raadpleeg je de impedantie aangegeven in Ohm op het gegevensblad van de hoofdtelefoon. Een hoge impedantie, van honderd Ohm of meer, vereist een grotere versterking. Daarom moet je ervoor zorgen dat de DAC/hoofdtelefoonversterker een hoge impedantie ondersteunt. Dit is over het algemeen het geval bij veel topmodellen.

Conclusie

Je gebruikt waarschijnlijk elke dag een DAC of digitaal-analoog-converter zonder dat je het door hebt! In feite zijn alle geluidsbronnen in de media die we consumeren digitaal (tenzij je natuurlijk alleen naar vinyl luistert).

Digitaal geluid is een code en heeft dit weinig bekende onderdeel, de DAC, nodig om omgezet te worden in zogenaamd analoog geluid.

DAC's zijn ingebouwd in onze apparaten, maar ze kunnen ook extern en draagbaar zijn. Dit is vooral handig voor smartphones, die tegenwoordig bijna allemaal geen audio-uitgang of mini-jackpoort hebben. Door een DAC te combineren met een bedrade hoofdtelefoon krijg je beter, stabieler geluid zonder latentie.

Op zoek naar een audio-DAC?

Als je wel graten ziet in een audio-DAC raadpleeg dan de testresultaten van de audio-DAC-modellen die onze experts hebben getest. Zo kun je het ideale model voor jou vinden.

Ontdek de beste audio-DAC van 2024