Hoe kies je een koptelefoon of oortjes?

Duurder is niet altijd beter

Het aanbod aan hoofdtelefoons en oortjes is heel divers. Net als de prijs: bij sommige webshops zijn al oortjes te vinden voor € 2 à € 3, terwijl bepaalde hoofdtelefoons meer dan € 500 kosten.

Natuurlijk is er vaak een verband tussen de prijs en de geluidskwaliteit, maar niet altijd. Het verschil tussen de basismodellen en de meer geavanceerde modellen zit vooral in de vormgeving en de fabricagekwaliteit.

De duurdere hoofdtelefoons bestaan gewoonlijk uit stevig en licht materiaal (zoals een aluminium boog of leren oorkussens), terwijl er goedkopere modellen te vinden met een vergelijkbare geluidskwaliteit, maar uit plastic of minder degelijke materialen.

Als je de hoofdtelefoon in de winkel kunt uitproberen, stel je dan de volgende vragen:

• Zit de boog strak genoeg om je hoofd?
• Drukken de oortjes of oorschelpen niet te hard?
• Blijft de hoofdtelefoon goed zitten als je je hoofd beweegt?
• Worden je oren na enkele minuten niet te warm?
• Is de passieve geluidsisolatie voldoende?
• Bevalt de klank je?  

Drie soorten hoofdtelefoons

Er bestaan drie grote categorieën van hoofdtelefoons:

In-ear hoofdtelefoons

De lichtste en meest compacte modellen zijn de “oortjes” om rechtstreeks in je gehoorgang te stoppen. Hun grootste voordeel is het draaggemak. De geluidisolatie varieert echter sterk en hangt af van de vorm van de oortjes. De beste zijn voorzien van dopjes die de gehoorgang volledig afsluiten (zie foto). Die blijven beter zitten, zeker onderweg, en bieden ook een veel betere geluidsisolatie, omdat ze geen omgevingsgeluid doorlaten.

Dit soort van oortjes is erg geschikt om te sporten, omdat ze de lichaamsbewegingen niet hinderen. Zeker als ze voorzien zijn van oorclips, zodat ze tijdens het bewegen niet uit het oor kunnen vallen. Er bestaan verschillende soorten oorclips, zoals haakjes om achter het oor te bevestigen of vleugels om in de oorschelp te stoppen.

De laatste jaren zien we meer en meer draadloze oortjes op de markt. Enerzijds heb je bluetooth oortjes die paradoxaal genoeg vaak met een kabeltje aan elkaar zijn verbonden en anderzijds True Wireless oortjes die volledig los staan van elkaar.  

True Wireless oortjes zijn dus het meest discreet, praktische en ze wegen ook het minst. Ze zijn erg gebruiksvriendelijk, maar vertonen ook gebreken. De autonomie van de batterij is meestal beperkt en ze zijn redelijk duur. Voor dezelfde prijs kun je vaak een hoofdtelefoon vinden met een betere geluidskwaliteit.  

On-ear hoofdtelefoons

Deze hoofdtelefoons bestaan uit een boog en oorschelpen met zachte kussentjes om op het oor te plaatsen. Ze zijn vrij onopvallend, vaak redelijk klein, compact en dus licht, maar meestal niet erg comfortabel, doordat ze rechtstreeks op het oor drukken. Ook hun geluidsisolatie laat te wensen over, aangezien ze geen omgevingsgeluid tegenhouden.

Dit soort van hoofdtelefoon is wel gemakkelijk mee te nemen en dus handig onderweg (in de trein, het vliegtuig), op straat of zelfs op kantoor.

Around-ear hoofdtelefoons

Bij “around-ear” hoofdtelefoons rusten de oorkussens niet op de oren maar op het hoofd. Ze omhullen dus het volledige oor.

Deze hoofdtelefoons zijn groter en zwaarder, maar ook comfortabeler, doordat ze niet op de oren drukken (waardoor die niet warm worden), maar op de schedel. Ze bieden ook een betere geluidsisolatie, doordat de oorkussens het omgevingsgeluid dempen.

Ze zijn dus ideaal voor muziekliefhebbers, vooral voor thuisgebruik.

Draadloos of niet?

Een hoofdtelefoon die je met een kabel op je muziekspeler aansluit, levert nog altijd de beste geluidskwaliteit. Maar met een draadloze hoofdtelefoon heb je natuurlijk meer bewegingsvrijheid en geen last van een kabel.
Draadloze hoofdtelefoons zijn gewoonlijk voorzien van een batterij, meestal ingebouwd en oplaadbaar via USB. Die houdt het grofweg 10 tot 45 uur uit, wat ruim volstaat.

De meeste draadloze hoofdtelefoons (ongeveer 80 %) zijn trouwens ook met een kabel te gebruiken. Er is dan een gewone audiokabel meegeleverd, die je kan aansluiten om de batterij te sparen en vaak een betere geluidskwaliteit te verkrijgen.

In het algemeen werken draadloze hoofdtelefoons via een van de volgende technologieën:

Bluetooth

Een bluetooth-hoofdtelefoon levert een andere geluidskwaliteit dan een hoofdtelefoon met kabel, omdat het geluid meerdere bewerkingen ondergaat tussen de bluetooth-bron (smartphone, tablet of computer) en de luidsprekers van de hoofdtelefoon, waaronder een compressie. Muziekpuristen en -fanaten verkiezen dan ook nog steeds een hoofdtelefoon met kabel omwille van de betere geluidsweergave. Niettemin zijn de compressie en de geluidsweergave sterk verbeterd. Bovendien bieden de codecs die de bluetooth-technologie vandaag gebruikt (met name aptX) meer bandbreedte en dus een betere geluidsweergave.

Om tv te kijken is een bluetooth-hoofdtelefoon echter niet aan te raden. De signaaloverdracht via bluetooth zorgt namelijk voor een kleine vertraging, die merkbaar kan zijn als je tv kijkt. Daarom gebruik je hiervoor beter een RF-hoofdtelefoon (via radiofrequentie).

Radiofrequentie

Om tv te kijken zonder de anderen te storen, gebruik je het best een RF-hoofdtelefoon. Die heeft een groot bereik (enkele tientallen meters) en de radiogolven ondervinden geen hinder van obstakels. Het nadeel is dan weer een RF-hoofdtelefoon gevoelig is voor interferentie.

Infrarood

Een infraroodhoofdtelefoon heeft een vrij beperkt bereik van 5 tot 10 meter. Om tv te kijken is dat echter ruim voldoende. Een nadeel is wel dat de infraroodstralen niet door obstakels heen kunnen. Als er iemand voor de tv (de geluidsbron) loopt of als je de woonkamer verlaat, valt het geluid dus weg.

Ruisonderdrukking

Als je een hoofdtelefoon draagt op kantoor of op het openbaar vervoer, maakt achtergrondruis het vaak lastig om van je muziek te genieten. Er bestaan twee technieken om dat omgevingsgeluid te dempen, namelijk passieve en actieve ruisonderdrukking.

• Passieve ruisonderdrukking is de geluidsisolatie van de hoofdtelefoon zelf. Bij een “around-ear” hoofdtelefoon (die over de oren heen zit), houden de oorkussens bijvoorbeeld het omgevingsgeluid tegen.

• Actieve ruisonderdrukking is een techniek om omgevingsgeluid te onderdrukken door het op te nemen en om te keren. Zo wordt een “antigeluid” verkregen dat storende geluiden moet neutraliseren. Deze techniek vergt echter stroom, waardoor de batterijduur korter is.

Actieve ruisonderdrukking dempt goed lage en constante tonen, maar minder goed hoge en wisselende tonen. Tegen de hoge tonen is passieve ruisonderdrukking doeltreffender. Om het minst last te hebben van omgevingsgeluid, kies je dus het best voor een around-ear hoofdtelefoon met ruisonderdrukking.

Technische kenmerken

Sommige informatie op de verpakking van oortjes of hoofdtelefoons is louter een marketingmiddel om je te doen geloven dat er niets beters bestaat. Wat is wel belangrijk en wat niet?

Decibels (gevoeligheid)

De gevoeligheid wordt uitgedrukt in decibels (dB). Hoe hoger de gevoeligheid, hoe hoger de geluidssterkte die de hoofdtelefoon levert bij een bepaald vermogen. Hier hoef je echter geen rekening mee te houden bij je aankoop, want de gevoeligheid heeft geen invloed op de geluidskwaliteit van de hoofdtelefoon.

Frequentie

Op de verpakking van een hoofdtelefoon staat meestal het “frequentiebereik” of de “frequentierespons” (bv. 5 – 20 000 Hz). Die cijfers wijzen op de onderste en bovenste frequentie die de hoofdtelefoon kan weergeven (de mate waarin de lage en hoge tonen aanwezig zijn). In werkelijkheid heeft dat echter heel weinig invloed op de geluidskwaliteit.

Een goede raad: voor een optimale geluidsweergave schenk je beter aandacht aan de geluidskwaliteit van het brontoestel.

Hi-Res Audio

Op de verpakking van bepaalde audioapparatuur, zoals hooftelefoons, luidsprekers, versterkers enz., staat “Hi-Res Audio” (wat staat voor audio met hoge resolutie). Hi-Res Audio betekent dat de resolutie van de opname hoger is dan cd-kwaliteit en dat het toestel audiofrequenties kan weergeven die boven het hoorbare spectrum van het menselijke oor gaan. Het menselijk oor kan geluid waarnemen tot een frequentie van 16 000 à 20 000 Hz. Die hogere resolutie voor geluidsbestanden vinden wij een goede zaak, maar hogere frequenties dan het hoorbare spectrum? Louter een verkooptruc!

Weet trouwens dat dit logo in het leven is geroepen door de Japan Audio Society (JAS), een vereniging van Japanse audiofabrikanten (Sony, Panasonic, Pioneer enz.). Enkel de “aangesloten” fabrikanten mogen het logo gebruiken. Het gaat dus niet om een onafhankelijke instantie, maar om een groepering van merken die zichzelf een logo toe-eigenen.

Bovendien heeft “Hi-Res” enkel nut als het brontoestel een audiosignaal met hoge resolutie verstuurt. Aangezien de meeste mensen echter gecomprimeerde muziek beluisteren (via een streamingabonnement, Youtube enz.), heeft “Hi-Res” hoe dan ook weinig nut. Hi-Res streamingaanbiedingen worden steeds talrijker, maar het abonnement is (veel) duurder dan de standaardkwaliteit.

Raadpleeg eveneens ons dossier over onlinemuziekdiensten

Impedantie

De impedantie wordt uitgedrukt in Ohm (Ω) en duidt op de weerstand van de hoofdtelefoon. Let erop dat de impedantie geschikt is voor het brontoestel dat je wilt gebruiken. Zoek je een draadloze hoofdtelefoon met batterijen voor mobiel gebruik (smartphone, mp3-speler), dan moet die idealiter een impedantie hebben van 16, 32 of eventueel 64 Ohm. Een hoofdtelefoon die je via de kabel wil aansluiten op je versterker of hifi-installatie, moet echter een veel hogere impedantie van enkele honderden Ohm hebben.

Nuttige mogelijkheden

Bepaalde functies en mogelijkheden kunnen erg handig zijn, vooral onderweg of in geval van slijtage.

Afstandsbediening

Bij sommige hoofdtelefoons kan je de muziek bedienen via een kleine afstandsbediening op de kabel of via knoppen op de oorschelp. Hiermee kan je de hoofdtelefoon aan en uit zetten (on/off), de muziek starten en pauzeren (play/pause), het volume regelen, naar het vorige of volgende nummer overgaan (previous/next) of een oproep aannemen en beëindigen.

Verwijderbare kabel

Kies bij voorkeur voor een hoofdtelefoon met een verwijderbare kabel (met een jack-aansluiting aan beide zijden). Na verloop van tijd raakt de kabel immers vaak versleten en verbogen. Als hij verwijderbaar is, kan je hem in dat geval gewoon vervangen. Zo hoef je de hoofdtelefoon niet te laten herstellen.

Inklapbare hoofdtelefoon

Een inklapbare hoofdtelefoon is plaatsbesparend. Dichtgeklapt is hij compacter en dus gemakkelijker op te bergen en mee te nemen. Er bestaan verschillende inklapsystemen (zie foto’s).

Opbergtasje

Sommige hoofdtelefoons en oortjes worden geleverd met een opbergtasje op maat. Dat kan bestaan uit zacht of stevig materiaal en beschermt ze tegen stoten en valpartijen. Geen overbodige luxe als je de hoofdtelefoon vaak onderweg gebruikt, zeker als het een prijzig model is.

Vervangbare oorkussens

De oorkussens van on- en around-ear hoofdtelefoons zijn vaak gemaakt uit schuim, omhuld met stof, synthetisch materiaal of leer. Na een aantal jaren kunnen die kussentjes echter vuil en versleten raken of scheuren. Kies je voor een hoofdtelefoon met verwijderbare oorkussens, dan kan je ze eenvoudig vervangen.

Verschillende oordopjes

In-ear hoofdtelefoons worden meestal geleverd met 2 of 3 paar oordopjes van verschillende grootte voor een optimale pasvorm in het oor. Je kan zelfs oordopjes met een andere vorm en uit materiaal naar keuze bijkopen voor nog betere geluidsisolatie en meer draagcomfort.