Zijn kleurstoffen in Amerikaans snoep schadelijk voor kinderen?

Wat zijn kleurstoffen en waarom worden ze gebruikt in (Amerikaans) snoep?

Kleurstoffen zijn additieven, natuurlijke of kunstmatige stoffen die om technische of commerciële redenen aan voeding worden toegevoegd. In het geval van kleurstoffen worden ze gebruikt om kleur toe te voegen die tijdens het productieproces verloren is gegaan of, zoals bij snoep, simpelweg om het product er beter te laten uitzien.

Het gebruik van kleurstoffen en andere additieven is in Europa streng gereglementeerd. De Europese Unie bepaalt niet alleen welke additieven gebruikt mogen worden, maar ook in welke voedingsmiddelen en in welke hoeveelheden.  

Welke additieven zijn (on)veilig?

Welke soorten kleurstoffen zijn er?

De wetgeving maakt geen onderscheid tussen natuurlijke en kunstmatige kleurstoffen. Kunstmatige kleurstoffen, die niet in de natuur voorkomen maar chemisch worden geproduceerd, worden onderverdeeld in azo-kleurstoffen en niet-azo-kleurstoffen.

"Azo" verwijst naar de chemische verbinding in de kleurstoffen, die stikstof bevat. Azo-kleurstoffen zijn rood, geel, bruin of zwart. 

Wat zijn de voor- en nadelen van kleurstoffen voor de gezondheid?

Dat een kleurstof wettelijk is toegelaten, betekent nog niet automatisch dat deze onschuldig is. Voor sommige additieven is er immers nog meer onderzoek nodig om elk risico uit te sluiten.

De mogelijk schadelijke effecten van additieven worden toxicologisch onderzocht op dieren. Op basis daarvan bepaalt men de Aanvaardbare Dagelijkse Inname (of kortweg ADI), uitgedrukt per kg lichaamsgewicht. In principe zijn E-nummers dus niet gevaarlijk, zolang de ADI niet wordt overschreden. 

In welk eten zitten veel kleurstoffen?

Helaas wordt er vaak te kwistig omgesprongen met additieven. Ze komen niet alleen voor in felgekleurde snoepjes of frisdrank, maar ook in basisvoedsel waar je ze niet meteen zou verwachten, zoals beleg of yoghurt, om het gebrek aan kwaliteitsvolle ingrediënten zoals fruit te verdoezelen.

Als je al die verschillende maximaal toegelaten dosissen optelt, worden de dagelijkse limieten voor kleine kinderen soms overschreden. 

Risico's van kleurstoffen voor kinderen

Sommige kleurstoffen kunnen echter ook allergische of overgevoeligheidsreacties uitlokken zonder dat de ADI werd overschreden. Tartrazine (E102) bijvoorbeeld kan bij sommige mensen netelroos, huiduitslag of astma veroorzaken. Additieven zouden pas mogen worden toegelaten in etenswaren wanneer ze 100 % veilig én nuttig zijn.

De gele kleurstof tartrazine is bovendien één van de zogenaamde "Southampton Six". De zes Southamptonkleurstoffen kunnen bij kinderen mogelijk een effect hebben op hyperactief gedrag, al is dit niet onomstotelijk bewezen. Bij gebruik van deze kleurstoffen moet daarom verplicht een waarschuwing op het etiket staan.

Concreet gaat het om:

• Tartrazine (E102)
• Zonnegeel FCF/oranjegeel S (E110)
• Azorubine/karmozijn (E122)
• Ponceau 4R/cochinellerood A (E124)
• Allurarood AC (E129)
• Chinolinegeel (E104)

Wat zijn de risico's van Amerikaans snoep zoals Warheads?

In onze onderzoeken uit 2013 en 2007 zagen we een positieve evolutie rond het gebruik van kleurstoffen in snoep, mede door de strenge regels voor etikettering. In snoep dat buiten de EU wordt geproduceerd, zoals in de VS of China, zien we dat de zogenaamde Southamptonkleurstoffen wel nog geregeld worden gebruikt. 

En door extreme candy challenges op sociale media vindt zulk snoepgoed meer en meer de weg naar onze markt. Zo bevatten Warheads, superzure snoepjes uit Amerika, wel nog de Southamptonkleurstoffen E102 en E129 die we als "te vermijden" bestempelen én de kunstmatige blauwe kleurstof E133.

Helaas is de ingrediëntenlijst en de bijhorende waarschuwing over de kleurstoffen niet op het eerste gezicht leesbaar. Je moet daarvoor eerst het peel off-etiket lospeuteren. 

Hoe kun je verstandig omgaan met kleurstoffen in snoep?

Als je kleurstoffen (voor je kind) wilt vermijden of beperken, dan check je maar beter de ingrediëntenlijst van voedingsmiddelen zoals snoep. Helaas moet er geen ingrediëntenlijst vermeld worden voor snoep dat los wordt verkocht. Sommige winkels geven het goede voorbeeld en doen dit vrijwillig. 

Additieven staan altijd vermeld in de ingrediëntenlijst met hun E-nummer of hun volledige naam, en ze worden altijd voorafgegaan door hun functie bv. "kleurstof: E120" of "kleurstof: karmijn".

Check onze databank op (on)veilige additieven

De zes Southamptonkleurstoffen E102, E104, E110, E122, E 124 en E129 moeten in Europa sinds 2010 met een waarschuwing op het etiket staan: "kan de activiteit of oplettendheid van kinderen nadelig beïnvloeden". 

Beperk de voorraad van snoep in huis, en praat openlijk met je kinderen over voeding, gezondheid en reclame via sociale media. Het is prima om af en toe eens te snoepen, maar gevaarlijke challenges op sociale media zijn geen goed idee.